İsrail ile Türkiye arasındaki doğal gaz boru hattı projesi Rus gazına karşı Avrupa için çözüm mü?

REKLAM

Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin ardından Avrupa'da ortaya çıkan doğal gaz sorununa alternatif arayışlarında Türkiye-İsrail seçeneği kuvvetleniyor.

Reuters'ın kulis haberine göre, Ankara ile Tel Aviv arasında bu konuda perde arkasında görüşmeler yapıldığı ileri sürülürken iki ülkenin de sanayicileri ve hükümet yetkilileri bir anlaşmaya varılması için "zorlu manevraların" gerektiğini belirtiyor.

Yıllar öncesine dayanan fikir, İsrail'in deniz aşırı en büyük doğal gaz sahası Leviathan'dan Türkiye'ye deniz altından boru hattı döşenmesi olarak özetleniyor. Türkiye'ye ulaşacak gazın ardından Rusya'dan uzaklaşmak isteyen komşu güney Avrupa ülkelerine gönderilmesi planlanıyor.

Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan geçen hafta gaz işbirliğinin "ikili ilişkiler için birlikte atılabilecek en önemli adımlardan biri" olduğunu söyledi ve gazetecilere, yıllardır devam eden boru hattı fikrini canlandırmak için İsrail'e üst düzey bakanlar göndermeye hazır olduğunu ifade etti.

Reuters'a konuşan üst düzey bir Türk yetkili ise, görüşmelerinin İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog'un bu ayın başlarında Ankara'yı ziyaret etmesinden bu yana devam ettiğini ve önerilen rota ve katılımcı kuruluşlar hakkında önümüzdeki aylarda "somut kararların" alınabileceğini söyledi.

Sanayi dünyasından boru hattı projesine 'çekimser' yaklaşım'

Siyasi ilişkilerdeki olumlu gelişmelere rağmen sanayi dünyası boru hattı projesine ihtiyatlı yaklaşıyor. Zira birçok sanayicide üretim kısıtlamaları ve jeopolitik meseleler nedeniyle projenin suya düşebileceği endişesi hakim.

Amerikan Chevron ve İsrailli NewMed Energy ve Ratio Oil tarafından işletilen Leviathan, hali hazırda İsrail, Ürdün ve Mısır'a doğal gaz sağlıyor. Yıllık üretimin 12'den 21 milyar metreküpe çıkarılması ve bu miktarın Avrupa'ya ihraç edilmesi planlanıyor.

Avrupa Birliği'nin Rusya'dan yılda 155 milyar metreküp doğal gaz aldığı ve bu miktarın tüketimin sadece yüzde 40'ına denk geldiği göz önünde bulundurulduğunda İsrail ile Türkiye arasındaki kurulması söz konusu olabilecek doğal gaz hattının Rusya'ya bağlılığı sadece kısmi olarak azaltabileceği ortaya çıkıyor.

İsrail Enerji Bakanı Karine Elharrar geçen pazar Ynet News'e verdiği demeçte, mali konular da dahil olmak üzere birçok hususun henüz masaya yatırılmadığını söyledi.

"(Projenin) Ekonomik olarak uygulanabilir bulunması gerekiyor" diyen bakan, şu anda bunun "kesinlik" kazanmadığının altını çizdi.

Enerji koridoru

İsrail ve Türkiye, başta İsrail-Filistin meselesi gibi birçok sorun nedeniyle on yılı aşkın süredir yaşanan diplomatik bir açmazı aşmak için adımlar atmaya başladı. Özellikle Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinden sonra Avrupa'nın enerji kaynaklarına alternatif bulmaya daha kararlı hale gelmesi, iki ülke arasındaki enerji ortaklığını kilit bir konu haline getirebilir.

Reuters'a, "İsrail ile yakın zamanda bir yakınlaşma oldu ve doğal gazının Türkiye'den Avrupa'ya geçmesini istiyoruz" açıklamasında bulunan bir Türk yetkili, "İsrail buna olumlu bakıyor, bazı görüşmeler yapıldı ve bunu yapmak için bir irade var" diyor.

Yıllık 50 milyar küp doğal gaza ihtiyaç duyan Türkiye, bu fosil yakıtın neredeyse tamamını Rusya ve Azerbaycan'dan boru hatları vasıtasıyla ithal ediyor. Jeopolitik pozisyonu nedeniyle de bir doğal gaz dağıtım üssü olarak avantajlı bir konumda bulunuyor. İsrail doğal gazının Türkiye'ye ulaşması aynı zamanda ülkede yaşanan enerji krizi ve zamlanan faturaların da önüne geçilmesini kolaylaştırabilir.