UAEA, İran’ı suçladı; Tahran, Biden’e nükleer anlaşmaya ‘geri dönelim' çağrısı yaptı

UAEA Başkanı Rafael Mariano Grossi
UAEA Başkanı Rafael Mariano Grossi © Christian Bruna/AP
By Euronews
Haberi paylaşınYorumlar
Haberi paylaşınClose Button

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’ndan (UAEA), İran’a yönelik nükleer anlaşmayla ilgili önemli suçlamalar gelirken, Tahran, ABD'de yeni yönetimin yaptırımları kaldırması halinde İran'ın askıya aldığı tüm nükleer taahhütlerine şartsız şekilde geri döneceği güvencesini verdi.

REKLAM

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’ndan (UAEA), İran’a yönelik nükleer anlaşmayla ilgili önemli suçlamalar gelirken, Tahran, ABD'de yeni yönetimin yaptırımları kaldırması halinde İran'ın askıya aldığı tüm nükleer taahhütlerine şartsız şekilde geri döneceği güvencesini verdi.

UAEA tarafından hazırlanan ve basına sızan bir rapora göre, İran’a Natanz'daki yeraltı tesisinde kurulu gelişmiş “IR-2m” uranyum zenginleştirici santrifüjler için uranyum hekzaflorür (UF6) gazı üretimine başladı.

ABD’nin tek taraflı çıktığı nükleer anlaşma, İran’a sadece birinci nesil “IR-1” makineleriyle zenginleştirilmiş uranyum tedarik edebilmesini ve yer altı tesisinde sadece yine “IR-1” santrifüjleri bulundurmasına olanak sağlıyor.

UAEA, tarafından daha önce yayımlanan bir raporda, İran’ın yeraltındaki tesislere “IR-2m” makineleri koyduğu suçlamasında bulunulmuştu.

İran’a yönelik yeni suçlama

Bu raporun basına sızdığı saatlerde bir açıklama yapan UAEA Başkanı Rafael Mariano Grossi, İran'da bulunan uranyum parçacıklarına ilişkin "İran'da Ajansa bildirilmeyen bir yerde izotopik olarak değiştirilmiş parçacıklar da dahil olmak üzere antropojenik kökenli birden fazla uranyum parçacığının varlığı, bu ülke tarafından tam olarak ve derhal açıklanmalıdır." dedi.

Viyana'daki UAEA Yönetim Kurulu toplantısında konuşan Grossi, İran konusunda önemli açıklamalarda bulundu.

Grossi, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) 2231 sayılı kararı doğrultusunda Ajansın, İran'ın nükleer faaliyetlerine ilişkin yürüttüğü doğrulama ve gözlem çalışmalarının yer aldığı rapordan bilgi paylaştı.

İran ve Ajans arasında geçen ağustosta varılan anlaşmayı hatırlatan Grossi, İran'ın daha önce giriş izni vermediği ancak anlaşma sonrası bu sorunun çözülmesiyle müfettişlerin söz konusu iki noktada incelemelerde bulunduğunu kaydetti.

Grossi, Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) olarak adlandırılan nükleer anlaşmanın yanı sıra güvence denetimi anlaşması ve ek protokol kapsamında UAEA'nın, İran'da kayıt dışı nükleer malzeme ve faaliyetlerin bulunup bulunmadığına ilişkin çalışmalarının sürdüğünü kaydetti.

Ajansın daha önce de İran'dan antropojenik uranyum parçacıklarına ilişkin tatmin edici açıklama talebinde bulunduğunu hatırlatan Grossi, şunları söyledi:

"İran'da Ajansa bildirilmeyen bir yerde izotopik olarak değiştirilmiş parçacıklar da dahil olmak üzere antropojenik kökenli birden fazla uranyum parçacığının varlığı, bu ülke tarafından tam olarak ve derhal açıklanmalıdır. Bu İran'da uygulanan güvence denetimine yönelik beyanların doğruluğu ve tamlığı hakkında oluşabilecek endişelerin giderilmesi için gereklidir."

İran’dan Biden’e yeni çağrı

Bu arada İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, ABD'de göreve gelecek yeni yönetimin yaptırımları kaldırması halinde İran'ın askıya aldığı tüm nükleer taahhütlerine şartsız şekilde geri döneceğini söyledi.

Zarif, "İran" gazetesine verdiği mülakatta, ABD'de resmi olmayan sonuçlara göre başkanlık seçimini kazanan Demokrat aday Joe Biden döneminde Washington'un nükleer anlaşmaya dönmesini beklediklerini belirtti.

ABD'nin nükleer anlaşmaya geri dönmesine ilişkin müzakerelere hazır olduklarını aktaran Zarif, "ABD yönetimi, (Başkan Donald) Trump'ın ülkesinin katılımını durdurduğu nükleer anlaşmanın yeniden bir üyesi olmak isterse bu ülkenin anlaşmaya nasıl döneceğine dair görüşmeler için hazırız." ifadelerini kullandı.

Nükleer anlaşmayı destekleyen ve İran'a yönelik yaptırımların kaldırılmasını da öngören Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 2231 sayılı kararına işaret eden Zarif, "ABD, 2231 sayılı karar kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirirse biz de nükleer anlaşmadaki taahhütlerimizi yerine getireceğiz. Bunun için müzakereye ya da herhangi bir şarta gerek yok." diye konuştu.

İran Dışişleri Bakanı Zarif, "Biden, ABD başkanı olarak Beyaz Saray'a çıkması halinde üç başkanlık kararnamesiyle tüm yaptırımları kaldırabilir." dedi.

Zarif, ABD ile görüşmelere başlamak için yaptırımlardan kaynaklı zararlar için "tazminat" talep eden İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani başta olmak üzere diğer İranlı yetkililerin aksine ABD'den herhangi bir tazminat talebinde bulunmadı.

Biden, İran ile nükleer anlaşmaya geri dönülmesinden yana

Trump yönetimi, 2018'de İran ile küresel güçler arasında imzalanan nükleer anlaşmadan çekilmiş ve Tahran'a yönelik tek taraflı yaptırımlar uygulamaya başlamıştı.

REKLAM

İran Cumhurbaşkanı Ruhani, geçen ay yaptığı bir konuşmada, yaptırımlar nedeniyle ülkesinin 150 milyar dolar zarar gördüğünü açıklamıştı.

ABD'de resmi olmayan sonuçlara göre başkanlık seçimini kazanan Biden, 2015'te Başkan Yardımcısı olduğu dönemde İran ile imzalanan nükleer anlaşmaya geri döneceğini açıklamıştı.

Ek kaynaklar • AFP, AP, AA

Haberi paylaşınYorumlar

Bu haberler de ilginizi çekebilir

Joe Biden: Düşmanlarımızla yeniden yüzleşmeye hazırız

Pompeo'dan İsrail karşıtı BDS örgütü için 'anti-semitik bir kanser' nitelendirmesi

Dünya Sağlık Örgütü: Avrupa’da Covid-19 vakaları azalıyor, ölü sayıları artıyor