Rusya’nın, 2. Dünya Savaşı’nda Nazi Almanya’sına karşı elde ettiği zaferi kutlamak için Kızıl Meydan’da düzenleyeceği 9 Mayıs geleneksel geçit töreninde bu yıl daha önceki senelere oranla Ukrayna’nın işgali yüzünden daha az tank ve ağır silah boy gösterecek.
REKLAMRusya’nın, 2. Dünya Savaşı’nda Nazi Almanya’sına karşı elde ettiği zaferi kutlamak için Kızıl Meydan’da düzenleyeceği 9 Mayıs geleneksel geçit töreninde bu yıl daha önceki senelere oranla Ukrayna’nın işgali yüzünden daha az tank ve ağır silah boy gösterecek.
Bununla birlikte bu yılki ulusal gün kutlamasında "vatanseverlik coşkusunun" devlet medyasının yoğun propagandası ve teşvikiyle daha önceki yıllardan çok fazla güçlü olması bekleniyor.
Bu yılki “Zafer Günü” sadece 77 yıl önceki zaferi şereflendirmenin dışında binlerce Rus askerinin katıldığı Ukrayna’nın işgalini de bir anlamda anmak için önemli fırsat olacak.
Rusya’nın Ukrayna’yı işgale başladığı 24 Şubat’tan bu yana zafer işareti anlamındaki “Z” harfinin ülke genelinde başta reklam panoları olmak üzere, metro durakları, binalar, toplu taşım araçları ve otomobillerin üzerine yaygın bir şekilde asılması, televizyon ve sosyal medyada sıkça yer alması Moskova’nın Kiev’e yönelik başlattığı savaşı destekleyenler için önemli simge haline geldi.
Kremlin, Ukrayna’nın işgali için şu ana kadar “savaş” yerine “özel askeri operasyon” terimini kullanmayı tercih etti. Bazı gözlemciler, Devlet Başkanı Vladimir Putin’in ulusun, Rus ordusuna desteğini güçlendirmek adına 9 Mayıs’ta askeri operasyonun artık savaş olduğunu ilan edeceği görüşünde.
Savaş ve hatırlama
Sovyetler Birliği, 2 Dünya Savaşı’nda 27 milyon insan kaybederken, ülkenin şehirleri ve kırsal alanı büyük ölçüde tahrip oldu.
Savaş büyük ıstıraplara neden olurken, insanların ruhunda da tamiri imkansız derin izler bıraktı.
“Zafer Günü”, Sovyetler Birliği’nin çökmesinden sonra ülkedeki tüm siyasi aktörler tarafından saygı duyulan ender kutlamalardan biri olarak bilinirken, Kremlin, bu kutlamaları yıllardır vatanseverlik duygularını teşvik etmek ve Rusya'nın küresel güç rolünün altını çizmek için kullanıyor.
Bu geleneksel kutlamalar, Kızıl Meydan'da tanklardan savaş uçaklarına ve nükleer başlıklı kıtalararası balistik füzelere kadar en yeni silahların sergilendiği devasa bir askeri geçit törenine ve gövde gösterisine dönüşüyor.
Bu yılki geçit töreninde yer alacak ağır silahlar, ordunun Ukrayna'daki savaşının açık bir yansıması olarak geçen yıllara oranla önemli ölçüde düşürüldü.
Neo Naziler’le savaş
Putin, ordusuna işgal emri verdiğinde gerekçelerinden birisi de Rusya’nın Ukrayna’da askeri tehdit olarak gördüğünü iddia ettiği Neo Nazi unsurların ortadan kaldırılmasıydı.
Ukrayna ve Batı ülkeleri, Putin’in komşu ülkeye saldırmak için hayali bir gerekçe uydurduğu gerekçesiyle şiddetle bunu kınamıştı.
Putin ve yetkilileri, bu iddialarının içine doldurma adına 2. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanya’sı yanında saf tutan Ukrayna’nın milliyetçe liderleri Stepan Bandera ve Roman Shukhevych’a yönelik aşırı sağcı grupların övgülerini ve Nazi sembollerini kullanmalarını gerekçe gösterdi.
Bu söylem savaş sırasında ağır birlik ve silah kayıpları dışında Batı yaptırımları yüzünden yaşanan ekonomik sıkıntılara karşı verilen mücadeleyi ve halk desteğini güçlendirmek için de sıkça kullanıldı.
Son olarak Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un Hitler ile Yahudi kökenli Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy arasında paralellik kurarken, “Hitler’in de Yahudi kökenli olduğunu” söylemesi, Moskova’nın Tel-Aviv ile ilişkilerinde kriz yarattı.
Putin, 9 Mayıs öncesi hedefine ulaşabildi mi?
Batı ve Ukrayna’da çoğu kişi, 9 Mayıs tatilini halkına kesin bir zafer olarak sunmak için Putin’in Ukrayna’da hızlı kazanımlar elde etmeye çalışmasını bekliyordu.
Savaşın ilk aşamalarında başkent Kiev'e ve Ukrayna'nın kuzeyindeki diğer büyük şehirlere saldırma girişiminin başarısız olmasının ardından Kremlin, hedefini Moskova yanlısı ayrılıkçıların 2014 yılından bu yana Ukrayna güçleriyle savaştığı Donbas olarak bilinen doğu sanayi bölgesine kaydırdı.
Rusya, Kiev bölgesinden çekilen askeri birliklerini silah ve mühimmatlarla takviye ederek Donbas’a yönlendirdi.
REKLAMAncak Rus ordusunun doğudaki bu saldırısı, sağlam bir Ukrayna savunmasıyla karşı karşıya kaldı ve çok az bir ilerleme sağlanabilirken, Kremlin'in 9 Mayıs öncesi hızlı bir zafer umudunu boşa çıktı.
Putin, 9 Mayıs’ta seferberlik ilan edecek mi?
Rusya’daki bazı sertlik yanlıları, Kremlin’in Ukrayna savaşında sınırlı sayıda birlik ve silah kullanmakla eleştirirken, ulusal çapta bir seferberlik ilan edilmesini istiyor.
Bazı Batı ülkelerinin temsilcilerine göre Putin, 9 Mayıs’ta Ukrayna karşısında resmen savaş ilan edecek ve yeni bir saldırı için birlik sayısını artırırken ulusal seferberlik çağrısı yapacak.
İngiltere Savunma Bakanı Ben Wallace, Putin’in ne düşündüğü konusunda, “ O, “bakın şimdi Nazilere karşı bir savaş veriyorum ve ihtiyacım olan şey daha fazla insan' diyebilmek için zemin hazırlıyor.” ifadesini kullandı.
Ukrayna’nın İstihbarat Servisi Şefi Kyrylo Budanov, aynı yönde uyarıda bulunarak, Rusya’nın ülkesinde daha geniş çaplı bir operasyon başlatmayı planladığını söyledi. Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov ise bu açıklamaları “saçmalık” diyerek reddetti.
REKLAMRusya’da 400 bini sözleşmeli 1 milyona yakın askeri bulunuyor. Batı ülkelerine göre Rusya, Ukrayna’yı işgali sırasında 180 bine yakın asker ile savaşıyor.
Rusya, 25 Mart itibarıyla bin 351 asker kaybı yaşadığı duyurdu ve o tarihten bu yana bu sayıyı güncellemedi. Batı ülkelerine göre Rusya’nın insan kayıpları açıklanandan çok daha fazla.