Global Conversation’ın bu bölümdeki konuğu Avrupa Komisyonu’nun İklimden Sorumlu Başkan Yardımcısı ve Avrupa Yeşil Anlaşmasının yüzü Frans Timmermans.
Global Conversation’ın bu bölümdeki konuğu Avrupa Komisyonu’nun İklimden Sorumlu Başkan Yardımcısı ve Avrupa Yeşil Anlaşmasının yüzü Frans Timmermans.
Glasgow’da COP26 zirvesinde Timmermans'ın 1 yaşındaki torunu Kees'in fotoğrafını göstermesi herkesin duygularına dokundu. Timmermans'ın bu hareketi teknokratların da aslında bir insan olduğunu göstermeye çalışmak olarak yorumlandı.
**Méabh Mc Mahon, Euronews :**Evet ilk sorum, sizce Kees, COP26’dan çıkan sonuçtan memnun olacak mı?
Frans Timmermans, Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı: Sanmıyorum. Hala yapacak çok işimiz var. Fakat orada yapmak istediğim şey bu konunun her birimiz için kişisel bir mesele olduğunu göstermekti. Bu sadece benim ve torunum için kişisel bir sorun değil. Herkesin sevdikleri, çocukları ya da ailesi iklim krizi çözemediğimiz takdirde bunun sonuçlarından olumsuz etkilenecek.
Méabh Mc Mahon, Euronews: Zirve sonunda neredeyse bir anlaşma olmayacaktı. Bize biraz COP26’nın perde arkasından bahseder misiniz? Neler oldu, yani gerçekten neler yaşandı?
Frans Timmermans, Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı: Açıkçası bir COP toplantısında herkesi memnun edecek bir anlaşmaya varmak her zaman zordur. Fakat bu defa bir çok ülkenin önceden kestiremediği kadar istekli ve azimliydik. Herkesi belli bir noktaya getirmek zorunda kaldık. Özellikle İngiliz başkanlığının kömürle ilgili formülasyonu bazı kömür üreticisi ülkeler için fazla geldi.
Bu yüzden onu yüksek hedefleri koruyarak bazı kelime değişiklikleri ile baştan formüle etmek zorunda kaldık. En nihayetinde kömürle ilgili karar geçerli oldu ve önemli olan da buydu.
Méabh Mc Mahon, Euronews: COP26 Başkanı Alok Sharma duygulanarak bunu sadece kırılgan bir kazanım olarak tanımladı
Frans Timmermans, Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı: Evet biraz hassaslaştı çünkü bazı ülkeler son dakika sürprizi yaparak bildiriyi desteklemekten vazgeçti. Biz de bu ülkelerle birlikte hızlı ve pratik çözümler bulmak zorunda kaldık ve neyse ki başardık.
Méabh Mc Mahon, Euronews: Peki iklim destekleri ile ilgili olarak, Avrupa neden iklim değişimine sebep olmamakla birlikte bundan etkilenecek ülkeler için oluşturulacak bir kayıp zarar mekanizmasını desteklemekte isteksiz?
Frans Timmermans, Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı: Açıkçası gelişmiş ülkelerde AB kadar kayıp ve zarar konusunda adapte olmuş başka birisi yok. Diğer gelişmiş ülkelerin masaya daha fazla para koyması için baskı yaptık. Adaptasyonu fonuna ilave kaynak ayırdık. Gelişmiş ülkeler arasında bu konuda öncüyüz, ama hala yapmamız gereken çok şey var. Çünkü adaptasyon için gezegeni bu iklim değişimine hazırlamak için trilyonlara ihtiyaç olacak
Méabh Mc Mahon, Euronews: Siz içeride görüşmelerle meşgulken dışarıda eylem yapan aktivistlerin fotoğrafını göstermek istiyorum. Avrupa Birliği’nin hangi tarafta olduğunu soruyorlar. Bakın burada Ursula von der Leyen’n fotoğrafı var. Fosil yakıtların mı yoksa iklim adaletinin mi tarafındasınız diye soruyorlar. Onlara cevabınız ne olurdu?
Frans Timmermans, Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı: Biz elbette iklim adaletinin yanındayız ve aynı zamanda fosil yakıtları kademeli olarak terk etme taraftarıyız. Bu formülasyon ilk defa kapanış bildirgesine girdi ve bunu destekleyecek politikalar hazırladık. 2030 yılına kadar karbon emisyonlarını yüzde 55 oranında azaltmak için dünya üzerinde gerçek bir planı olan tek bölgeyiz. Diğerleri yüzyılın ortasına kadar nötr karbon seviyesinde olacaklarını açıkladı ama hala o noktaya nasıl geleceklerine dair bir planları yok. Bizimse var.
Méabh Mc Mahon, Euronews: Peki bu plan işliyor mu? Fitfor55 isimli uyum paketinin Şarm el Şeyh’teki Cop27 zirvesine kadar kabul edileceğini düşünüyor musunuz?
Frans Timmermans, Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı: Umuyorum. Hala yapacak çok işimiz var. Tasarıların her biri tam manasıyla kabul edilmemiş olabilir ama o zamana kadar geri dönülemez noktaya kadar ilerlemiş olmayı umuyorum. Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Birliği Konseyi’nin plana desteğini bir bütün olarak almamız gerekli. COP27’den önce bunu başarmamız son derece önemli olacak.
Méabh Mc Mahon, Euronews: Euronews’te sık sık artan enerji fiyatlarının haberlerini yapıyoruz. Bir taraftan da doğal gaz şirketleri karlarında milyarlarca euro artış raporluyor. Size şunu sormak istiyorum, neden Avrupa Komisyonu “Ortak çıkarlar için yeni gaz projeleri” planını destekliyor ve Kuzey Akım 2 projesini destekleyecek misiniz?
Frans Timmermans, Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı: Ülkelerin kömürden yenilenebilir enerjiye geçişine yardımcı olmamız gerekiyor. Fakat bazı ülkeler bunu tek seferde yapamazlar. Geçiş aşamasında enerji kaynağı olarak doğal gaza ihtiyaç duyacaklar. Bu nedenle bazı projeleri destekliyoruz. Elbette doğal gaza takılı kalmalarını da istemiyoruz. Yani bu sadece geçici bir çözüm olabilir. Bu nedenle kanunlarında bu amaca uygun hazırlanmasını sağlayacağız. Yani ihtiyacı olan ülkeler kömürden doğal gaza oradan da yenilenebilir enerjiye geçiş yapacak.
Méabh Mc Mahon, Euronews: Peki doğal gaz çevreci sayılabilir mi?
Frans Timmermans, Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı: Hayır sayılamaz. Sonuçta bir fosil yakıt
**Méabh Mc Mahon, Euronews: **Kesinlikle
Frans Timmermans, Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı: Fakat aynı zamanda daha çevreci hale dönüşürken kullanabileceğimiz bir ara çözüm
Méabh Mc Mahon, Euronews: Peki ya nükleer?
Frans Timmermans, Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı: Açıkçası nükleerin hiç karbon emisyonu üretmemesi bir avantaj ve bu büyük bir artı. Ama aynı zamanda o da fosile dayanıyor ve beraberinde çok yüksek bir maliyet taşıyor.
**Méabh Mc Mahon, Euronews: **Peki Kees nükleer santrallerin radyoaktif atığı konusunda ne der sizce?
Frans Timmermans, Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı: Haklısınız maliyeti çok yüksek. Biliyorsunuz nükleer enerji santrali kurmanın maliyeti her geçen gün artıyor. Öte yandan yenilenebilir enerji maliyetleri ise göze görülür bir şekilde azalıyor. Yenilenebilir enerji kaynakları için neredeyse hiç kamu yatırımına ihtiyaç olmayacak. Fakat nükleer için çok büyük devlet yatırımına ihtiyaç var.
**Méabh Mc Mahon, Euronews: **Sizce fosil yakıt şirketlerinin medyaya, kültürel ve sportif etkinliklere sponsor olması yasaklanmalı mı?
Frans Timmermans, Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı: Enerji yatırımlarının fosil yakıtlarda yenilenebilir enerjiye yönelmesini istediğimizi açıkça beyan etmeliyiz. Bizzat bu bahsettiğiniz şirketler yenilenebilir enerjiye yönelebilir. Neden olmasın? Bugün IMF hesaplamalarına göre fosil yakıtlara dakikada 11 milyon dolar yeni yatırım yapıyoruz. Bunun bir an önce değişmesi gerekiyor.
**Méabh Mc Mahon, Euronews: **Geçtiğimiz hafta Belçika’da, Hollanda’da Avusturya’da insanların sokağa çıkarak Covid-19 tedbirlerini protesto ettiğini gördük. Gösteriler çirkinleşti hatta şiddet olayları yaşandı. Benim sorum Avrupa’nın iklim kriziyle mücadeleye hazır olup olmadığı?
Frans Timmermans, Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı: Önemli olan vatandaşlarımızın önüne sadece değişimin maliyetleri ile değil aynı zamanda değişmemenin maliyetleri ile de çıkmamız ki bu çok daha büyük olacak.
Eğer yönümüzü değiştirmezsek insanların çekeceği sıkıntının boyutu tahmin edilemeyecek kadar büyük olacak.
Yani elbette değişim zor olacak ve bunun adil olmasını sağlamalıyız.Kimseyi geride bırakmamalıyız. Halkımıza bu plana destek vermelerini istediğimizde, bunun adil bir talel olduğunu göstermemiz gerekiyor. Yani imkanı olanların daha fazla katkıda bulunduğundan ve imkanı olmayanlarınsa enerji sıkıntısına düşmediğinden emin olmalıyız.
**Méabh Mc Mahon, Euronews: **Peki Covid-19 salgınının AB Yeşil Anlaşması’nı sekteye uğrattığını düşünüyor musunuz?
Frans Timmermans, Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı: Elbette Covid 19 salgını şu an insanların en büyük endişe kaynaklarından biri. Ama ilginç bir şekilde insanlara en büyük endişeleri sorulduğunda Avrupalıların çoğunluğunun covid değil iklim krizi olduğun söylediğini göreceksiniz.
**Méabh Mc Mahon, Euronews: **Peki Greta Thunberg bir kahraman mı?
Frans Timmermans, Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı: Kesinlikle bir kahraman. O olmasaydı bir Avrupa Yeşil Anlaşmamız ve Gelecek için Cumalar hareketi olmayacaktı.