TOKİ her 6 ayda ne kadar artış yapıyor: 2006’dan bu yana zam oranı ve enflasyon nasıl değişti?

TOKİ konut projesi (arşiv)
TOKİ konut projesi (arşiv) © Anadolu
By euronews
Haberi paylaşınYorumlar
Haberi paylaşınClose Button

TOKİ her 6 ayda ne kadar artış yapıyor: 2006’dan bu yana TOKİ zam oranı ve enflasyon nasıl değişti?

REKLAM

Toplu Konut İdaresi Başkanlığı’nın (TOKİ) 250 Bin Sosyal Konut Projesi için başvurular sürüyor. Projede aylık taksit ödemeleri sabit değil. Artış oranı, enflasyon oranına bağlı memur maaşı artışı doğrultusunda TOKİ tarafından belirlenecek.

Yıllık resmi enflasyonun yüzde 80’i aşması endişeyi de beraberinde getiriyor. Ancak talepler yine de yüksek. Peki, geçmişe baktığımızda TOKİ her 6 ayda ne kadar artış uyguladı? 2006’dan bu yana TOKİ’nin artış oranını ve ilgili dönemdeki enflasyonu çıkardık.

TOKİ her 6 ayda bir hak sahiplerinin kalan borçlarına ne kadar artış uygulanacağını internet sitesinden ilan ediyor. Konut, arsa, işyeri ve farklı türlere göre farklı artış oranları uygulanıyor. Yeni inşa edilen konutlarda çoğunlukla memur maaş zam oranına bağlı artış yapılıyor. Proje başlangıcında artış için neyin esas alınacağı zaten açıklanıyor.

TOKİ’nin yeni açıkladığı 250 bin sosyal konut projesinde de “yeniden değerleme” adı verilen artışlar için memur maaş artış oranı esas alınacak. TOKİ memur maaş artış oranı kadar veya bunun altında bir oranı belirleyebilir. Artışlar her sene ocak ve temmuz aylarında yapılıyor. Ocak artışı için önceki senenin temmuz-aralık dönemindeki memur zammı; temmuz artışı için ise bir önceki ocak-haziran dönemindeki memur zammı esas alınıyor. Memur zammının belirlenmesinde ise enflasyon belirleyici.

TOKİ’nin internet sitesinde 2006’dan bu yana her 6 ayda ne kadar artış oranı uygulandığı bilgisi yer alıyor. Bu son 17 yıla baktığımızda 6 aylık artış oranının çoğunlukla yüzde 4-5 civarında olduğu görülüyor. 2016’ın ilk yarısı için fiyatlar yüzde 5,3 artarken Temmuz-Aralık 2016 için yüzde 6,3 artış uygulanıyor. Son 17 yılda sadece bir kez, 2015 yılının ilk yarısı için fiyatlar değişmiyor.

Merkez Bankası’nın politika faizini düşürdüğü yeni ekonomik modelle birlikte enflasyon yükselirken bu durum TOKİ’nin fiyat artışlarına hemen yansıyor. 2022 başında kalan borçlara yüzde 8,45 artış geliyor. 2022’nin ikinci yarısı için ise temmuz başındaki yeniden değerlemede yüzde 16,55 zam kararı çıktı. Aslında bu güncellemede bir önceki altı aylık dönemdeki (1 Ocak 2022- 30 Haziran 2022 dönemi) memur maaş artış oranı esas alınması gerekiyor. Bu oran yüzde 33,86 olmasına rağmen TOKİ bunun yarısı kadar artış takdir ederek yüzde 16,55’te karar kılıyor.

Yıllık artış oranı ise yüzde 8-10 civarında seyrediyor. En düşük oran yüzde 3 ile 2015 yılında görüldü. Ancak 2022 yılında rekor bir artış yaşandı. 2021’de yıllık artış oranı yüzde 10,3 olurken 2022’de bu oran yüzde 26,4’e kadar yükseldi.

TOKİ artış oranı enflasyondan yüksek mi?

TOKİ’nin “yeniden değerleme” adını verdiği artış oranının enflasyondan yüksek mi yoksa daha mı düşük olduğu en çok merak edilen sorulardan birisi. İncelediğimiz 17 yılda 34 artış dönemi var. Bunların 14’ünde TOKİ artışı enflasyondan yüksek gerçekleşirken diğer 20 dönemde ise Tüketici Fiyat Enflasyonundan (TÜFE) daha düşük seyrediyor.

TOKİ önceki 6 aylık dönemdeki memur maaşı zammına bakıyor. Bu yüzden 2006 ilk yarısı için geçerli artış oranı için Temmuz-Aralık 2015’teki enflasyon; 2006’nın ikinci yarısı için ise Ocak-Haziran 2006’daki enflasyon ile karşılaştırdık.

2018’den sonra TOKİ’nin artış oranı önceki 6 aylık dönemdeki enflasyondan hep düşük gerçekleşiyor. 2022’ye kadar TOKİ artışı ile enflasyon arasında aşırı fark yok; birbirine yakın seyrediyor. Ancak 2022’de durum radikal şekilde değişiyor. Önceki 6 aylık dönemde enflasyon yüzde 25,47 olmasına rağmen TOKi 2022 ilk yarısı için yüzde 8,45 artış yapıyor. Önceki 6 aylık dönemde enflasyon yüzde 42,35’e çıkınca 2022’nin ikinci yarısı için yüzde 16,55 artış uygulanıyor.

2005’te 375 TL taksit ödeyen bugün bin 903 ödüyor olurdu

TOKİ’nin son 17 yılda uyguladığı artış oranlarını dikkate alarak çeşitli projeksiyonlar yapmak mümkün. 2005 yılında TOKİ’nin 100 bin TL ile bir daire sattığını düşünelim. Hak sahibi yüzde 10 peşinat ödeyeceği için borcu 90 bin liraya düşüyor. 240 ay vade yapıldığında ilk taksit 375 TL oluyor. Ödemeler Temmuz 2005’te başlasa ve ilk artış Ocak 2006’da uygulansa bu hak sahibi 2022 yılının ikinci yarısında bin 903 TL taksit ödüyor olurdu.

Bu kişinin taksit ödemeleri 2024 yılının ikinci yarısında biterdi. 2023-2024 döneminde artış oranını bilmiyoruz. Kalan dönem için her 6 ayda yüzde 7,5 artış uygulansa bu kişi 2024’in ikinci yarısında 2 bin 732 TL taksit ödüyor olurdu. 100 bin başlangıç fiyatı olan daire için yapılacak toplam ödeme ise 262 bin lira olurdu.

Haberi paylaşınYorumlar

Bu haberler de ilginizi çekebilir

İran neden Kuzey Irak'taki Kürt grupları vuruyor?

Kuraklık ve Ukrayna savaşı nedeniyle küresel tahıl stokları son on yılın en düşük seviyesinde

ABD ve İngiltere'den 'Çin'in Doğu Türkistan'daki baskıları BM'de görüşülsün' önerisi