Libya’daki Eritreli göçmenler, Avrupa Birliği’nin (AB) desteklediği gönüllü geri dönüş programlarının aslında gönüllülük esasına dayanmadığını belirtiyor.
REKLAMLibya’daki Eritreli göçmenler, Avrupa Birliği’nin (AB) desteklediği gönüllü geri dönüş programlarının aslında gönüllülük esasına dayanmadığını belirtiyor. Dil bilmeyen Eritreliler bilgileri dışında ülkelerine dönmeyi kabul ettiklerini söylüyor.
Mayıs 2019’da Trablus’taki uluslararası havaalanına ulaşan 21 göçmene içinde temiz tişört ve pantolon bulunan bir çanta verildi. Bu grup, Zwara şehrindeki hapishanede 8 ay geçirdi, buradaki koşullar giderek kötüleşti.
Uluslararası Göç Örgütü'nün (IOM) hapishanede temasa geçtiği bu göçmenler iddiaya göre farkında olmadan ülkeleri Eritre’ye geri gönderilmeyi kabul etti. Uçuşun parası ise AB tarafından ödenecekti.
Ancak bu kişilerden bazıları son anda fikrini değiştirdi. Euronews’a konuşan birçok kişiye göre 21 göçmenden en az 5'i kaçmayı başardı. Bu esnada güvenlik güçleri havaya ateş açtı. Kalan 16 kişi Birleşmiş Milletler personeli önünde apar topar uçağa bindirildi. Bunlardan birisi “IOM bize artık herşey için çok geç olduğunu, tüm işlemlerin ayarlandığını ve ülkemize dönmek zorunda olduğumuzu söyledi” ifadesini kullandı. Başka bir kişi ise “Dil engellimiz vardı, iletişim kuramadık” dedi.
"Dil bilmedikleri için iletişim kuramıyorlar"
İddialara göre yaşanan dil sorunu uçağın kalkmasından çok daha erken başladı. Göçmenler kendileriyle tüm iletişimin Arapça üzerinden yapıldığını aktardı. IOM Sözcüsü ise “IOM’un (Eritre’de konuşulan) Tigrinya, Amharca ve Svahili dillerini konuşan uluslararası personeli var” savunmasında bulundu.
Bu, Eritre’nin başkenti Asmara’ya ne ilk ne de son uçuştu. AB ve IOM ortak girişimiyle yüzlerce benzer uçuş gerçekleşti. Bu girişimle bu seferlerde 81 bin Afrikalı göçmen ülkesine 'gönüllü' olarak geri gönderildi. Bunların 50 bini Libya’daydı. Program çerçevesinde Afrikalı göçmenlere ülkelerine dönmeleri için nakit ve danışmanlık hizmeti de veriliyor. Ancak göçmenlere 'gönüllü geri dönüş' için para yardımı teklif eden AB ve Göç Örgütü'nün sözlerini ne kadar tuttuğu büyük soru işareti.
Euronews programdaki sorunları ortaya çıkardı
Ancak Euronews’in araştırması AB’nin 357 milyon euro bütçe ayırdığı programda çok büyük kusurlar olduğunu ortaya çıkardı. IOM zaten kendisi de programa başvuranların sadece üçte birinin gerçekten bu yeniden uyum sürecini başarıyla tamamladığını kabul ediyor. Diğer kurumlar ise bu oranın çok daha düşük olduğunu bildiriyor.
Euronews, Afrika’daki 7 ülkede AB’nin fonladığı uçuşlarla ülkelerine dönen göçmenlerle ilk elden konuştu. Bu kişilerin çoğu ülkelerine döndükten sonra IOM’dan bir destek alamadı. Bazı göçmenler Avrupa’ya ulaşabilmek için ülkelerini yeniden terk etti.
Ülkelerine dönenlere sistematik işkence yapılıyor
Ülkelerine dönen Eritreliler devletin oldukça sıkı baskısıyla karşı karşıya kalıyor. Birleşmiş Milletler’in son araştırması ülkelerine dönen göçmenlerin sorgulama esnasında sistematik işkenceye maruz bırakıldığını ortaya koyuyor. Hatta bu kişiler "hain" diye yaftalanıyor.
Bu şartlara rağmen son iki yılda AB ve IOM 61 göçmenin Eritre’ye dönmesine destek verdi.
IOM yetkilileri Euronews’a yaptıkları açıklamada kendi kurumlarının ve BM Mülteciler Yüksek Komiserliğinin (UNHCR) Eritre’de geri dönenlerin durumunu kontrol edecek ve bilgi sağlayacak imkanı olmadığını kabul etti.
Uluslararası Göç Örgütü nasıl çalışıyor?
Uluslararası Göç Örgütü 2016'dan bu yana kendisini BM Göç Ajansı olarak markalaştırdı ve bütçesi 1998 yılından 2019 sonbaharına kadar tam sekiz kat artırarak 1,7 milyar euroya ulaştı. IOM kendisini BM'nin bir parçası olarak değil, BM'yle bağlantılı bir örgüt olarak tanımlıyor.
IOM'e en büyük katkıyı, operasyonlarının neredeyse yarısını finanse eden AB ve üye devletleri sağlıyor.