ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi, Asya’da dört ülkeyi kapsayan gezisine bugün başlarken, daha önce vaat ettiği gibi Tayvan’ı ziyaret edip etmeyeceği merakla bekleniyor.
REKLAMAmerika Birleşik Devletleri (ABD) Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi, Asya’da dört ülkeyi kapsayan gezisine bugün başlarken, daha önce vaat ettiği gibi Tayvan’ı ziyaret edip etmeyeceği merakla bekleniyor.
Çin, olası Tayvan ziyaretinin gerçekleşmesi halinde "askeri karşılık" dahil sert tepkiler vereceği uyarısında bulunuyor.
Pelosi’nin makamı bugün yaptığı yazılı açıklamada, ziyaretin Singapur, Malezya, Güney Kore ve Japonya’yı kapsayacağını duyurdu, ancak Tayvan ziyaretine ilişkin açıklık getirmedi.
Açıklamada, “Bu ziyaret, Hint-Pasifik bölgesinde karşılıklı güvenlik, ekonomik ortaklık ve demokratik yönetime odaklanacak" denildi.
Çin, şiddetle karşı çıktığı Pelosi'nin olası Tayvan’a ziyaretini "adanın Pekin’den ayrılıp bağımsızlığını ilan etmesi yolunda teşvik edici bir adım" olarak görüyor.
Tayvan ile resmi ilişkileri olmayan Washington ise yasalarına göre adanın kendini savunmasına destek verme sorumluluğu olduğu görüşünü dile getiriyor.
Pekin'den Washington'a: "Ateşle oynayan kendini yakar"
ABD ile Çin arasında yaşanan Tayvan gerilimi iki ülke liderinin önceki gün yaptığı 2 saat 17 dakika süren telefon görüşmesine de damga vurmuştu.
Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, ABD'li mevkidaşına Tayvan konusunda "ateşle oynayan kendini yakar" dedi. Biden ise Tayvan konusunda politika değişikliği olmadığını söyleyerek cevap verdi.
Beyaz Saray'dan görüşmeye ilişkin yapılan açıklamada Biden'ın, Tayvan'a yönelik politikalarının değişmediğini ve Tayvan Boğazı'nda statükonun tek taraflı değiştirilmesine ya da buradaki barış ve istikrarı baltalamaya yönelik adımlara şiddetle karşı çıktıklarını söylediği belirtildi.
Çin’den gelen uyarılar sertleşiyor
Çin Hava Kuvvetleri Sözcüsü Shen Jinke, pazar günü yaptığı açıklamada Tayvan’a atıfta bulunarak, Pekin’in kararlı bir şekilde ulusal egemenlik ve toprak bütünlüğünü koruyacağını bildirdi.
Shen Jinke, “Çin Hava Kuvvetlerinin, ulusal egemenliği ve toprak bütünlüğünü savunmak için kesin iradeye, tam güvene ve yeterli kapasiteye sahiptir” dedi.
Bu arada Çin'de Komünist Parti'nin yayın organı Global Times gazetesi yayımladığı başyazıda, Temsilciler Meclisi Başkanı'nın olası ziyaretinin, "Çin-ABD ilişkilerinin ve Tayvan Boğazı'ndaki durumun kesiştiği bölgeye döşenen bir mayın olduğunu" savundu.
Çin savaş uçaklarının Pelosi'nin uçağını sürekli takip edeceğini ifade eden gazete, "Pelosi'nin uçağı eğer hava sahamıza doğru uçarsa, savaş uçakları, onu takip edebilir, yolunu kesebilir, uyarıda ve müdahalede bulunabilir, inmeye veya dönmeye zorlayabilir" yorumunu yaptı.
Çin Savunma Bakanlığı, hafta içinde yaptığı açıklamada, Pelosi'nin ziyaretinin gerçekleşmesi halinde askeri karşılık verebileceği uyarısında bulunmuş ve "Pelosi Tayvan'ı ziyaret ederse, Çin ordusu boş durmayacak" ifadesini kullanmıştı.
Dışişleri Bakanlığı da olası ziyaretle ilgili, "Her türlü olasılığa hazırlıklıyız. Eğer ABD tarafı ziyarette ısrar ederse, egemenliğimizi ve toprak bütünlüğümüzü korumak için güçlü ve kararlı tedbirler alacağız" değerlendirmesinde bulunmuştu.
Tayvan ve çevresinde askeri hareketlilik
Bu arada Pelosi'nin ziyareti öncesi Tayvan ve çevresinde askeri hareketliliğin arttığı bildiriliyor. Çin donanması hafta sonunda Tayvan Adası'nın karşı kıyısındaki Fucien ve Güney Çin Denizi kıyısındaki Guangdong eyaletlerinde tatbikatlar düzenlerken, bölge gemi trafiğine kapatıldı.
Bu arada Çin Halk Kurtuluş Ordusunun (PLA) kuzey cephe komutanlığı sosyal paylaşım sitesi Weibo hesabında, “Savaşa hazırlanıyoruz!” mesajını paylaştı. Mesaj kısa sürede 1,5 milyondan fazla beğeni aldı.
"Uyarmadık demeyin!"
Çin Bilimler Akademisine bağlı düşünce kuruluşu Tayvan Çalışmaları Merkezi'nin Pelosi'nin olası ziyaretinin Çin-ABD ilişkilerine, Tayvan Boğazı'nın istikrarına etkilerinin tartışıldığı foruma katılan analistler de yorumlarında Çin ordusunun olası karşı tedbirlerine odaklandı.
REKLAM1962'de Çin'in Hindistan arasındaki sınır savaşı ve 1978'de Vietnam ile savaşı öncesinde kullandığı "Uyarmadık demeyin!" ifadesi forumda sıkça gündeme geldi. Analistler ayrıca ABD'nin 1950-1953'te Kore Savaşı'nda olduğu gibi "Çin'in tepkisini yanlış hesapladığı" uyarısında bulundu.
Pelosi'nin ziyareti daha önce ertelenmişti
82 yaşındaki Pelosi'nin nisanda Tayvan'a yapmayı planladığı ziyaret, Covid-19'a yakalandığı gerekçesiyle iptal edilmişti.
Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi, Pelosi'nin Tayvan'ı ziyaretinin "tek Çin" ilkesinin tanımladığı "kırmızı çizginin aşılması" anlamına geleceği uyarısında bulunmuştu.
Ziyaretin gerçekleşmesi halinde Pelosi, 25 yıl aradan sonra Ada'yı ziyaret eden ilk ABD Temsilciler Meclisi Başkanı olacak. Daha önce, 1997'de Newt Gingrich, bu görevi yürütürken Tayvan'ı ziyaret etmişti.