UAEA Başkanı Rafael Mariano Grossi, Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere ve Avustralya'nın nükleer yakıtla çalışan denizaltı üretmek için yaptıkları AUKUS anlaşmasının nükleer silahların yayılmasını önleme yükümlülükleriyle çelişmediğinden emin olmak için müzakere yürüteceklerini belirtti.
REKLAMBirleşmiş Milletler'in nükleer gözlemcisi olan Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA), Avustralya'nın gelecekteki nükleer denizaltılarıyla ilgili olarak mühürlü güç ünitelerinde yakıt kullanımını denetlemekte ısrar edeceklerini bildirdi.
UAEA Başkanı Rafael Mariano Grossi, Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere ve Avustralya'nın nükleer yakıtla çalışan denizaltı üretmek için yaptıkları AUKUS anlaşmasının nükleer silahların yayılmasını önleme yükümlülükleriyle çelişmediğinden emin olmak için müzakere yürüteceklerini belirtti.
Washington'da gazetecilere yaptığı açıklamada "Suya inmeden önce ve geri döndüğünde kontrol etmemiz gerekiyor" diyen Grossi, Avustralya ile müzakerelerde UAEA denetçilerinin denizaltılar denize açılmadan önce ve sonra mühürlü ünitelerdeki nükleer yakıt miktarını kontrol etmelerine izin verilmesi konusunda ısrarcı olacağını kaydetti.
Grossi "Bu son derece sofistike teknik yöntemler gerektiriyor, çünkü kaynaklı üniteler olacak, ancak müfettişlerimiz içinde ne olduğunu ve tekne limana geri döndüğünde her şeyin orada olup olmadığını ve herhangi bir kayıp olup olmadığını bilmek isteyecekler. Böyle bir şey ilk kez yapılacak." diye konuştu.
Nükleer yakıt tartışması
Avustralya, İngiltere ve ABD arasında 15 Eylül 2021 tarihinde Hint-Pasifik bölgesi için ilan edilen üçlü bir güvenlik paktı olan AUKUS anlaşması kapsamında ABD ve İngiltere, Avustralya'nın nükleer enerjiyle çalışan denizaltılar edinmesine yardımcı olacak.
ABD Başkanı Joe Biden anlaşmayla ilgili törende Avustralya'nın nükleer silah sahibi olmayan bir devlet olarak kalma kararlılığını sürdürdüğünü ve denizaltılar için nükleer yakıt üretmeyi reddettiğinin altını çizdi.
Ancak uzmanlar AUKUS denizaltı anlaşmasının, 1968 Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması'nda yer alan ve deniz itici gücü gibi patlayıcı olmayan askeri kullanımlar için kullanılan nükleer yakıtın UAEA denetimlerinden muaf tutulmasına izin veren bir boşluktan yararlandığını belirtiyor.
Bölünebilir malzemenin silah yapımına yönlendirilmesi olasılığını sınırlamanın yollarından biri olarak nükleer yakıt, Avustralya tarafından monte edilecek ve 2040'lara kadar hazır olacak denizaltılara yerleştirilecek kaynaklı güç üniteleri halinde Avustralya'ya teslim edilecek.