İranlılar artan baskıya rağmen yeni protesto eylemleri düzenliyor

REKLAM

İran’da Mahsa Amini'nin ölümünün ardından başlayan gösteriler 8. haftaya girerken, yönetimin artan baskısına rağmen protestolar cumartesi günü de hız kesmedi.

Bu arada ülkede Sünnilerin çoğunlukta bulunduğu Sistan-Beluçistan eyaletine bağlı Haş kentinde gerginliğin sürdüğü gelen haberler arasında.

Üniversite öğrencileri ülke genelinde gösterilerini sürdürürken, işyerleri “kepenk kaparak” yönetime yönelik tepkilerini dile getiriyor.

Sosyal medya üzerinden yönetimi eleştirel paylaşımlar da artarak sürüyor.

Bu arada güvenlik güçlerini başta başkent Tahran olmak üzere üniversiteler önünde eylemleri bastırmak için daha sert önlemler aldığı görüldü.

AFP, başkentteki üniversiteler dışında Meşhed kentindeki Azad Üniversitesi ile ülkenin kuzeyinde Reşt kentindeki Gilan Üniversitesi’nde öğrencilerin yönetim karşıtı gösteriler yaptığını duyurdu.

Güvenlik güçlerinin, eylemlere katılanların tespiti için yüzlerini maskeyle kapatanları durdurup, daha fazla kimlik kontrolü yaptığı aktarıldı. Buna rağmen üniversitelerdeki eylemler cumartesi günü de devam etti.

Merkezi Norveç’te bulunan İranlı insan hakları derneği Hengaw, Amini’nin doğduğu kasaba olan Sakız’da esnafın tepsini dile getirmek için yine kepenk kapatma eylemi yaptığı duyurdu.

Reisi'den Biden'ın "İran'ı özgürleştireceğiz" sözlerine tepki

Öte yandan İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, ABD Başkanı Joe Biden'ın "İran'ı özgürleştireceğiz" şeklindeki sözlerine karşılık ülkesinin "ABD esaretine düşmemeye kararlı" olduğunu söyledi.

Cumhurbaşkanı Reisi, 1979'da ABD'nin Tahran Büyükelçiliğinin işgal edilmesinin 43'üncü yıl dönümü nedeniyle Tahran'da düzenlenen etkinlikte konuştu.

ABD Başkanı Biden'ın Kaliforniya eyaletindeki konuşmasında kullandığı ifadelere işaret eden Reisi, "Birkaç saat önce ABD Başkanı'nın belki de dikkati dağıldığı için bir açıklama yaptığını öğrendim. 'İran'ı özgürleştirmeyi hedefliyoruz' dedi. İran, 43 yıl önce özgürleşti ve sizin esaretinize düşmemeye kararlıdır." dedi.

Konuşmasında ülkede genç bir kadının polis nezaretinde hayatını kaybetmesinin ardından başlayan ve yaklaşık 50 gündür devam eden protestolara da değinen Reisi, göstericileri "bazı aldatılmış kişiler“ veya ”hainler" olarak niteledi.

Çok sayıda can kaybının olduğu olaylardan ABD'yi sorumlu tutan Reisi, "Düşman bugün ulusal birliğimizi hedef almıştır. ABD, bugün güvenliğimizi, huzurumuzu ve iktidarımızı hedef almıştır. Bu konuda uyanık ve basiretli olmalıyız. Bugün isyanda olan herkes düşmanın stratejisi doğrultusunda hareket etmektedir." değerlendirmesinde bulundu.

ABD Başkanı Biden, Kaliforniya'da düzenlenen Demokrat Parti etkinliğinde yaptığı konuşmada, destekçilerinin cep telefonlarını kaldırarak "Özgür İran" mesajı göstermesi üzerine, "Endişelenmeyin, İran'ı özgürleştireceğiz. Onlar çok yakında kendilerini özgürleştirecek." ifadelerini kullanmıştı.

İran'daki gösteriler

Tahran'da 13 Eylül'de “ahlak polisi” olarak bilinen İrşad devriyeleri tarafından gözaltına alındıktan sonra komaya girerek hastaneye kaldırılan 22 yaşındaki Mahsa Amini’nin 16 Eylül'de yaşamını yitirmesi İran'da ülke yönetimine karşı protestolara yol açmıştı.

Olaylarda resmi kaynaklardan sivillerin ve güvenlik güçlerinin öldüğüne dair açıklamalar yapılsa da ölü sayısı hakkında net bilgi verilmedi.

Norveç merkezli İran İnsan Hakları Örgütü ise gösterilerde 253 kişinin öldüğünü duyurmuştu. İran medyasına yansıyan haberlerde ise gösteriler sırasında şu ana kadar 30'dan fazla güvenlik görevlisinin yaşamını yitirdiği belirtiliyor.

İran ABD ve İsrail'i suçluyor

İran yönetimi, yaklaşık 50 gündür devam eden olayları, "ülkeyi parçalamayı hedefleyen ABD ve İsrail gibi güçlerin komplosu" olarak değerlendiriyor.

REKLAM

ABD, Mahsa Amini gösterilerinde polisin eylemcilere yönelik müdahalesine ilişkin bazı İranlı güvenlik yetkililerine yaptırım kararları almıştı.

Washington yönetimi, ayrıca yakın zamanda İran'a, "Ukrayna'da kullanması için Rusya'ya silahlı insansız hava araçları ve teknik yardım sağladığı" gerekçesiyle yaptırım uygulamıştı.

İran da ABD'nin yaptırımlarına karşılık 1 Kasım'da "ülkedeki şiddeti kışkırtmak ve iç işlerine müdahale" gerekçesiyle üst düzey sivil ve askeri yetkililerin de aralarında bulunduğu Amerikalı 10 kişi ve 4 kuruluşa yaptırım kararı almıştı.

Sünnilerin çoğunlukta bulunduğu eyalette gerginlik sürüyor

İran’da Sünnilerin çoğunlukta bulunduğu Sistan-Beluçistan eyaletine bağlı Haş kentinde dün cuma namazı sonrası düzenlenen protestolarda güvenlik güçlerinin göstericilere müdahalesi sonucu 16 kişinin hayatını kaybettiği bildirilmişti.

İranlı Sünni din adamı Mevlevi Abdulhamid İsmailzehi'ye ait Telegram sayfasından yapılan yazılı açıklamaya göre, Haş kentindeki gösterilerde en az 16 kişi hayatını kaybetti, onlarca kişi de yaralandı.

REKLAM

Emniyet güçlerinin orantısız güç kullanmasının eleştirildiği açıklamada, "Haş vilayet binası önünde toplanan kalabalık sloganlar atarak, binaya taş attılar. Emniyet güçleri atılan taşlara, göstericilerin üzerine ateş açarak karşılık verdi." ifadeleri kullanıldı.

Açıklamada görüşlerine yer verilen Zahidan kenti Cuma İmamı İsmailzehi şunları kaydetti: "Haş'da en az 16 kişi öldü, onlarca kişi yaralandı. Polisin Sistan-Beluçistan eyaletindeki tutumu diğer eyaletlerden neden farklıdır bilinmez. Bu eyalette insanlar merhametsizce öldürülüyor ve kana bulanıyor. Dün Zahidan kentinde Kanlı Cuma'da, bugün Haş kentinde kanlı facia, zulüm ve ayrımcılığın boyutlarını ortaya koymaktadır. Bu faciayı kınıyorum. Hayatını kaybedenlerin ailelerine başsağlığı diliyorum."

Beluç Aktivistler Örgütü, Haş'daki olaylarda 1 kişinin öldüğünü duyurmuştu.

İran'da Sünnilerin yoğun olarak yaşadığı Sistan-Beluçistan eyaletinin yönetim merkezi Zahidan kenti, 30 Eylül'de cuma namazı sırasında protestocular ile İran güvenlik güçleri arasında "Kanlı Cuma" olarak bilinen büyük olaylara sahne olmuştu.

Gösterilerde çıkan olaylarda 30'dan fazla emniyet görevlisinin hayatını kaybettiği belirtiliyor.

REKLAM