Fransa'da Müslüman toplumu liderlerinin beyanları da dahil olmak üzere elde edilen istatistiksel veriler ve kanıtlar, Covid-19 kaynaklı ölümlerde Fransız Müslümanların oransal olarak genel nüfustan çok daha yüksek olduğunu gösteriyor
REKLAMMamadou Diagouraga, her hafta başkent Paris yakınlarındaki mezarlığın Müslümanlara ait bölümüne giderek, Covid-19 nedeniyle hayatını kaybeden babasını mezarı başında ziyaret ediyor.
Babası, koronavirüs nedeniyle yaşamını yitiren çok sayıda Fransız Müslümandan biri.
Dua ettikten sonra başını babasının kabrinden kaldıran Diagouraga, yeni kazılmış mezarlara bakarak, "Babam, bu sıradaki ilk kişiydi. Bir yıl içinde burası doldu. İnanılmaz bir durum." diyor.
Fransa, Avrupa Birliği ülkeleri içerisinde en fazla Müslüman nüfusa sahip olsa da Müslümanların Covid-19'dan ne kadar etkilendiğinin boyutları kesin olarak bilinmiyor. Zira Fransız yasaları, dini ve etnik temelli veri toplanmasını yasaklıyor.
Ancak Reuters'ın toplum liderlerinin beyanları da dahil olmak üzere elde ettiği istatistiksel veriler ve kanıtlar, Covid-19 kaynaklı ölümlerde Fransız Müslümanların oransal olarak genel nüfustan çok daha yüksek olduğunu gösteriyor.
Müslümanlar ortalamanın altında bir sosyo-ekonomik statüye sahip
Resmi verilere dayanan bir araştırmaya göre, nüfusununun çoğunluğu Müslüman olan Kuzey Afrika'da doğan Fransız Müslümanlar arasındaki ölümler, geçen yıl Fransa'da doğanlara göre iki kat daha yüksek çıktı.
Toplum liderleri ve araştırmacılara göre bunun nedeni, Müslümanların Fransa ortalamasının altında bir sosyo-ekonomik statüye sahip olmaları.
Otobüs şoförlüğü veya kasiyerlik gibi halkla daha iç içe ve daha yakın temas halinde olan işleri yapıyor ve birkaç neslin bulunduğu daha kalabalık ev ortamlarında yaşıyorlar.
Paris yakınlarında büyük göçmen nüfusunu barındıran Seine-Saint-Denis'teki Müslüman dernekler birliği başkanı M'Hammed Henniche, "Onlar ağır bedel ödeyen ilk kişilerdi." diyor.
Covid-19'un genellikle benzer nedenlerle, etnik azınlıklar üzerindeki eşit olmayan uzak etkisi, ABD de dahil olmak üzere diğer birçok ülkede belgeleniyor.
Pandemi, Fransız Müslümanlarla komşuları arasındaki gerilimin körüklenmesine yol açacak eşitsizlikleri büyük ölçüde frenledi. Bu durumun gelecek yılki başkanlık seçimleri öncesi tartışmaların merkezinde olması öngörülüyor.
Anketler, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un ana rakibinin İslam, terör, göçmenlik ve suç konularında kampanya yürüten aşırı sağcı politikacı Marine Le Pen olacağını gösteriyor.
Bir hükümet yetkilisi, Covid-19'un Fransa'daki Müslümanları nasıl etkilediğiyle ilgili bir soruya, "İnsanların dinine bağlı verilerimiz yok." sözleriyle yanıt verdi.
Covid-19'un Müslümanlar üzerindeki etkisiyle ilgili resmi veriler sessize alınsa da bu durum mezarlıklarda hayli belirgin.
Müslüman toplumlar, gelenekleri gereği kaybettikleri kişileri bir sıra halinde toprağa verir, kabirlerin düz bir saf şeklinde ayarlandığı mezarlarda hayatını kaybedenlerin yönleri kıbleye (Kabe) doğru döndürülür.
Diagouraga'nın babası Boubou'nun gömüldüğü Valenton'daki mezarlık, Paris'in dışındaki Val-de-Marne bölgesinde bulunuyor.
Genel yüzde 34'e karşı Müslüman nüfusun ölümü yüzde 125
Reuters'in Val-de-Marne'deki 14 mezarlığın tümünden derlediği rakamlara göre, 2020'de defnedilen kişi sayısı bin 411'di. Salgından bir önceki yıl, bu rakam 626'ydı. Cenaze merasimlerindeki genel yüzde 34'lük bir artışa karşın Müslüman nüfusta bu rakam 125'lik bir yükselişi gösteriyor.
Covid-19 kaynaklı artan ölümler, Müslüman cenazelerinin defnedilmesindeki artışla kısmen açıklanıyor.
REKLAMPandemi nedeniyle getirilen sınır kısıtlamaları, birçok ailenin ölen akrabalarını defin için asıl ülkelerine geri göndermesini engelledi. Salgın öncesi, Fransa'da hayatını kaybedenler genellikle kendi ülkelerine geri gönderilirdi.
Cenaze işlemleriyle ilgilenenler, imamlar ve sivil toplum örgütleri, pandeminin başlangıcında Fransa'da mezar talebini karşılamak için yeterli yer olmaması nedeniyle birçok ailenin, yakınlarını gömmek için umutsuzca yer aradığını dile getirdi.
Fransa'daki yoksul Müslümanların cenaze merasimlerini gerçekleştiren Tahara isimli hayır kurumunun başkanı Samad Akrach, sadece kendi gruplarının 2020'de 764 cenaze töreni gerçekleştirdiğini, bu rakamın 2019'da 382 olduğunu dile getirdi. "Müslüman toplum bu dönemden çok büyük ölçüde etkilendi." diyen Akrach'a göre 2020'de defnettikleri kişilerin yarısı Covid-19 nedeniyle hayata veda etti.
Diğer yandan istatistiklere göre, Kuzey Afrika'da doğan Fransızlar arasındaki ölümler, Fransa anakarası içinde doğanlara göre 2,6 kat ve Sahra altı Afrika'dan gelenler arasında ise 4,5 kat daha yüksek.
Fransız Demografik Araştırmalar Enstitüsü'nün araştırma direktörü Michel Guillot, "İslam inancına sahip göçmenlerin Covid salgınından çok daha fazla etkilendiği sonucuna varabiliriz." değerlendirmesinde bulunuyor.
REKLAM"Neden hep biz?"
Seine-Saint-Denis'teki yüksek ölüm oranı özellikle dikkat çekici. Zira normal zamanlarda, ortalamadan daha fazla genç nüfusuyla, genel olarak Fransa genelinden daha düşük bir ölüm oranına sahip.
Ancak bölge, sosyo-ekonomik göstergelerde ortalamanın altında bir performans sergiliyor.
Evlerin yüzde 20'si aşırı kalabalık, bu oran ülke genelinde yüzde 4,9.
Ortalama saat ücret 13,93 euro, ulusal rakamdan yaklaşık 1,5 euro daha az.
Bölgedeki Müslüman dernekler birliği başkanı Henniche, Covid-19'un toplum üzerindeki etkisini ilk kez ölülerini gömmek için yardım arayan ailelerden sayısız telefon almaya başladığında hissettiğini dile getiriyor.
REKLAMCovid-19 ölüm oranlarını değerlendiren Henniche, "Sadece Müslüman oldukları için değil. Çünkü onlar en az ayrıcalıklı sosyal sınıflara aitler." diyor ve ekliyor:
"Beyaz yakalı profesyoneller evden çalışarak kendilerini koruyabilirler. Ama çöpçü, temizlikçi, kasiyer olan biri evden çalışamaz. Bu insanlar dışarı çıkmak ve toplu taşıma kullanmak zorundalar. Bir nevi acı, adaletsizlik tadı var. Şu duygu hakim; 'Neden ben?' ve 'Neden hep biz?."