Bilim insanları her iki keşifte de yer çekimsel mercekleme olarak bilinen bir teknikle çok küçük yıldız ışıklarını büyütme yöntemini kullandı.
REKLAMGök bilimciler Güneş'ten yaklaşık 50 kat büyük ve bir milyon kat daha parlak bir yıldız keşfetti. Şu ana kadar keşfedilen Dünya'ya en uzak yıldızın neredeyse 13 milyar yıl önce oluştuğu sanılıyor.
Ancak bilim insanları, bu dev ve parlak yıldızın, oluşumundan birkaç milyon yıl sonra patlayarak parçalara ayrıldığı ve uzun yıllar önce yok olduğunu belirtiyor.
Hubble Uzay Teleskobu'yla yapılan keşif Nature dergisinde yayımlandı. Makalenin baş yazarı John Hopkins Üniversitesi'nen doktora öğrencisi Brian Welch, 12,8 milyar yıl öncesine ait bir yıldız gözlemlediklerini ve bunun kainatı oluşturan büyük patlamadan yaklaşık 900 milyon yıl sonrasına denk geldiğini belirtti. Welch'e göre böyle bir gözlem yapmak büyük şans.
Welch, "Kainat şafağı" olarak adlandırılan dönemde gözlenen bu yıldıza eski İngilizce'de sabah güneşi ya da yükselen ışık anlamına gelen "Earendel" adını verdi.
Gözlem yer çekimsel mercekleme tekniği ile yapıldı
Hubble Uzay Teleskobu ile keşfedilen bir önceki rekor sahibi yıldız, bugünden yaklaşık 9,4 milyar yıl önce oluşan mavi süper dev olarak tarif edilen Icarus idi. Bu zaman büyük patlamadan yaklaşık 4 milyar yıl sonrasına denk geliyor.
Bilim insanları her iki keşifte de yer çekimsel mercekleme olarak bilinen bir teknikle çok küçük yıldız ışıklarını büyütme yöntemini kullandı.
Bize yakın galaksi kümelerinin yer çekimi arka plandaki küçük nesnelerin büyütülmesi için bir mercek görevi görüyor. Aksi takdirde, mesafelerin uzaklığı dikkate alındığında ne Icarus ne de Earendel'in ayırt edilmesinin mümkün olmayacağı ifade ediliyor.
Hubble, 300 ila 400 milyon yıl uzaklıktaki galaksileri gözleyebiliyor, ancak yıldızları tek tek seçmek mümkün değil.
Çalışmaya da katkı veren NASA astro fizikçilerinden Jane Rigby, yıldızların genellikle içiçe geçtiğini belirterek bu araştırmada "Doğa bize üzerinde çalışabileceğimiz, binlerce faktör büyütülmüş bir yıldız verdi" ifadelerini kullandı.
Yıldız öldü ama galaksisi varolmaya devam ediyor
Şu andan elde edilen bilgiler Earendel'in Güneş'ten 50 kat büyük olduğu ve tahmini bir milyon kez daha parlak olduğu yönünde.
Earendel'in küçük ama olgunlaşmak üzere olan galaksisi ise Hubble'ın daha önce çektiği büyüleyici fotoğraflardan biraz farklı.
Welch'e göre bu galaksi "garip görünüşlü büyük ve kaba küme yığınlarına" benziyor. Welch, Earendel yok olsa da galaksisinin diğer galasilerle birleşerek başka bir şekil aldığını ancak varolmayı sürdürdüğü kaydediyor.
Çalışmayı yapan gök bilimciler Earendel'in ikili, hatta üçlü ya da dörtlü yıldız sistemin önde gelen yıldızlarından biri olduklarını sanıyor ancak yine de bu yıldızın br kara delik olma ihtimali de çok düşük de olsa var.
Uzaya geçtiğimi yıl sonunda gönderilen Webb Teleskobu'nun Hubble'dan 100 kat daha güçlü olduğu ve yıldızın gerçekte ne kadar büyük ve parlak olduğunu ve gaksisiyle ilgili başka bilgileri açığa çıkarması umuluyor.