İstihbarat savaşları: Sivil uydular Ukrayna işgalini nasıl şekillendiriyor?

Daha önce sadece istihbarat servislerinin sahip olduğu görüntülere artık herkes ulaşabiliyor
Daha önce sadece istihbarat servislerinin sahip olduğu görüntülere artık herkes ulaşabiliyor © AFP PHOTO / SATELLITE IMAGE ©2022 MAXAR TECHNOLOGIES
By euronews
Haberi paylaşınYorumlar
Haberi paylaşınClose Button

Rusya'nın işgali öncesinde başlayan krizle ilgili açık kaynakları kullanan istihbarat analistleri artık neredeyse gerçek zamanlı durum değerlendirmesi verebiliyor.

REKLAM

Kiev'e yol alan kilometrelerce uzunluktaki Rus konvoyundan, füze saldırıları ve mülteci geçişlerine sivil uydular Ukrayna savaşındaki sis perdesini aralıyor. Daha önce sadece istihbarat servislerinin sahip olduğu görüntülere artık herkes ulaşabiliyor.

Rusya'nın işgali öncesinde başlayan krizle ilgili açık kaynakları kullanan istihbarat analistleri artık neredeyse gerçek zamanlı durum değerlendirmesi verebiliyor.

Eski bir istihbarat elemanı iken akademisyenliğe yönelen Arizona Üniversitesi'nden Craig Nazareth bunu "Artık son derece hassas uydu verileri sadece hükümetlerin elinde değil," sözleriyle açıklıyor.

Neredeyse patlama yaşanan sivil uydu endüstrisi sayesinde Ukrayna savaşında elde edilen uydu görüntüleri geçmiştekilerden çok daha fazla ve detaylı.

Birçok ülkenin kendi gelişmiş uydu sistemleri olsa da üzerlerindeki gizlilik nedeniyle görüntüler neredeyse hiç kamuoyuyla paylaşılmıyor.

Ayrıca 2003 yılındaki Irak'ın ABD ve İngiltere tarafından işgali öncesi hükümetlerin verdiği bilgilerin sonradan yanlış olduğunun anlaşılmasıyla devletlere olan güven sarsılmış ve bu özel şirketlere alan açılmış oldu.

Nazareth'e göre artık devletler inandırıcı olmak için "Bakın bu görüntüler bize ait değil, sahada gerçekten yaşananlar," diye açıklamalarda bulunuyor.

Sivil uydular sadece kamuoyu algısı üzerinde etkili olmuyor. Bazen gerçekten Ukrayna güçlerine doğrudan katkıda bulunuyor.

AFP'ye açıklamada bulunan Capella Space Tepe Yöneticisi Payam Banazadeh, şirketinin krizle ilgili doğrudan ABD ve Ukrayna hükümetlerinin yanı sıra diğer ticari kurumlara gerçeğe yakın zamanlı bilgi verdiği onayladı.

Radar görüntüsü

Aslında Rusya'nın Ukrayna'yı işgale başladığı San Fransisco merkezli bir startup şirketinin yakaladığı görüntülerin bağımsız araştırmacılar tarafından fark edilmesiyle anlaşılmıştı.

Kaliforniya'daki Middlebury Enstitüsü'nden Jeffrey Lewis, Rus lider Vladimir Putin'in resmi olarak açıklamasından saatler önce Google Maps'ten Rusya Ukrayna sınırındaki Belgorod şehrinde olağanüstü bir trafik yoğunluğu gösterdiğini sosyal medyadan paylaşmıştı.

Bu tam olarak Capella Space'in Rus askeri konvoyunu yakaladığı noktaydı. Trafik yoğunluğu da muhtemelen askeri araç geçişi nedeniyle kavşaklarda sıkışan sivillerden kaynaklanıyordu. Lewis de doğru bir şekilde bunu "birileri hareket halinde" diyerek analiz etmişti.

Birçok uydu görüntülemesi için açık bir havaya ihtiyaç duyarken Capella Space bir radar çeşidini kullanarak bulut, duman, fırtına ya da yangın gibi engellere rağmen görüntü alabiliyor.

Ukrayna krizinde görüntüler medyada yoğun olarak kullanılan bir diğer şirket de BlackSky oldu. Şirket 23 Şubat'ta belki de çatışmaların başlangıcı olarak kabul edilebilecek Luhansk Termik Santraline yapılan saldırının görüntülerini paylaştı.

BlackSky Tepe Yöneticisi Brian O'toole küçük uydulardan oluşan bir ağları olduğunu ve günün sadece belirli bir saatinde değil gündoğumundan günbatımına kadar görüntü alabildiklerini belirtti.

Kutup uyduları geleneksel olarak kuzey güney istikametinde uçarak belirli bir noktanın görüntüsünü günde sadece iki defa alabiliyor. Blacksky ise uydularını gezegenin dönüş yönünün tersine uçurarak aynı bölgenin üzerinden birçok defa geçmesini sağlıyor. Doksan dakika gecikmeli olarak sağlanan görüntüler yapay zeka destekli yazılımlarla analiz ediliyor.

Etik endişeler

Ukrayna savaşında belki de en çok konuşulan fotoğraf Maxar tarafından yakalanan 64 kilometre uzunluğunda olduğu belirtilen Rus konvoyuydu.

Maxar'ı uydu sektörünün büyük babası olarak tanımlayan Quilty Analytics'ten Chris Quilty şirketin uydularının doğrudan aşağıya bakan uydulardan farklı olarak ciroskopa sahip olduğunu ve belirli hedeflere açılı bir şekilde odaklanabildiğini belirtti.

REKLAM

Amerikan hükümeti Maxar ve diğer uydu şirketlerinin en büyük müşterilerinden. Bu da neden Ukrayna üzerine fazlasıyla odaklandıklarını açıklayan bir durum. Ama kamuoyuyla paylaşılan görüntülerde seçici davranmalarının gelecekte etik sorunlara yol açabileceği de düşünülüyor.

Maxar ve diğer uydu şirketlerinin ister istemez Ukrayna ordusunun hareketleri ve pozisyonlarını da yakaladığını belirten Quilty fakat bunları kamuoyuyla paylaşmadıklarını vurguluyor. Gelecekte de bu tür davranışlar nedeniyle çatışmalardaki senaryolarla yine oynanabileceğini belirtiyor.

Haberi paylaşınYorumlar

Bu haberler de ilginizi çekebilir

AB, Rusya ve Belarus'un Baltık Denizi Devletleri Konseyi'ndeki faaliyetlerini askıya aldı

Güney Kore'de nükleer tesise yakın bölgede orman yangını

Kiev semalarını aydınlatan gizemli parlak ışığın kaynağı araştırılıyor