Türkiye, koronavirüse karşı 50 milyon doz CoronaVac aşısını almak için Çin ile anlaştı. Son dönemde Türkiye'de de testleri yapılan CoronaVac aşısı hakkında ne biliyoruz? Aşılama yöntemi nasıl ve yan etkileri neler? Uzmanlar aşıyı nasıl değerlendiriyor?
REKLAMTürkiye, koronavirüse karşı 50 milyon doz CoronaVac aşısını almak için Çin ile anlaştı. Son dönemde Türkiye'de de testleri yapılan CoronaVac aşısı hakkında ne biliyoruz? Aşılama yöntemi nasıl ve yan etkileri neler? Uzmanlar aşıyı nasıl değerlendiriyor?
CoronaVac aşısı, Çinli ilaç şirketi Sinovac Biotech ve Brezilyalı biyolojik araştırmalar yapan Butantan Enstitüsünün iş birliğinde geliştirildi.
Makak maymunlarındaki ilk sonuçlar, aşının 10 Covid-19 suşunu nötralize eden antikorlar ürettiğini ortaya çıkardı.
Sinovac’ın 17 Kasım'da dünyanın en eski tıp dergilerinden 'Lancet'te yayınlanan ilk denemelerinin ön sonuçlarına göre, aşının güvenli olduğu kaydedildi. Ancak aşının COVID-19'dan kurtulan hastalara kıyasla daha düşük antikor seviyelerine sahip orta düzeyde bir bağışıklık tepkisi ürettiği belirtildi.
CoronaVac, Lancet'te, "farelerde, sıçanlarda ve insan olmayan primatlarda iyi immünojenisite gösteren COVID-19'a karşı inaktive edilmiş bir aşı adayı" olarak tanımlanıyor.
CoronaVac aşısının yan etkisi var mı?
Lancet'in yaptığı değerlendirmede aşının olumsuz reaksiyonlarının hafif olduğu belirtiliyor; en yaygın semptomun enjeksiyon bölgesinde görülen ağrı olduğu ifade ediliyor.
Viral vektörlü aşılar veya DNA veya RNA gibi diğer COVID-19 aşı adaylarıyla karşılaştırıldığında, CoronaVac ile aşılamadan sonra ateş oluşumunun nispeten düşük olduğu kaydediliyor.
Türkiye'de aşılamanın devam eden aşamalarında her 500 gönüllüde ara değerlendirme raporları hazırlanıyor. 6 Kasım tarihinde 518 kişi ile hazırlanan ara güvenlilik raporuna göre, aşının önemli bir yan etkisinin bulunmadığı tespit edildi.
En sık görülen yan etkiler yorgunluk (yüzde 7,5), baş ağrısı (yüzde 3,5), kas ağrısı (yüzde 3), ateş (yüzde 3) ve enjeksiyon yerinde ağrı (yüzde 2,5) olarak raporlandı.
Bağımsız veri izleme komitesi, ara güvenlilik raporununda aşının güvenliliği ile ilgili çekinceleri olmadığını bildirdi.
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca ile Covid-19 aşısı olan Bilim Kurulu üyesi Doç. Dr. Afşin Emre Kayıpmaz da aşının ilk yan etkilerinin aşının uygulandığı bölgede ağrı yaptığını, genel olarak ise baş ağrısı, yorgunluk, kas-eklem ağrısı olduğunu söyledi.
Hangi aşı ne kadar sipariş aldı?
Aralık ortası itibariyle şu ana kadar Oxford Üniversitesi ile ortaklaşa geliştirilen Astra Zeneca aşısı 2 milyar 768 milyon doz ile en fazla sipariş alan aşı oldu.
Henüz onay almamış olan ve denemeleri devam eden Novavax'ın aşı adayı şimdiden 1 milyar 337 milyon doz sipariş aldı.
Başında Türk bilim insanlarının bulunduğu BioNTech ile Pfizer ortaklığında geliştirilen aşı, onay alan ilk Covid-19 aşısı olmasına rağmen 921 milyon doz sipariş aldı. Aşı siparişiyle ilgili bu veriler 18 Aralık tarihine dayanıyor.
Türkiye'nin 50 milyon doz sipariş verdiği Çinli CoronaVac aşısını Türkiye dışında Endonezya (125), Brezilya (46), Şili (60) ve Hong Kong (7,5) talepte bulundu.
Yüzde 91,25 etkili olduğu açıklandı
Aşıyla ilgili değerlendirmede, "18-59 yaşları arasındaki sağlıklı yetişkinlerde farklı konsantrasyonlarda ve farklı doz programları kullanan iki CoronaVac dozunun iyi tolere edildiğini ve orta derecede immünojenik olduğunu bulduk." deniliyor.
CoronaVac, Endonezya ve Bangladeş'teki insanlar üzerinde üçüncü aşama denemelerine ek olarak Brezilya'da Temmuz ayında üçüncü aşama denemelerine girdi.
Brezilya'da 13 bin gönüllü üzerinde denenen aşı adayının deneyleri, beklenmedik bir yan etki nedeniyle 10 Kasım'da durdurulmuş ve 12 Kasım'da yeniden başlatılmıştı.
REKLAMAnkara'da toplanan Bilim Kurulu Toplantısı'nda konuşan Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Serhat Ünal, CoronaVac isimli aşının, toplam aşı etkinliğinin yüzde 91,25 hesaplandığını söyledi.
Ancak bilim insanları Çin merkezli Sinovac'ın Covid-19 aşısıyla ilgili çıkan ilk sonuçlarının parça parça aktarılması ve beklenen test sonuçlarının geciktirilmesinin CoronoVac aşına olan güveni sarsılabileceğini belirtiyor.
Henüz faz 3 klinik testleri tamamlanmayan aşı ile ilgili Türkiye'de yayınlan bir araştırmada tedavinin yüzde 91,25 oranında etkili olduğu belirtilmişti. Ancak aynı gün Brezilya'da CoronaVac aşısının yüzde 50 ila 90 oranında etkili olduğunu gösteren bir başka araştırma yayınlandı.
Brezilya'da etkinliği yüzde 50.4
Türkiye'de acil kullanımına onay verilen Çinli Sinovac Biontech'in geliştirdiği koronavirüs aşısının, Brezilya'da yapılan son aşama testlerinde etkinlik oranının yüzde 50.4 olduğu açıklandı.
Çin şirketi Sinovac'ın Brezilya'daki ortağı Butantan Enstitüsü, Faz-3 sonuçlarında elde ettikleri verileri paylaştı. Buna göre Türkiye'de perşembe günü uygulanmaya başlanacak aşının etkinlik oranı yüzde 50.4'te kaldı. Bu oranın, sağlık otoritelerden onay almak için yeterli eşik olan yüzde 50'nin çok az üstünde olması salgında 200 binden fazla kişinin hayatını kaybettiği ülkede hayal kırıklığı yarattı.
REKLAM'Aşı sonuçları ülkeye göre farklı olabilir'
Reuters'e konuşan uzmanlar test protokolleri, veri boyutu ve popülasyon farklılığından dolayı aynı aşının farklı sonuçlar verebileceğinin altını çizerken, bugüne kadar CoronaVac için yayınlanan sonuçların bazı karışıklıklara sebep olabileceği uyarısında bulundu.
Brezilya'da 13 bin kişi üzerinde denenen aşının sonuçlarının açıklanması Sinovac'ın talebi üzerine 3 kez ertelenmişti.
'Türkiye'nin ön raporu yeterli değil'
Türkiye'de bin 322 gönüllü ile yapılan testlerde, ikinci dozun uygulanmasından 14 gün sonra 29 kişinin enfekte olduğu tespit edildi. Aslında yetkililer test sonuçlarını açıklamak için hasta sayısının 40'a ulaşmasını bekliyordu. Ancak acil kullanım izninin çıkması için testlerin ara değerlendirmesi yayınlandı.
Aşılama yöntemi nasıl?
Türkiye, üçüncü faz çalışmaları devam eden Çin menşeli Covid-19 aşısını deneme uygulamalarına katıldı. Bu aşının, toplamda 12 bin 450 gönüllü üzerinde uygulanması planlanıyor.
Sağlık çalışanları grubundaki uygulamaların güvenlilik verileri olumlu olarak değerlendirildiği için uygulamalar normal riskli vatandaşlara da açıldı.
REKLAMBakanlığın açıklamasına göre aşı şu şekilde uygulanıyor:
"Aşı çalışmasında, gönüllülerin bir kısmına gerçek aşı, diğer bölümüne ise plasebo veriliyor. Bu yöntem, bilgisayar programı tarafından rastgele olarak belirleniyor ve hangi gönüllüye ne yapıldığını araştırma ekibi bilmiyor. Gönüllü vatandaşlar üzerinde yapılacak denemelerde, her 3 kişiden 2’sine gerçek aşı uygulanacak. Bu sayede gerçek aşı ile aşı olmayanlar arasında etki farkı ortaya konulabilecek. Çalışmanın bitiminde, plasebo kolundaki tüm gönüllüler de tekrar merkezlere davet edilecek ve gerçek aşı uygulaması yapılacak."
CoronaVac fiyatı ne kadar?
Çinli Sinovac Biotech firmasının Covid-19 için geliştirdiği CoronaVac aşısı hali hazırda Çin'de sağlık çalışanları ve yüksek risk grubudakiler için kullanılıyor.
Reuters'ın aktardığına göre CoronaVac aşısının tek dozu Çin'de 200 yuan (yaklaşık 30 ABD Doları) tutuyor. Ancak bu aşının fiyat farklı ülkelere farklı fiyattan satılması da söz konusu olabilir. Zira Çin sağlık otoriteleri ağustos ayında yaptıkları açıklamada 2 doz aşının fiyatının yaklaşık bin yuan (150 dolar) olacağını duyurmuştu.
Endonezya merkezli Bio Farma şirketi, Sinovac şirketiyle 40 milyon doz alımı için anlaşmaya vardığını ve aşının doz başına Endonezya'da 13.60 dolara mal olacağını bildirdi.
REKLAMTürkiye ise Çin'den alınacak aşının bedava olacağını açıkladı.
Brezilya'da tartışmaya yol açtı
Çinli ilaç şirketi Sinovac Biotech'in geliştirdiği "CoronaVac" isimli yeni tip koronavirüs (Kovid-19) aşı adayından 120 bin doz Kasım ayında Brezilya'ya ulaştı.
Sao Paulo eyaleti, başarılı olması durumunda 46 milyon dozluk aşı almanın yanı sıra Çinli ilaç şirketiyle aşının üretimi için gerekli teknolojinin Butantan Enstitüsüne aktarılması üzerine anlaştı.
Ülkede, Çin'in geliştirdiği CoronaVac aşı adayı, Devlet Başkanı Jair Bolsonaro ile muhalifi Sao Paulo Valisi Doria arasında tartışmalara neden oldu.
Brezilya Sağlık Düzenleme Kurumu (Anvisa) 29 Ekim'de meydana gelen 'ciddi' bir kilinik kaza sonrası Sinovac'ın CoronaVac aşısının klinik deneylerini durdurma kararı aldıklarını duyurmuştu.
REKLAMSinovac ise yayınladığı yazılı açıklamada, "Aşımızın güvenliğine güvenimiz tam" demişti.