Aşırı kalabalık sonucu oluşan izdihamlarda insanlar nasıl ve neden can veriyor?

REKLAM

Güney Kore'nin başkenti Seul'de Cadılar Bayramı (Halloween) kutlamaları sırasında dar bir sokakta yaşanan izdihamda en az 151 kişinin hayatını kaybetmesi, dünyada aşırı kalabalıkların neden izdihama dönüştüğü ve insanların genelde bu tür durumlarda neden can verdiği sorusunu beraberinde getirdi.

ABD’nin Houston şehrindeki müzik festivalinde, İngiltere’de bir futbol stadyumunda, Suudi Arabistan’da hac sırasında veya Şikago’da bir gece kulübünde aşırı kalabalık sonucu yaşanan izdihamla birlikte çok sayıda kişinin can vermesi bu konuda ilk akla gelen felaketler arasında yer alıyor.

Büyük kalabalıkların bulunduğu mekanlarda aniden toplu halde hızla çıkışlara yönelmesi, saldırı veya korku halinde ortaya çıkan panik durumunda insanların çok dar alanda sıkışması, bir çok kişinin hayatını kaybetmesine neden olan dramların da ortaya çıkmasına yol açıyor.

Seul'de Cadılar Bayramı kutlamaları sırasında dar bir sokakta yaşanan izdihamda yine çok sayıda can kaybı oldu.

Güney Kore’de yaşanan bu olay, Covid-19 salgını nedeniyle mekanların kapanması ve insanların evde kalmasıyla azalan bu tür trajik kazalarla ilgili riskin tekrar ortaya çıktığını gösteriyor.

Elbette, büyük kalabalıkların toplandığı etkinliklerin çoğu yaralanma veya ölüm olmadan da gerçekleşebiliyor. Ekinliğin içeriğine göre taraftarlar, katılımcılar veya seyirciler, olaysız bir şekilde söz konusu faaliyetin düzenlendiği mekana gelip, gidebiliyor.

Ancak korkunç bir şekilde ortaya çıkan bu dramların esas neden ve gerekçelerine gelin hep birlikte bir göz atalım.

İnsanlar bu tür etkinliklerde nasıl ölüyor?

Kalabalıkların umutsuzca kaçmaya çalıştığını gösteren filmler, ölümlerin çoğunun nedeninin ayaklar altında çiğnenmek olabileceğini düşündürse de gerçek şu ki, aşırı kalabalıkta insanlar boğularak can veriyor.

İnsanların nefes almasının imkansız hale gelmesi beraberinde ölümü getiriyor.

İnsanlar havasız kalınca ayaktayken de yaşamını yitirebiliyor. Yere düşen insanlar ezilmekten değil, üzerlerine düşen kişiler nedeniyle nefes alamadıkları için can veriyor.

Spor etkinlikleri

İngiltere’deki Suffolk Üniversitesi’nde misafir öğretim görevlisi Profesör Keith Still, geçen kasım ayında yine izdiham sonucu Houston kentinde meydana gelen ve çok sayıda ölümle ilgili yaptığı açıklamada şu görüşleri dile getirmişti: “İnsanlar düştükten sonra ayağa kalkmaya çalışırken, kollar ve bacaklar birlikte bükülür. Beyne giden kan akışı böyle durumlarda azalmaya başlar. Bilincinizi kaybetmeden önce 30 saniye sürer ve yaklaşık altı dakika kadar sonra sıkıştırıcı veya kısıtlayıcı bir ortamda ezilmeden değil boğulma yüzünden hayatınızı kaybedebilirsiniz.”

Bu tür dramlardan sağ kurtulanlar ne anlatıyor?

Bu tür dramlardan sağ kurtulanlar, özellikle nefes nefese kalma hikayelerini anlatıyor. Açılmayan kapılara, açılmayan demir veya çelik parmaklıkları geçmek için yaşanan mücadele sırasında aşırı kalabalıkla birlikte nefes alamamalarına dikkat çekiyorlar.

1989 yılında İngiltere’nin Sheffield, kentindeki statta yaşanan ve yaklaşık 100 Liverpool taraftarının ölümüyle sonuçlanan dramın ardından kaleme alınan raporda ise şunlara yer verilmişti:

“Hayatta kalanlar, yavaş yavaş sıkıştıklarını, hareket edemediklerini, başlarının kollar ve omuzlar arasında kilitli kalıp, panik içinde nefes nefese kaldıklarını rapor etti.”

İzdihamı ne tetikliyor?

2003 yılında Şikago’da gece kulübündeki dram, güvenlik görevlilerinin bir kavgayı ayırmak için göz yaşartıcı gaz sıkması sonucu ortaya çıkan panik sonucu meydana gelmiş ve 21 kişi can vermişti.

Bu ay Endonezya’da stadyumda güvenlik güçlerini yine gaz yaşartıcı gaz sıkması sonucu kalabalığın dışarı çıkamaması sonucu, 131 kişi hayatını kaybetmişti.

1988'de Nepal'de, futbol taraftarlarının kilitli stadyum çıkışlarına akın etmesi 93 taraftarın ölümüne yol açmıştı.

Güney Kore'deki son olayda ise çok sayıda insanın, kimliği belirsiz bir ünlünün orada olduğunu duyduktan sonra onu görmek için bulunduğu mekana akın etmesiyle yaşanan izdihamla can verdiği bildirildi.

REKLAM

Bununla birlikte bu tür kalabalıklar sonucu oluşan izdihamda meydana gelen ölümlerin sorumlularının yargılandığı davalara uzman kişi olarak çağrılan İngiliz Profesör Keith Still, kalabalık bir sinema salonunda “yangın var” diye bağıran bir kişinin yarattığı panikle ilgili örneğe dikkat çektikten sonra, bu tür durumların ülkeler arası farkıllık gösterebileceği uyarısında bulundu.

İngiliz profesör, ‘ABD’de güvenlik için böylesine bir paniğin fitilini yakan şey, herhangi bir ülkede farklı olabilir. Örneğin, ABD’de birinin ‘silahı var!’ diye bağırması farklı tepkiye yol açabilir.” ifadesini kullandı.

Covid-19 salgınının etkisi ne oldu?

Salgının etkisinin düşmesinin ardından stadyumlar, konser salonları gibi çok fazla kalabalıkları ağırlayan mekanlar yeniden dolmaya başladı.

İngiltere’de kalabalıkların toplandığı alanların güvenliği konusunda uzman Steve Allen, ‘’Büyük kalabalıkların oluşması her zaman bir risk yaratıyor.” diyerek bu sorunu tamamen çözmenin zorluğuna işaret etti.