İran'da internet ve sosyal medyadaki haber ve etkileşimi kontrol altına alabilmek için çıkartılmak istenen yasa tasarısına karşı başlatılan kampanyaya imza atanların sayısı kısa sürede 900 bine ulaştı.
REKLAMİran'da internet ve sosyal medyadaki haber ve etkileşimi kontrol altına alabilmek için çıkartılmak istenen yasa tasarısına karşı başlatılan kampanyaya imza atanların sayısı kısa sürede 900 bine ulaştı.
Tasarının yasalaşması halinde bireylerin dışında son dönemde elektronik ticarette önemli yol alan işletmeler de yeni uygulamanın işlerinin önemli ölçüde olumsuz bir şekilde etkileyeceğini düşünenler arasında yer alıyor.
Yaklaşık 1 milyona yakın işletme tasarının yasalaşması halinde siparişlerinde önemli ölçüde düşüş yaşamaktan endişe ediyor. Covid-19 önlemleriyle birlikte sadece geçen sene elektronik ortamda ticarete başlayanların sayısı 190 bine ulaştı.
Instagram ve WhatsApp gibi uygulamalara getirilecek kısıtlamayla ülke içinde ucuz, hızlı ve etkili iletişimden yoksun olacaklarını düşünenlerin sayısı ise oldukça fazla.
Nüfusu 80 milyona ulaşan İran’da 94 milyona yakın internet cihazı bulunuyor. İran’ın nüfusunun yüzde 74’ü akıllı telefon kullanıyor.
İran'da 18 Haziran'da yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerini kazanan muhafazakar İbrahim Reisi’nin dün mazbatasını alarak göreve başlamasıyla birlikte, gazeteciler, sivil toplum kuruluşları ve yönetimi eleştirilenler baskıların daha fazla artacağı görüşünde.
İlkbahar aylarında ilk kez gündeme gelen tasarı, Facebook gibi büyük yabancı teknoloji devlerinin İran hükümetine kayıt yaptırarak, gözetim ve veri sahipliği kurallarına tabi olmasını öngörüyor.
Kayıtsız sosyal medya uygulamalarına ev sahipliği yapan şirketlere ceza verilmesini öngören tasarı, yetkililere ayrıca bu şirketlerin hizmetlerine erişimi yavaşlatma yetkisi de veriyor.
Tasarının en önemli maddelerinden birisi de internet kontrolünü sivil hükümetten alıp tamamen askerlere devredilmesi.,
Tasarının Muhafızlar Konseyi tarafından da onaylanması gerekiyor.
Geçen hafta çarşamba günü, İran Parlamentosu, uzun süredir üzerinde tartışılan ve internet sansürünü bir üst seviyeye çıkaracak olan tasarıyı kabul etmişti.
Tasarının yasalaşması için İslam Cumhuriyeti'nin güçlü anayasal inceleme organı olan Muhafızlar Konseyi tarafından da onaylanması gerekiyor. Ülkenin en muhafazakar kesimini temsil eden bu organın söz konusu yasağa sıcak baktığı biliniyor
VPN uygulamaları yasaklanacak
Tasarıyı destekleyenler, sosyal medya ve mesajlaşma platformlarını daha iyi denetlemek ve internetin "millileştirilmesini" istiyor. Ayrıca tasarıya göre tüm internet kullanıcıları kayıt altına alınacak ve İranlıların internet bloklarını aşmak için kullandıkları tüm VPN uygulamaları yasaklanacak.
Muhaliflere göre tasarının asıl amacı, yabancı sosyal medya platformlarını yasaklayıp, devlet kontrolü altında olan alternatif yerel platformları öne çıkarmak. Böylesi bir yasa ile zaten zorda olan ifade özgürlüğünün daha da kısıtlanacağından endişe ediliyor.
Devlet kontrolünde olan basın organları geçen yıllarda yaşanan ayaklanmalar ve halk protestoları hakkındaki haberleri sansürledi. Ancak, genç neslin daha çok kullandığı Twitter ve Instagram gibi sosyal ağlar, protestolarla ilgili birçok video ve haberin yayılmasını sağladı.
Yeni yasa ile WhatsApp da yasaklanabilir
Hükümet, mesajlaşma hizmetleri gibi yerel alternatifler sunmaya çalıştı, ancak kullanıcı sayısı yeterli seviyeye ulaşamadı. Buna karşı İran batılı platformları yasaklayarak, Çin'de uygulanan modeli yürürlüğe sokmak istiyor.
İranlı araştırma grubu ISPA tarafından yapılan bir ankete göre, İranlıların yüzde 70'inden fazlası WhatsApp kullanıyor ve yalnızca yüzde 5'i İran'ın Sorush messenger'ını kullanıyor. Yeni yasa ile WhatsApp da yasaklı servisler arasına girebilir.