AB, 'aşı pasaportu' sürecinde ne aşamada? Yaz mevsiminde tatilciler rahatça seyahat edebilecek mi? AB siyasileri aşı pasaportu hakkında ne düşünüyor? Ülkelerdeki uygulamalar neler?
REKLAMYaz mevsiminin yaklaşmasıyla birlikte Avrupa Birliği (AB) sınırları içerisinde uygulanması düşünülen "aşı pasaportu" (Yeşil Geçiş Sertifikası) ile ilgili çalışmalar hızlandı.
AB Komisyonu söz konusu aşı pasaportları konusunda 2021 başlarından itibaren çalışmalara başlamıştı.
AB'ye üye tüm ülkeler uygulamanın hayata geçmesine yeşil ışık yaksa da bazı teknik ve bürokratik engeller, bunun yanında bazı devletlerin farklı prosedürler izlemesi ve AB'nin onaylamadığı Covid-19 aşılarını satın alması, aşı pasaportunun tatil sezonuna yetişmesini zorlaştıracak etmenlerin başında geliyor.
İspanya, Portekiz ve Yunanistan gibi gelirlerinin büyük bir kısmını turizmden elde eden ülkeler, aşı pasaportunun bir an önce uygulamaya geçmesini istiyor. Zira bu ülkeler 2020'de olduğu gibi yaz sezonunu boş geçirirlerse ekonomilerinin ayakta kalamayacağını belirtiyor.
AB Komisyonu bu çerçevede çalışmalarını hızlandırarak nisan sonu itibariyle akıllı telefonlarda saklanabilen QR kodlu "dijital geçiş" uygulamasını merkezi bir sisteme bağlayacak. Bu uygulama, üye devletlere konuyla ilgili benzer aplikasyonlar üretebilmesi için de şablon sağlamış olacak.
Söz konusu uygulamanın mayıs ayında test edilmesi ve haziran ayında da uygulamaya girmesi hedefleniyor. Ancak Avrupa'nın kuzey bölgelerindeki ülkeler aşı pasaportu konusunda hızlı hareket edildiği görüşünde.
Avrupalı siyasiler aşı pasaportu hakkında ne düşünüyor?
Konu hakkında açıklama yapan İsveç Dijital Aşı Pasaportu Girişimi Başkanı Mats Snall, "Çok kısa bir zaman diliminde bu uygulamaya geçmek bence riskli. Bunun için iş birliği yapmak şart." ifadelerini kullandı.
Avrupa Birliği Başkan Yardımcısı Margaritis Schinas, euronews'e verdiği röportajında aşı pasaportuyla seyahat etmenin hiçbir sakıncası olmadığını, hatta bu şekilde seyahat etmenin koronavirüsün yayılma hızını düşüreceğini söylemişti.
Margaritis Schinas, AB sınırları içerisinde özgürce seyahat etmek için aşı pasaportuna gerek duyulmadığını belirterek, "Yeşil geçiş kartını almak, sadece aşı yaptırmaya bağlı bir şey değil. PRC dediğimiz Covid-19 testlerini yaptıranlar da bu sertifikayı alabilirler. Bunun yanında koronavirüse yakalanıp iyileşenlerin durumu da yeşil kartta belirtilecek. Bu sebeple seyahat edebilmek için bahsettiğimiz bu 3 şeyden birinin olması yeterli." açıklamasında bulundu.
Öte yandan AB Komisyonu Başkanı Ursula Von Der Leyen geçtiğimiz pazar günü New York Times'a verdiği demecinde aşı yaptıran Amerikan vatandaşlarının önümüzdeki yaz mevsiminde AB ülkelerine seyahat edebileceğini beyan etmişti. Von Der Leyen aşı pasaportu uygulamasını yaz mevsimine yetiştirmeye gayret ettiklerini belirtiyor.
Almanya Başbakanı Angela Merkel de, aşı pasaportuna destek veren diğer Avrupalı siyasilerden.
Aşı pasaportunda "kişisel bilgilerin gizliliği ilkesine" uyulacak mı?
Bazı AB ülkeleri kişisel bilgilerin gizliliği ilkesi konusunda aşı pasaportu uygulamasına şüpheyle yaklaşıyor. AB Komisyonu söz konusu aşı pasaportu yasa seyahat sertifikalarının asgari düzeyde kişisel bilgi içerdiğini ve sadece isim, doğum tarihi, sağlık durumu, belgenin başlangıç tarihi ve barkod verilerinin olacağını duyurdu.
Aşı pasaportlarında yer alacak en önemli bilgiler, seyahat eden kişiye hangi doktor ya da hastane tarafından ilgili belgenin verildiği, ne zaman ve nerede aşı olduğu ve Covid-19 taşımadığına dair PRC test sonuçlarını hangi kurumdan hangi tarihte aldığı veriler olacak.
AB Komisyonu ayrıca aşı pasaportunun ya da seyahat belgesinin örneğin Almanya'da alınması durumunda, Portekiz'e gidildiği taktirde de yerel yetkililer tarafından kendi ana dillerinde okunacak şekilde tasarlandığının altını çiziyor.
AB ülkeleri arasında en iyi "dijital sertifika sistemini" kuran ülke Estonya
Aşı pasaportu konusunda en gelişmiş uygulamayı başlatan ülke Estonya oldu. Estonya bu uygulamaya 2020 yılında başladı ve vatandaşlarının Covid-19'a karşı bağışıklık durumunu ayrıntılı bir şekilde gösteren bir sistemi devreye soktu. Ancak diğer AB ülkeleri bu sistemin bir hayli gerisinde.
Fransa ise Covid-19 aplikasyonuyla, vatandaşlarına aşı olduklarını ya da PRC testinden negatif sonuç aldıklarını dijital ortama yükleyebilecekleri bir platform hazırladı.
Almanya'da ise Fransa'dakine benzer bir dijital uygulamayı yine 2020 yılında devreye soktu. Corona-Warn-App adlı uygulamada aşı olduğunuzu kanıtlayabiliyor ya da negatif PRC testinizi bu sisteme yükleyebiliyorsunuz.
İspanya aşı pasaportunun en büyük savunucularından biri. Zira Madrid hükümeti 2020 yılında turizm gelirlerinin yüzde 80'ini kaybetmişti. Bu oran son 51 yılın en düşük seviyesi. İspanya Turizm Bakanı Reyes Maroto, daha şimdiden havaalanı ve limanlarda yabancı turistler için dijital geçiş sertifikalarını onaylayabilecek sistemlerle donattıklarını belirterek, "Bu yaz turizm gelirlerimiz geçen seneki gibi olursa, İspanya'nın ekonomisi büyük bir zarar görür. Belki de ekonomimiz bu durumu kaldıramayabilir." değerlendirmesinde bulundu.
REKLAMÇin aşı pasaportuna geçti, Dünya Sağlık Örgütü konuya mesafeli
AB dışında koronavirüsün çıkış noktası olan Çin, aşı pasaportu uygulamasına mart ayında başladığını duyurdu. Söz konusu pasaport, bir kişinin aşı olup olmadığını, koronavirüs taşıyıp taşımadığını, en son ne zaman test olduğu gibi bilgiler yer alıyor.
Pekin hükümeti bu uygulamanın, halkın daha güvenli hareket etmesini sağlayarak ekonomiyi canlandırmanın bir yolu olarak görülüyor.
Nisan ayı başında Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Sözcüsü Margaret Harris, Covid-19 aşılamalarının virüsün bulaşmasını engelleyip engellemediği konusundaki belirsizlik ve dünyadaki aşı adaletsizliği nedeniyle kurum olarak şimdilik "aşı pasaportuna" sıcak bakmadıklarını belirtmiş, "Bu (aşı pasaportu) gelecekte çok önemli olabilecek bir şeydir." değerlendirmesinde bulunmuştu.