'Çin'in Uygur politikası Birleşmiş Milletler Soykırım Sözleşmesi'ndeki tüm hükümleri ihlal ediyor'

Türkiye'de Uygurların Çin protestosu
Türkiye'de Uygurların Çin protestosu © AP
By euronews
Haberi paylaşınYorumlar
Haberi paylaşınClose Button

Çin'in Doğu Türkistan'da Uygurlara karşı yaptığı faaliyetler hakkında hazırlanan ilk bağımsız rapor, Pekin'in eylemlerinin Birleşmiş Milletler Soykırım Sözleşmesi'ndeki tüm hükümleri ihlal ettiğini gözler önüne serdi.

REKLAM

Çin'in Doğu Türkistan'da Uygurlara karşı yaptığı faaliyetler hakkında hazırlanan ilk bağımsız rapor, Pekin'in eylemlerinin Birleşmiş Milletler Soykırım Sözleşmesi'ndeki tüm hükümleri ihlal ettiğini gözler önüne serdi.

Dünyanın dört bir yanından gelen, insan hakları, savaş suçları ve uluslararası hukuk alanında çalışan 50'den fazla uzmanın hazırladığı bağımsız rapor, Çin hükümetinin BM Soykırım Sözleşmesi'ne aykırı olarak Uygurlara karşı devam eden bir soykırımın sorumluluğunu taşıdığını belirtti.

Rapor Newlines Institute for Strategy and Policy adlı düşünce kuruluşu tarafından yayınlandı. Özelliği ise ilk defa bir sivil toplum örgütünün, Sincan'daki soykırım suçlamalarının ve Pekin yönetiminin karşı karşıya kalabileceği durumların yasal bir analizini yapması.

"Çin, BM Soykırım Sözleşmesi'nin tüm kriterlerini dolduruyor"

"Bu, liderleri bir soykırımın mimarı olan büyük bir küresel güçtür" diyen raporun ortak yazarlarından Azem İbrahim, soykırım iddiasını destekleyen "ezici" kanıtlar olduğunu söyledi.

Soykırım Sözleşmesindeki tek bir eylemi ihlal etmek bir soykırım bulgusu oluşturuyor. Bununla birlikte Newlines'ın raporu Çin hükümetinin Sincan'daki eylemleriyle bütün kriterleri doldurduğunu iddia ediyor.

"Çin'in bölgedeki Uygurları hedef alan politikaları ve uygulamaları bir bütün olarak görülmeli" diyen rapora göre bu durum, Uygurları bir grup olarak "tamamen veya kısmen yok etme niyeti"nin bir işareti.

Dünya Uygur Kongresi ve Uygur İnsan Hakları Projesi tarafından görevlendirilen Londra'daki Essex Court Chambers tarafından 8 Şubat'ta yayınlanan diğer bir rapor da benzer bir sonuca varmış ve Çin hükümetine karşı soykırım iddialarının "inandırıcı" olduğunu açıklamıştı.

ABD Dışişleri Bakanlığı, 2 milyon kadar Uygur ve diğer Müslüman azınlığın, bölge genelinde genişleyen bir gözaltı merkezi ağına yerleştirildiğini belirtiyor. Bakanlık ayrıca eski tutukluların beyin yıkamaya, cinsel tacize maruz kaldıklarını ve hatta zorla kısırlaştırıldıklarını da ileri sürüyor.

Çin ise merkezlerin aşırı dincilik ve terörizmi önlemek için gerekli olduğunu söyleyerek insan hakları ihlali iddialarını reddediyor.

ABD'de Başkan Donald Trump 19 Ocak'ta Çin hükümetinin Sincan'da soykırım yaptığını açıkladı. Bir ay sonra, Hollanda ve Kanada parlamentoları da benzer önergeleri kabul etti.

BM Soykırım Sözleşmesi

Dört sayfalık sözleşme Aralık 1948'de Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından onaylandı. 151 ülke ile birlikte Çin'in de imzasının bulunduğu 4 sayfalık metin, nelerin "soykırımı" oluşturduğunu net bir şekilde tanımlıyor.

Sözleşmenin II. Maddesi, soykırımın "ulusal, etnik, ırksal veya dini bir grubu tamamen veya kısmen yok etme niyetiyle" eylemler gerçekleştirmeye yönelik bir girişim olduğunu belirtiyor.

Metin, soykırımın gerçekleşmesinin beş yolu olduğunu işaret ediyor.

  1. Grubun üyelerini öldürmek;
  2. Grup üyelerine ciddi bedensel veya zihinsel zarar vermek
  3. Kasıtlı olarak, tamamen veya kısmen fiziksel yıkımına neden olacak şekilde yaşam şartlarını kısıtlamak
  4. Grup içinde doğumları önlemeye yönelik tedbirler almak
  5. Grubun çocuklarını zorla başka bir gruba nakletmek.

Sözleşmedeki kriterlerin sadece bir tanesinin varolması Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin kurulmasını gerektiriyor. Bununla birlikte karar BM Güvenlik Konseyi'nin onayı olmadan alınamıyor. Konseyin daimi üyesi Çin ise veto yetkisine sahip olduğu için Sincan'daki soykırım iddialarına ilişkin herhangi bir duruşmanın yapılabilmesi düşük bir olasılık olarak görülüyor.

Haberi paylaşınYorumlar

Bu haberler de ilginizi çekebilir

Cumhurbaşkanı Erdoğan'dan CHP'lilere: Damat kadar taş düşsün başınıza | Video

Kanada, Çin'in Uygurlara yönelik uygulamalarını 'soykırım' olarak tanıdı, Pekin'den kınama geldi

Çinli korsanları siber casuslukla suçlayan ABD ve İngiltere'den yaptırım kararı