Elon Musk'ın Twitter'ı devralmasının ardından, bazı kullanıcılar alternatif platformlar aramaya başladı. Bu arayıştan en çok nasiplenen platformlardan birisi ise 'Mastodon' oldu. Peki, bu nasıl bir sosyal medya platformu?
REKLAMElon Musk'ın Twitter'ı devralmasının ardından, bazı kullanıcılar alternatif platformlar aramaya başladı. Bu arayıştan en çok nasiplenen platformlardan birisi ise 'Mastodon' oldu. Peki, bu nasıl bir sosyal medya platformu?
Mastodon şu anda 655 binden fazla kullanıcıya sahip. Sadece son bir haftada 230 bin civarında kullanıcı katıldı.
İlk bakışta Mastodon arayüz açısından Twitter'a çok benziyor. Hesaplı kullanıcılar kısa gönderiler paylaşabiliyorlar ve bunlar yanıtlanabiliyor, beğenilip yeniden yayınlanabiliyor. Mastodon bu gönderilere 'toots' adını veriyor. Hesaplar birbirini takip edebiliyorlar.
Çalışma şekli farklı
Yeni kullanıcıları cezbetmesinin nedenlerinden biri Mastodon'un çalışma prensibinin Twitter'dan farklı olması. Mastadon merkeziyetsiz bir sosyal platform.
Bu da kaydolan yeni insanların ilk başta biraz kafa karışıklığı yaşamasına neden oluyor çünkü Mastodon'a kaydolduktran sonra bir de tercih ettiğiniz bir 'server' yani hizmet sağlayıcı sunucuya kaydolmanız gerekiyor.
Bu sunucu yerel bir grup olabilir, ülkenizdeki kullanıcıların kullandığı bir grup olabilir ya da ilgi alanınızla alakalı bir grup olabilir. Merkeziyetsiz olduğu için çok sayıda sunucu mevcut ama kaydolduğunuz sunucu dışındaki sunucuların içeriklerine de ulaşabiliyorsunuz.
6 yıldır varolan platformun icra ettiği faaliyetin henüz eşi benzeri yok. Yeni katılımların oluşturduğu teknik yük nedeniyle de sıkıntılar çıkabiliyor.
Mastodon'u kullanma rehberi
Tüm bu sunucular neler?
Kayıt olduktan sonra bir sunucu seçin. Temalı sunuculardan genellikle ülkeye, şehre veya ilgi alanına göre seçim yapılıyor. Mesela Türkiye, sosyal, teknoloji, oyun...gibi.
Hangi sunucuda olduğunuz çok önemli değil çünkü diğer tüm kullanıcıları zaten takip edebileceksiniz, ancak size ilgilendiğiniz şeyleri gönderme olasılığı daha yüksek olan bir başlangıç topluluğuna girmiş oluyorsunuz.
Popüler olan sunucular talep nedeniyle çok yavaşlayabiliyor.
Bu nedenle sunucuyu yönetenler kayıtları duraklatmak zorunda kalabiliyor.
İnsanları nasıl bulacaksınız?
Twitter'ın aksine Mastodon, ilginizi çekebilecek takipçiler önermiyor.
Seçtiğiniz sunucu, kullanıcı adınızın bir parçası haline geliyor - örneğin, eğer Türkiye sunucusunu seçerseniz @kullanıcıadınız@mastodon.com.tr olacak. Ve bu adres ile bulunabilirsiniz.
Aradığınız kişi ile aynı sunucudaysanız, yalnızca kişinin adını kullanarak arama yapabilirsiniz. Ancak farklı bir sunucudaysanız o kişinin tam adresine ihtiyacınız var.
Ayrıca hashtag'leri de arayabilirsiniz.
Neden sunuculara ihtiyaç var?
REKLAMMastodon aslında tek bir platform değil. Bir kişiye veya bir firmaya ait değil. Yani tek bir "şey" değil. Tüm bu farklı sunucular birbirine bağlanıyor ve ortak bir ağ oluşturuyor. Tüm sunucular farklı kişi ve kuruluşlara ait. Benzer temadaki sunuculardan çok sayıda oluşturulabilir.
Merkezi olmama durumu bunu gerektririyor. Bu tür platformların faydalı tarafları da var iş görmeyen yanları da.
Olumlu tarafı; tek bir yönetimin veya kişinin kafasına estiği şekilde kurallar koyması mümkün değil. Satın alınamaz veya satılamaz. Kendi içerisinde alternatiflerini üretir ve bu açıdan daha özgürdür denebilir.
Ne var ki; sunucular tek başlarına Twitter gibi bir altyapı sunamazlar. Aynı imkanları, hızı ve hizmeti sunamazlar. Twitter'daki kadar geniş bir kitleye ulaşmak muhtemelen hiçbir zaman mümkün olmayacak. En ciddi açmazlardan biri de şu: Tek bir şirketin kaprisleriyle muhattap olmasanız bile dahil olduğunuz sunucuların sahipleri de aynı sıkıntılara neden olabilir.
Ayrıca sunucular her an kapanabilir. Fakat Mastadon sunucu sahiplerinin kapatma kararı almaları halinde kullanıcılarına üç ay önceden haber vermelerini istiyor.
REKLAMMastodon nasıl yönetiliyor?
Şu anda sunucuların kendi moderasyon kuralları var ve bazılarının neredeyse hiçbir kuralı yok.
Bazı sunucular, botlarla dolu veya yüksek miktarda nefret içeren içeriğe sahip ve diğer sunucuları kendilerine bağğlanma konusunda engelleyebiliyorlar. Bu, engellendikleri sunucularda görünmeyecekleri anlamına geliyor.
Nefret söylemi veya yasa dışı içerikleri ancak sunucu sahipler silebilir. Ancak bir sunucuda silinmiş olması her yerde silindiği anlamına gelmiyor.
Kısaca bu platform büyümeye devam ederse kişilik hakları, nefret söylemi, iftira, hakaret ve daha çok açıdan büyük bir sorun olmaya başlayacak. Hali hazırda insanların ırkçı ve homofobik nefret içerikleri ile hedef alındığına dair bilgiler var.
Herhangi bir reklam var mı?
Hayır. Reklam yok, ancak şirketinizi veya ürününüzü tanıtan bir gönderi yazmanıza engel olacak bir şey de yok.
REKLAMKullanımı ücretsiz mi?
Bu hangi sunucuda olduğunuza bağlı. Bazı sunucular masrafları için bir ödeme talep ediyor. Bazıları gönüllü bağışlarla devam ediyor. Ancak platform büyük ölçüde ücretsiz denilebilir.
Jack Dorsey de benzeri bir platform üzerinde çalışıyor
Twitter'ın ilk kurucusu Jack Dorsey, BlueSky adlı yeni bir ağ üzerinde çalışıyor ve bunun da merkeziyetsiz olmasını istediğini söyledi.