Beş soruda Çin'in Rusya'ya desteği ve olası sonuçları ne olur?

REKLAM

Çin’in Ukrayna savaşında Rusya’nın yanında yer alması ve Moskova’ya olası silah sevkiyatı son dönemde Batı ülkelerinin endişelerini artırıyor.

Son olarak ABD Dışişleri Bakanı ülkesinin istihbarat servisinin Pekin’in Moskova’ya silah ve mühimmat yardımı yapmak için hazırlandığı inancında olduğunu belirtirken, Çin’in bu savaşa dahil olmasını “ciddi bir endişe kaynağı” olarak gördüklerini ifade etti.

Çin, Rusya'nın saldırılarını doğrudan eleştirmeyip, bunu bir işgal olarak nitelemezken, aynı zamanda, tüm ulusların egemenliğinin ve toprak bütünlüğünün korunması gerektiği görüşünü dile getirdi.

Şimdi Batı kamuoyunun en merak attığı konu Çin'in bu söylemde verdiği desteği maddi desteğe dönüştürmeye istekli olup olmadığı sorusunun yanıtı.

Çin’in bu krizde tam olarak hangi pozisyonda olduğunu sizler için derledik.

Çin, Ukrayna savaşında Rusya’yı destekliyor mu?

Çin, Rus işgali konusunda çoğu zaman hassas çelişkili bir politika izledi. Pekin, işgalin başladığı 2022 yılı 22 Şubat tarihinden haftalar öncesinde Moskova’nın NATO'nun batıya doğru genişlemesine kaşı harekete geçmesi için kışkırtıldığı görüşünü dile getirdi.

Rusya, bu bahar Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in Moskova’yı ziyaret edeceğini söylemesine rağmen Pekin şu ana kadar bunu teyit etmedi.

CBS News televizyonuna konuşan Blinken, Çinli şirketlerin halihazırda Rusya'ya "ölümcül olmayan destek" sağladığını ve yeni bilgilerin, Pekin'in "ölümcül destek" sağlayabileceğini gösterdiğini belirtti.

Blinken, Çin'in, Rusya'ya Ukrayna savaşı için silah ve mühimmat vermesi durumunda, bunun, Çin için "ciddi sonuçlar" anlamına geleceği konusunda uyarı yaptı.

Çin’in savaş sırasında ikili oynadığını iddia eden Blinken, Pekin’in bir tarafta kendisinin barış için çabalayan bir ülke olarak tanıtmaya çalışırken, Rusya’ya son aylarda gönderdikleri öldürücü olmayan yardımla doğrudan Rusya'nın savaş çabalarına yardımcı olduğu suçlamasında bulundu.

Çin, Rusya’ya materyal gönderdi mi?

Çin’in şimdiye kadar Rusya'ya verdiği destek söylemde ve siyasi düzeyde kaldı. Pekin, Birleşmiş Milletler'de Moskova'yı kınama çabalarının sürekli engellenmesine yardımcı oldu.

Blinken, Münih Güvenlik Konferansı çerçevesinde, Çin'in en kıdemli diplomatı Çin Komünist Partisi (ÇKP) Merkezi Dış İlişkiler Komisyonu Direktörü Vang Yi ile bir araya gelmişti.

Görüşmede Blinken'ın, "Ukrayna'ya karşı yürüttüğü acımasız savaş konusunda, Çin'in Rusya'ya maddi destek veya sistemik yaptırımlardan kaçınması için yardım sağlamasının sonuçları"yla ilgili de uyarıda bulunduğu bildirildi.

ABD’nin BM’deki Büyükelçisi Linda Thomas-Greenfieldl ise Çin'in Rusya'ya Ukrayna'da kullanması için silah sağlamasının ülkesinin "kırmızı çizgisi" olacağı uyarısında bulundu.

Çin, bu konuda şu ana kadar neler söyledi?

Blinken’in, Vang Yi ile yaptığı görüşmeden sonra bir açıklama yapan Çin Dışişleri Bakanlığı yaptığı yazılı açıklamada, Pekin’in ilkelerine bağlı kalarak, barışı teşvik ederken, müzakereleri ilerletilebilmesi için Ukrayna ihtilafında her zaman yapıcı bir rol oynadığı görüşünü dile getirdi.

Çin-Rusya ortaklığının "bağlantısızlık, çatışmama ve üçüncü şahısları hedef almama temelinde kurulduğu" belirtilen açıklamada ABD, “ ateşe yakıt dökerek, çatışmalardan yarar sağlamakla” suçlandı.

Pekin, bölgedeki diğer ülkeler gibi petrol ve doğal gaz alımları da dahil olmak üzere Rusya ile normal bir ticaret ilişkisini sürdürdüğü ısrarla dile getiriyor.

Batı ülkeleri ise bu ticaretin Moskova'ya ekonomik “cankurtaran simidi” olmak özelliği taşıdığı inancında.

REKLAM

Ancak Çin'in Rus ordusuna ucuz ticaret yoluyla doğrudan yardım sağladığına dair şu ana kadar belgelenmiş bir kanıt bulunmuyor.

Rusya Çin’e yardım ettiği takdirde ne olur?

Blinken, NBC’ye yaptığı son açıklamada Çin’in Rusya’ya yaptığı yardımlar konusunda, “Bildiğimiz kadarıyla şu ana kadar çizgiyi geçmediler.” dedi.

Blinken, ABD'nin Rusya'ya yönelik Çin askeri desteğine yanıt olarak ne gibi önlemler alabileceğini belirtmedi, ancak bu gelişmeler son yıllarda iki ülke arasında kötüleşen ilişkilerde yeni bir sorun olarak ortaya çıktı.

ABD ve Çin arasında son yıllarda “ticaret savaşları”, Tayvan sorunu ve Sincan özerk bölgesi ile son olarak “casus balon” sorunu ciddi endişe kaynağı oldu.

ABD, Çin'in son olarak mikroişlemcilere ve üretim ekipmanlarına erişimini sınırlaması konusunda kararlar aldı.

REKLAM

Bu arada ABD Kongre üyeleri, TikTok ve Çin'e ait diğer sosyal medya platformlarının yasaklanması için sürekli çağrıda bulunuyor. Kongre üyeleri ayrıca, Çin ekonomisi üzerinde nihai kontrolü elinde bulunduran ve bağımsız medyayı, siyasi muhalefeti bastıran Komünist Parti tarafından desteklenen Çinli şirketlere yönelik yaptırımların artırılması çağrılarını son dönemde yine artırma yoluna gidiyor.