Mars'a gitmek için gerekli her şey icat edildi mi? Tüm soruların cevapları hazır mı?

REKLAM

Bİlim insanları Mars'a gidiş konusundaki sorunları irdelemeye devam ediyor. Ortaya çıkan gerçek şu ki 6-9 ay arası sürecek olan Mars'a gidiş yolculuğu tüm sürecin belki de en kolay kısmı. Zor olan öncesinde ve sonrasında insan psikolojisi ve fizyolojisi için gereken hazırlıklar. Ne var ki bunları bile aşsak henüz Mars macerası için gerekli olan tüm sorunları çözmüş değiliz.

Yıllarca çok dar ve küçük alanlarda, farklı bir yer çekiminde yapay hava ve ışık ile yaşayacak olan ilk insanları çok sayıda tehlike ve zorluk bekliyor.

İnsan sağlığına karşı en ciddi tehditlerden biri Mars'ın manyetik alanı Dünya gibi olmadığı için sürekli radyasyona maruz kalınacak olması. Bunu en aza indirecek önlemler almak mümkün ancak bu da Mars'ta yer altında yaşamayı veya özel dizayn edilmiş kubbe evlerin içerisine hapsolmayı gerektiriyor.

Bilim insanları bu türde uzun süreli bir radyasyonun ilk "Marslıları" kanser edip etmeyeceğini veya başta tür hastalıklara yol açıp açmayacağını öngörmekte zorlanıyor. Özellikle yolculuk sırasında tamamen kozmik radyasyona açık halde olacak olan ekip her 6 günde bir tam vücut tomografisi çekilmiş kadar radyasyon olacak.

Buna karşı şimdilik tek yapabileceğimiz şey antioksadan ile A ve E vitamini tüketmek.

Bunun yanı sıra yolculuk sırasında da uzayda çok yüksek hızlarda seyahat eden yüksek enerji partikülleri uzay aracının metalini delebilir ve tüm yolculuğu riske atacak bir hasara neden olabilir.

Ay yolculuğu basit bir kamp gezisiydi

NASA'daki uzmanlar Mars macerasının riskleri ile karşılaştırıldığında Ay yolculuğunun basit bir kamp tatili gibi kaldığını düşünüyor.

Science News dergisine konuşan NASA acil yardım ve uzay-havacılık mühendisi Erik Antonsen Mars'ın Ay'a göre 600 kez kat daha uzakta olduğunu hatırlatarak şunları söylüyor:

"Işık hızında iletişim kuracağız ve bu bile 20 dakika sürecek. Acil bir durum olduğunda dünyayı ve NASA'yı aramak bir çözüm olmayacak. Oraya gidenler neredeyse her konuda başlarının çaresine bakmak zorunda kalacaklar. Yaralanırlar veya hastalanırlarsa her şeyi kendi başlarına halledecekler."

Antonsen'e göre ilk Mars görevlerinde birilerinin ölme olasılığı çok yüksek.

Tüm bu risklere ve zorluklara rağmen ABD, Rusya ve Çin 2030lu yıllarda Mars'a insan gönderme niyetlerinin olduğunu ilan ettiler.

Bilim insanları önümüzdeki 10 yıl içerisinde Mars yolculuğunda ilk kaşiflere eşlik edebilecek yapay zekalı tanı ve teşhis aygıtları, yapay yer çekimi kıyafetleri ve anti-radyasyon ilaçları konusunda önemli ilerlemeler kaydedilmiş olacağını umut ediyorlar.

Yapay yer çekimi mümkün mü?

Yerçekimsiz ortamda süzülmek her ne kadar yolculuğun en keyifli kısmı gibi düşünülse de aynı zamanda insan vücudu için en zararlı durum. Kısa bir süre boyunca maruz kalındığında bir etkisi yok ancak aylarca sürecek olan yer çekimsizlik kaslarda erime ve kemiklerde incelmeye neden olduğu gibi kan akışında da düzensizliğe neden olabiliyor. Bunun görme kaybı gibi yol açabileceği çeşitli sorunlar var.

Haziran 1970'de dünyaya dönen ve uzayda sadece 18 gün geçirmiş olan Sovyet kozmonotları karaya ayak bastıklarında kendi kasklarını dahi taşıyamayacak kadar güçsüz haldeydiler.

Günümüzde Uluslararası Uzay İstasyonu'nda yaşayan astronotlar özel aletlerle her gün düzenli spor yapıyor ancak yer çekimi sorunu için henüz bir çözüm bulunabilmiş değil.

Dünyanın yer çekimi vücudumuzdaki kanı gövdenin alt kısmında tutuyor ancak uzayda aynı oranda kafaya giden kan kafatasının içerisindeki basıncı arttırıyor. Devamlı yüksek kan basıncı önce görme bozukluğuna neden oluyor. Yazıları okumak zorlaşıyor.

Ardından iç kulaktaki denge duyuları zayıflıyor, motor beceriler azalıyor. Yeniden yerçekimi ile karşılaşıldığında düz bir hat üzerinde yürümek bile çok zor hale geliyor. Yürürken duvara çarpmadan köşeleri dönmek için birkaç gün geçmesi gerekiyor.

Astronotları yerçekimine hazırlamak için LBNP adı verilen ve vücudun alt kısmına negatif basınç uygulayan yapay yerçekimi makineleri kullanılması öngörülüyor.

REKLAM

Bir tür vakum yaratan bu makine aşağı doğru çekilme hissini yapay olarak yaratıyor ve vücut sıvıları da yeniden bacaklara doğru gidiyor.

Bu makinelerin bir santrifüj aletinden daha az yer kaplaması, daha hafif olması bakımından tercih edileceği düşünülüyor. Yakın gelecekte bu makinenin bir elbise haline getirilmesi de üzerinde çalışılan projeler arasında.

Ne var ki, uzun yolculuklarda süreklilik olması ve sadece insan sağlığı değil, diğer nesnelerin de pratik kullanımı açısından dairesel şekilde dönerek merkez kaç kuvvetinden yapay yerçekimi oluşturacak uzay aracı tasarımları da düşünülüyor.

Psikolojik sorunlar nasıl aşılacak?

Mars görevleri daha önce hiçbir insanın gerçekleştirmediği kadar uzun ve yalnız bir yolculuk olacak. Ortaya çıkacak psikolojik sorunların tüm projei riske atması söz konusu. Mars için gidecek olan ekipler çok uzun süreler iç içe yaşayacak ve devamlı birbirlerini gözlemleyerek beden ve akıl sağlıklarını korumaya çalışacaklar.

Ne var ki, insan doğası bu tür izolasyonlar ve koşullar karşısında zayıflık gösterebiliyor. Bu noktada yapay zeka etkileşimleri devreye girebilir ve insansı bir yardım sunabilir ancak bunun da yeterli olmayabileceği düşünülüyor.

REKLAM

Otonom sağlıkçı

Her türlü sağlık problemi için NASA uzay uçuşu fizyolojisti ve doktoru Douglas Ebert Houstan'daki meslektaşları ile birlikte Yapay Zekalı Otonom Sağlıkçı Sistemi (AMOS) geliştirdiklerini anlatıyor. Semptomları inceledikten sonra rahatsızlanan kişiye ses ve video ile yapması gerekenleri anlatan kapalı devre bir aygıt olan AMOS'un özellikle acil durumlarda çok yararlı olabileceğine inanılıyor.

Birçok test cihazını aynı bünyede barındıracak olan AMOS tıpkı bir akıllı telefon uygulaması gibi astronotların kendi kendilerini test etmeleri ve bazı tıbbi müdahalelerde bulunmalarını sağlayacak.

Geleceğin laboratuvarı cepte taşınacak

Örneğin 1Drop Diagnostics adlı bir şirket kandaki değerleri ve tüm toksik maddeleri tespit edebilecek kredi kartı boyutlarında bir cihaz geliştirdi.

Mars'a gitmek hiçbir açıdan kolay olmayacak ancak bu yolculuğu gerçekleştirebilmek adına geliştirilen yeni aygıtlar, ilaçlar, yazılımlar ve materyaller dünyadaki yaşamı değiştirecek ve hayatlarında Mars'ı hiç görmeyecek olan milyarlarca insanı etkileyecek.