Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesiyle birlikte komşu Moldova da mülteci krizinden etkilendi. Rus birliklerinin de bulunduğu ayrılıkçı bir bölgeye sahip ülke, Ukrayna’ya Rus saldırısından sonra AB üyeliğine başvurdu. Moldova Başbakanı Natalia Gavrilița ile görüştük.
Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesiyle birlikte komşu Moldova da mülteci krizinden etkilendi. Rus birliklerinin de bulunduğu ayrılıkçı bir bölgeye sahip ülke, Ukrayna’ya Rus saldırısından sonra Avrupa Birliği üyeliğine başvurdu. Moldova Başbakanı Natalia Gavrilița ile görüştük.
Sandor Zsiros, Euronews: Ukrayna'daki savaşla ülkenizin güvenlik durumunu nasıl değerlendiriyorsunuz? Moldova, Rusya'nın doğrudan askeri tehdidi altında mı?
Natalia Gavrilița, Moldova Başbakanı: Ukrayna'da olanlar çok üzücü. Savaşı kınıyoruz ve Ukrayna'nın uluslararası kabul görmüş sınırları içinde bağımsızlığını ve toprak bütünlüğünü güçlü bir şekilde destekliyoruz. Moldova için de, özellikle ayrılıkçı bölge Transdinyester ile ilgili güvenlik sorunları olan karmaşık bir bölgede yaşıyoruz. Ancak şu anda yaşananların Transdinyester bölgesine yayılması konusunda herhangi bir tehlike veya risk görmüyoruz. Müzakerelerimize devam ediyoruz. Moldova tarafsız bir ülke. Tarafsızlığı Anayasa'da yer almakta ve herkesin bu ilkeye göre hareket etmesini bekleriz.
Euronews: Rus birlikleri sınırlarınızda durmazsa planınız nedir?
Natalia Gavrilița, Moldova Başbakanı: Bu varsayımsal bir senaryo. Şu anda büyük ölçüde mülteci akışının yönetimine odaklanmış durumdayız. Ukrayna'dan sınırı geçen iki yüz elli binden fazla insan var. Ülkemize gelen yüz yirmi bin kişi var. Bu, nüfus büyüklüğüne göre Avrupa'nın en büyük rakamı anlamına geliyor. Şu anki kapasitemizdeyiz ve bu büyük insani krizle başa çıkmak için çok fazla yardıma ve uluslararası desteğe ihtiyacımız var. Bu yüzden varsayımsal bir senaryoyu tartışmak yerine şu anda karşı karşıya olduğumuz zorluklara odaklanıyoruz.
Euronews: Ülkenizin görece küçük boyutuna kıyasla büyük mülteci akınıyla nasıl başa çıkıyorsunuz? Bu konuda daha fazla uluslararası yardıma mı ihtiyacınız var?
Natalia Gavrilița, Moldova Başbakanı: Bahsettiğim gibi, kesinlikle Moldova'nın gördüğü en büyük mülteci akınına şahit oluyoruz. Askeri harekatın başlamasından önce BM tarafından ifade edilen tahminlerden daha fazlası. Tabii ki Moldova da kaynakları en kısıtlı olan ülke ve bu mülteci akışını destekleyebilmek için kesinlikle mali desteğe ve insani yardıma ihtiyacımız var. Ve askeri harekat devam ettiği sürece bunun devam etmesini bekliyoruz. Bu nedenle, diğer ülkelere acilen yeşil koridorlara ihtiyacımız var, aynı zamanda şu anda yapmakta olduğumuz ve son 10 günde kendi başımıza yaptığımız harcamaları sürdürmek için de ek yardıma ihtiyacımız var. Şimdi biraz insani yardım almaya başlıyoruz. Dolayısıyla Moldova kaynaklarının üzerindeki yük çok büyük oldu.
Euronews: Transdinyester'in içinde Rus askeri üssü bulunan bir ayrılıkçı bölgeniz var. Orada olağanüstü askeri faaliyetler görüyor musunuz ve bu askerlerin çatışmaya katılabileceğini düşünüyor musunuz?
Natalia Gavrilița, Moldova Başbakanı: Gerçekten de, bahsettiğim gibi, Transdinyester ayrılıkçı bölgesine sahibiz. Orada konuşlanmış Rus birlikleri var. Son 30 yıldır sürekli olarak birliklerin geri çekilmesi çağrısında bulunduk. Şu anda herhangi bir risk veya plan görmüyoruz. Ancak elbette durum belirsiz ve Ukrayna'daki duruma bağlı. Ama dediğim gibi biz tarafsız bir ülkeyiz ve tüm uluslararası ortaklarımızın tarafsızlık ilkesi doğrultusunda hareket etmelerini bekliyoruz. Şimdilik mevcut müzakere formatlarında görüşüyoruz ve herhangi bir katılım işareti veya planı görmüyoruz.
Euronews: Moldova geçen hafta Avrupa Birliği üyelik başvurusunu sundu. Normalde, bu katılım süreci onlarca yıl alır. Mevcut durumda bir hızlı geçiş süreci için bir şans görüyor musunuz?
Natalia Gavrilița, Moldova Başbakanı: Avrupa entegrasyon sürecinin uzun bir dönüşüm süreci olduğunun farkındayız. Aynı zamanda, bu bölgenin güvenliği ile birlikte, aday statüsünün sunulması, Avrupa Birliği'ne katılım talebinde bulunan ülke halklarına, özgür dünyada memnuniyetle karşılandıklarının çok önemli bir işareti olacaktır. Demokratik değerlerin, hukukun üstünlüğünün ve insan haklarına saygının ve uluslararası hukuka saygının temel ilkeler olduğu AB’de memnuniyetle karşılanırlar. Ve tabii ki Avrupa Birliği'ne katılım standartlarını yakalamak için gereken ödevleri yapmaya hazırız.
Euronews: Bazı Rumen siyasi partileri, Moldova'nın Romanya ile birleşip AB'ye ve NATO’ya girebilmesi için bir referandum yapılması gerektiğini ve buna ihtiyaç olduğunu söylüyorlar. Bu senaryo masada mı?
Natalia Gavrilița, Moldova Başbakanı: Şu anda bu seçeneği tartışmıyoruz.
Euronews: İçinde Rusya yanlısı ayrılıkçı bir bölge olan Moldova örneğinde Batı entegrasyonu nasıl işleyecek? Ve açıkçası eski Sovyetler Birliği'ni yeniden kurmaya çalışan Vladimir Putin bunu engellemeye çalışacak. Bu sorunu nasıl görüyorsunuz?
Natalia Gavrilița, Moldova Başbakanı: Bunun varsayımsal bir soru olduğunu düşünüyorum. Şu anda üzerinde anlaşmaya varılan müzakere formatları dahilinde çalışıyoruz. Gelişmelere ve koşullardaki değişikliklere bağlı olarak, yeniden entegrasyon konusundaki tartışmaları sürdürmek için en iyi yolu ve en iyi müzakere formatlarını tasarlamak için tüm uluslararası ortaklarla birlikte çalışacağız.
Euronews: Daha önce ülkenizin tarafsızlığından bahsetmiştiniz. Bu, herhangi bir NATO üyeliğinin hariç tutulduğu anlamına gelir, değil mi?
Natalia Gavrilița, Moldova Başbakanı: Bu tarafsızlık ilkesi Anayasa'da yer alıyor. AB entegrasyonunu sürdüreceğiz, ancak NATO ittifakına üyelik peşinde olmayacağız.