ABD’nin yaptırım kararı, Uluslararası Ceza Mahkemesi Başsavcı seçimi sürecini kilitledi
REKLAMABD’nin, Amerikan askerlerinin Afganistan'da savaş suçu işleyip işlemediklerini soruşturan Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) Başsavcısı Fatou Bensouda'ya yönelik yaptırım uygulaması, bir sonraki başsavcının seçimiyle ilgili sürecin tıkanmasına yol açtı.
Mahkemeye üye 123 ülkenin temsilcisi, görev süresi haziran ayında sona erecek Gambialı Bensouda’nın yerine 9 yıllık süre için geçecek adayı belirlemek üzere 7 Aralık’ta toplanacak.
Uzman ve diplomatlardan oluşan kurul, son olarak yaptığı değerlendirme sonucu 14 adaydan 10’unu eleyerek, 4 kişilik daraltılmış bir aday listesi belirledi.
Kurul, üye ülkelere gönderdiği ve basına sızan mektupta, bu 4 adayın da yeterli desteği alamama ihtimali olduğunu belirterek, ilk baştaki 14 adayın tamamının yarışa girmesini tavsiye etti.
ABD yaptırımlarının başsavcı seçimindeki görüş ayrılıklarının temel nedeni olmasa bile diplomatlar, yaptırımların seçimle ilgili sürece yönelik uluslararası ilgiyi artırdığı, bazı ülkelerin daraltılmış listeye yönelik itirazlarının da eklenmesiyle, seçim yarışının potansiyel olarak zarar verici bir mücadeleye dönüştüğü görüşünde birleşiyor.
Seçim sürecini izleyen diplomatlara göre, bazı ülkeler kısa listeye giren dört adayın da Washington'a karşı çıkmak için gereken uluslararası statüye sahip olmadığı endişesini dile getiriyor.
Bazı üye ülkeler ise son dakika seçim süreciyle kuralların değiştirilmesinin durumu daha da zorlaştıracağı ve zaten “siyasileştiği” düşünülen mahkemenin çalışmalarını da zorlaştıracağı inancını taşıyor.
ABD'nin UCM üyelerine yaptırım kararı
BM Uluslararası Ceza Mahkemesi 2002'de kuruldu. Mahkeme, soykırım, insanlığa karşı suç, savaş suçları sorumlularını soruşturup yargılıyor ve ülkelerin yargı sürecini sağlıklı işletemediği durumlarda müdahale ediyor.
ABD, Amerikan askerlerinin Afganistan'da savaş suçu işleyip işlemediklerini soruşturan Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin, aralarında Başsavcı Fatou Bensouda'nın da bulunduğu üst düzey yetkililerine eylül ayında yaptırım uygulamaya başladı.
UCM’nin kuruluşuyla ilgili sözleşme 123 ülke tarafından onaylandı. Ama ABD, Çin, Hindistan sözleşmeye dahil olmak istemedi. Bazı Afrika ülkeleri de UCM'nin adil olmayan bir şekilde Afrikalılara odaklandığını söylüyor.
ABD Başkanı Donald Trump'ın Haziran ayında imzaladığı yaptırım kararnamesi, UCM çalışanlarının ABD'deki mal varlıklarına erişimin engellenmesi ve çalışanların ülkeye girişlerinin yasaklanmasını öngörüyor.
ABD, UCM Başsavcısı Bensouda ve UCM'nin Tamamlayıcılık ve İşbirliği Bölümü başkanı Phakiso Mochochoko'a yeni talimat doğrultusunda yaptırım uyguluyor. ABD Dışişleri Bakanlığı ayrıca Amerikan askerlerini soruşturma çabalarına müdahil olan UCM çalışanlarının vize başvurularına kısıtlama getirdi.
UCM, bu yılın başında Afganistan'da ABD ve diğer aktörlerin işledikleri iddia edilen suçları soruşturmaya başladı. UCM'nin yasal sürecine göre, mahkeme yeterli delilleri topladıktan sonra şüpheliler hakkında gözaltı kararı çıkarabiliyor. Davanın devam edip etmemesi için yeterli delil bulunup bulunmadığına bakılıyor.