Pazar günü yayımlanan belgelere göre taksi paylaşım hizmeti sunan Uber, birçok ülkede pazara girmek ve büyümek için hükümetlerin ilgili yasalarını değiştirmeleri amacıyla lobi yaptı, soruşturmalarda kanıt toplanmasını önlemek için gizli teknoloji kullandı.
REKLAMPazar günü yayımlanan belgelere göre taksi paylaşım hizmeti sunan Uber, birçok ülkede pazara girmek ve büyümek için hükümetlerin ilgili yasalarını değiştirmeleri amacıyla lobi yaptı, soruşturmalarda kanıt toplanmasını önlemek için gizli teknoloji kullandı.
Belgeler ilk olarak İngiliz The Guardian gazetesine sızdırıldı ve daha sonra Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu ile paylaşıldı.
Kâr amacı gütmeyen araştırmacı gazeteciler ağı Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu da Ube'e ait şirket içi yazışmalarını, e-postaları, faturaları ve diğer belgeleri inceledi.
2009 yılında kurulan Uber, mevcut taksi düzenlemelerini aşarak yeni bir araç paylaşım uygulaması ile ucuz ulaşım sunmayı amaçlıyordu.
Konsorsiyumun "Uber Dosyaları" olarak adlandırdığı belgeler, şirketin yaklaşık 30 ülkede kendini kabul ettirmek için ne tür yollara başvurduğunu ortaya koyuyor.
Belgelere göre lobiciler, hükümete Uber ile ilgili soruşturmaları durdurmaları, çalışma ve taksi düzenlemelerini gözden geçirmelerini ve sürücülerin geçmişiyle kontrolleri gevşetmeleri için baskı yaptı.
Soruşturma ayrıca Uber'in hükümet soruşturmalarını savuşturmak için "gizli teknoloji" kullandığını da ortaya çıkardı.
Örneğin şirket, Uber sunucularına erişimi kesen ve en az altı ülkedeki olası baskınlar sırasında yetkililerin kanıt toplamasını engellemek için "kill switch" (yok etme butonu) adında bir teknoloji kullandı.
Belgelere göre Hollanda'daki bir baskın sırasında eski Uber CEO'su Travis Kalanick verdiği talimatla "Hemen kapatma düğmesine basın. Amsterdam'da erişim kapatılmalı" demiş.
Konsorsiyuma göre Kalanick, Fransa'da mağdur taksi sürücülerinin Uber sürücülerine yönelik şiddet tehdidini, kamuoyu desteği kazanmanın bir yolu olarak gördü ve yakın arkadaşlarına attığı bir mesajda "Şiddet başarıyı garanti eder" dedi.
Kalanick'in sözcüsü pazar günü yaptığı açıklamada, eski CEO'nun "Uber'in sürücü güvenliğine zarar verme pahasına şiddetten hiçbir zaman faydalanmaya çalışmadığını" söyledi.
Bir Uber sözcüsü tarafından yapılan yazılı açıklamada ise geçmişte "hatalar" yapıldığı kabul edildi. Sözcü, 2017 yılında şirketin başına geçen Dara Khosrowshahi'nin "Uber'in işleyişini her açıdan dönüştürmekle görevlendirildiğini" vurguladı.
Uber belgeleri aynı zamanda şirketin karını Bermuda gibi vergi cennetleri üzerinden işleterek vergi faturasını milyonlarca dolar azalttığını iddia ediyor.
Sızdırılan belgelerde ayrıca Kalanick ile Fransa'da ekonomi bakanı olduğu dönemde şirketle sıkı ilişkiler kuran Emmanuel Macron arasındaki mesajlaşmalar da yer alıyor.
The Guardian'ın aktardığına göre Fransa Cumhurbaşkanı Macron Uber'e yardım etmek için "olağanüstü çaba" sarf etti, hatta şirkete Fransız kabinesindeki muhalefetten isimlerle gizli bir "anlaşma" yaptığını söyledi.
DW Türkçe'nin aktardığına göre ise Türkiye ile ilgili kısımlarda belgelerde Ali Babacan, Mehmet Şimşek, AK Parti’nin kurucularından Cuneyd Zapsu ve eski büyükelçi Namık Tan’ın isimleri yer alıyor. Ancak şirketin yürüttüğü yoğun lobi faaliyetleri Türkiye'de başarısız oluyor.