Council of Foreign Relations'a göre Türkiye ile İsrail arasındaki yakınlaşma sonrasında İsrail, bölgede Arap olmayan uluslarla ilişkisini güçlendirme ve Hamas üzerinde baskı kurma; Türkiye ise İsrail üzerinden Washington'da destek bulma beklentisi içinde.
REKLAMCouncil of Foreign Relations'a göre Türkiye ile İsrail arasındaki yakınlaşma sonrasında Tel Aviv, bölgede Arap olmayan uluslarla ilişkisini güçlendirme ve Hamas üzerinde baskı kurma; Türkiye ise İsrail üzerinden Washington'da destek bulma beklentisi içinde.
Amerika Birleşik Devletleri merkezli düşünce kuruluşu Council of Foreign Relations (CFR - Dış İlişkiler Konseyi) son dönemde Türkiye ve İsrail arasında yaşanan diplomatik yakınlaşmanın iki ülkeye getireceği faydaları değerlendirdi.
CFR uzmanlarından Steven A. Cook imzalı analizde, İsrail'le diplomatik bağların yeniden kurulmasının Türkiye'nin bölgesel yakınlaşmadaki son adımı olduğu belirtildi ve Ankara'nın bu adımla ulusal güvenliğini ve bocalayan ekonomisini güçlendirmeyi amaçladığının altını çizildi.
İçeride ekonomik sorunlara karşı karşıya olan Türkiye, Kürt milliyetçiliği ile Kıbrıs ve Yunanistan'la ilişkiler gibi ulusal güvenlik endişelerine yoğunlaştığı bir dönemde İsrail ve diğer bölgesel güçlerle daha iyi ilişkiler kurmaya kararlı, ancak İsrail'le 17 Ağustos'ta duyurulan karşılıklı büyükelçi atama kararı Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri ile ilişkilerin iyileştirilmesinden uzun zaman sonra geldi.
İsrail'in Filistin politikası nedeniyle uzun süredir gergin olan iki ülke ilişkileri, 2016'da düzelme yolunda ilerlerken, ABD Başkanı Donald Trump'ın 2018 yılında ABD Büyükelçiliği'ni Tel Aviv'den Kudüs'e taşıma kararı ile bir darbe daha almış, iki ülke de büyükelçilerini geri çekmişti.
Türkiye ve İsrail ilişkilerinin iyileşmesinden neler bekliyor?
Makale, Türkiye ile İsrail ilişkilerinin iyileşmesinin neden önemli bir değişime işaret ettiğini irdeleyerek her iki ülke ve bölge coğrafyası açısından değerlendirmede bulundu.
İsrail için Orta Doğu'da ve civarında Arap olmayan ülkelerle ilişki kurmanın her zaman önemli olduğunu belirten makale, Türkiye'nin İsrail'in ulusal güvenliği açısından da, özellikle İran'ın İsrail istihbaratı tarafından yakından takibine olanak sağlaması sebebiyle önemli olduğunun altını çizdi. Makalede buna ek olarak "İsrailliler Türkiye ile iyileşen bağların İstanbul'da varlık gösteren ve son on yıldır operasyonlarını Türkiye üzerinden yürüten Hamas üzerinde baskı kuracağını ummaktadır" denildi.
Türkiye açısından yapılan değerlendirmede ise Ankara'nın en önemli beklentisinin İsrail lobisinin Washington'da F-16 savaş uçağı satışı konusunda konumunu iyileştirmesi olduğuna dikkat çekildi. Makalede bunun bir örneğinin 1990'larda görüldüğünü, o dönemde İsrail-Türkiye arasındaki güçlü güvenlik bağları sayesinde Ankara'nın İsrail yanlısı gruplar ve Amerikan Yahudi toplum liderleri arasında büyük destek bulduğu hatırlatıldı.
Doğal gaz faktörü
Analizde, yakınlaşmayı teşvik eden bir diğer önemli unsurun doğal gaz olduğunu vurgulandı. Buna göre 2010 yılında kıyılarında doğal gaz keşfeden İsrail'in en büyük amacı bu gazı Avrupa'ya satmak.
İsrail gazını Avrupa'ya taşımanın en ekonomik yolu ise Türkiye'den geçiyor. Bu nedenle, her iki ülke de Avrupa'nın Rus doğal gazına bağımlılığını azaltmada birlikte hareket etmesi halinde hem ekonomik hem de diplomatik kazanç elde edebilir.
Yakınlaşma Türkiye'nin bölgedeki çıkarlarıyla nasıl örtüşür?
Makale, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın yaklaşık on yıldır Mısır, İsrail ve Suudi Arabistan'a karşı sürdürdüğü 'gereksiz saldırgan politikanın Ankara'yı yalnızlaştırdığını, fazla bir başarı sağlamadığını ve sınıra dayandığını' öne sürdü. Bu gerginlik döneminde Arap ülkelerinin "Türkiye'nin Doğu Akdeniz'deki hasımları" Kıbrıs ve Yunanistan'la diplomatik ilişkileri iyileştirdiklerine ve güvenlik iş birliğini arttırdıklarına dikkat çekti.
2023 yılının ikinci yarısında ikinci defa cumhurbaşkanı seçilmek için aday olan Erdoğan'ın eski düşmanlarıyla ilişkilerini iyileştirme arayışında olduğunu vurgulayan makale, Erdoğan'ın bu sayede zor durumdaki Türk ekonomisini yatırım ve döviz swapı ile iyileştirmeyi, Ankara ve Washington arasındaki iyi niyet oluşturmayı ve Doğu Akdeniz'deki konumunu güçlendirmeyi umduğu ifade edildi.
İsrail dengelemek durumunda
Öte yandan makalede bu gerginlik döneminde Kıbrıs ve Yunanistan'la diplomatik, ekonomik, güvenlik iş birliği ve hatta turizm açısından ilişkilerini güçlendiren İsrail'in jeo-stratejik bir dengeleme yapmak zorunda olduğuna dikkat çekildi.
Türkiye'nin Suudi Arabistan, BAE, İsrail ve Mısır'la gerilimi azaltırken Ege Denizi'nde daha agresif hale geldiği tespitinde bulunan analizde Türkiye ile yakınlaşmaya öncülük eden İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog'un Atina ve Lefkoşa'ya olan taahhütlerine dair güvence vermesinin doğru bir mesaj olduğu değerlendirmesinde bulunuldu.