Demirtaş'ın HDP ve seçim sürecine yönelik eleştirileri ne anlama geliyor, Kürt siyaseti yeni dönemde nasıl yol almalı?
REKLAMHalkların Demokratik Partisi 2023 seçim sonuçları neticesinde yenilenme süreci başlattı.
Partideki kurul toplantılarının tamamlanmasının ardından HDP büyük kongreye gidecek.
HDP Sözcüsü Ebru Günay temel amaçlarının eleştiri özeleştiri mekanizması işleterek seçim dönemi ve öncesinde yaşanmış olan eksiklikler ve yetersizlikleri gidermek ve de yeni döneme hazırlanmak olduğunu ifade etti.
HDP: Demirtaş’ın adaylığı hukuki durumu nedeniyle değerlendirilmedi
Günay, HDP eski eş genel başkanı Selahattin Demirtaş’ın cumhurbaşkanı adaylığı talebi ile aktif siyaseti bıraktığına dair açıklamalarına da yanıt verdi.
Demirtaş’ın adaylığı hukuki durumu nedeniyle değerlendirilmedi dedi:
‘’Demirtaş’ın cumhurbaşkanlığı adaylığı kendisinin hukuki durumu nedeniyle değerlendirilmedi. Zaten kendisiyle yapılan istişarelerde kendisinin bir kadın cumhurbaşkanı adayı önerisi vardı. Deprem süreciyle birlikte Türkiye siyasetinde yeni bir süreç başlamıştır ve biz tartışmalarımızı bu çerçevede gözden geçirerek bir tutum belirledik. Kendisinin özeleştiri ve eleştirileri bizim açımızdan kıymetlidir.’’
Demirtaş’ın açıklamalarını değerlendiren kamuoyu araştırmacısı Reha Ruhavioğlu’na göre Kürt siyasetinde ilk kez bir lider kenara çekilmek istenmesine rağmen siyasette ısrar ediyor.
Ruhavioğlu ana akım Kürt siyaseti fiili bir bölünme yaşadığı düşüncesinde. ‘’Bir Demirtaş var, bir de diğerleri…’’ diyor:
‘’Kürt siyasetinde ilk kez kenara çekil denilen bir lider var ama o kenara çekilmiyor. Popüleritesini halk desteği ile sürdürüyor ve halkta muazzam bir karşılığı var. Partiye rağmen varlığını ve de siyasetini sürdürüyor. Ana akım Kürt siyaseti iki kulvardan oluşmaya başladı ve neredeyse fiili bir bölünme yaşıyor. Bir Demirtaş var bir de diğerleri var. Kabul edelim Demirtaş herhangi bir partili değil, Kürt siyasetinde bir liderlik kimliğine büründü. O nedenle diğerleri yapmıyorken onun twitterdan siyaset yapması anlaşılır bir durum.’’
Ruhavioğlu, Demirtaş’ın seçim sürecinde kendisi ile aynı yolun izlenmemesi neticesinde sahneden çekildiğini dile getiriyor:
‘’Demirtaş’ın Kılıçdaroğlu kampanyasınını destekleme konusunda partisinden bir iki adım önde gittiğini biliyoruz. Ama açıklamalarından anlıyoruz ki adaylık teklifi kabul edilmediğinden Demirtaş, ortak aday fikrine yatırım yapmaya başlamış. Bu nedenle üçüncü yol dediğimiz şey parti tarafından benimsenmemiş ve bunun sorumluluğunu partiye yıkıyor. İkincisi Demirtaş aday olmadıktan sonra hızlıca ortak aday fikrine Kürtleri ikna etmeye çalışmış. Şimdi sonuçları gördük, herkes için olumsuz. Benim gördüğüm kadarıyla Demirtaş en az iki yıl pek bir şey değişmeyeceğini düşünüyor. HDP’yi bu sonuçlarla baş başa bırakmak ve kendi siyasi stratejisini düşünmek için geri çekildi. Buna da uygun bir zamandayız.’’
''HDP yeni bir siyaset usulü çıkarır ve Demirtaş’a yakınlaşırsa kendisi yine sahaya dönecektir''
Kamuoyu araştırmacısı Reha Ruhavioğlu, HDP’nin yerel seçimlere kadar çalışıp bu tabloyu değiştirmemesi halinde seçmeninin güçlü bir motivasyonla sandığa gitmeyeceği kanaatinde.
‘’HDP yeni bir siyaset usulü çıkarırsa ve de bu Demirtaş’a yakınlaşırsa kendisi yine sahaya dönecektir. Ben bu ihtimali güçlü görüyorum. Kürt siyasi hareketi 2015’e kadar kemik seçmene hitap ediyordu. Ama 7 Haziran sürecinden sonra seçmeni çoğulculaştı. Seçmen heterojen bir yapıya dönüştü. Ve partiden siyaset etme biçiminde beklentisi de değişti. Fakat 7 Haziran sürecinden bu yana parti yeni seçmenin tümünü kapsayan bir siyaset üretemiyor, kemik seçmen ile devam ediyor. Bu da yeni seçmen ile bağının güçlenmesinin önüne geçiyor. Yeni süreçte bunu yakalamak gerekiyor ve sandığa gidilecek motivasyonu sağlamak gerekiyor.’’
Kürt meselesi üzerine çalışmalar yürüten gazeteci-yazar Dr. Ecevit Kılıç ise Reha Ruhavioğlu’ndan daha farklı değerlendiriyor bu süreci.
Demirtaş'ın gelinen aşamada sorumluluk almadığı düşüncesinde ve bu duruma eleştirel yaklaşıyor:
''Demirtaş bugün eleştirdiği bu konularda bırakın belirleyici olmasını sorumluluk payını bile kabul etmiyor. Sanki hiç bugüne kadar konuşmamış, söz söylememiş bir profil çiziyor ve tamamen HDP’ye yükleniyor. Bu aşamada aktif siyaseti bıraktığını söyleyerek de yenilgi nedeniyle kendisini muhasebe yapması gerekenlerden biri olmaktan çıkartıyor. Kendini yıpratmak istemiyor.''
Demirtaş'ın yeni bir partileşme başlatabileceğine dair yürütülen tartışmalar hakkında konuşan Kılıç, Demirtaş'ın böyle bir niyette olmadı düşüncesinde:
''Yeni bir parti kurar mı, kurmaz mı tartışması var. HDP’nin mevcut yönetimini bütün organlarıyla görevi bırakmaya çağırdığına göre yeni bir parti düşüncesi yok. Bir anlamda HDP’de yaşanacak değişimde belirleyici olmak istiyor diye okudum sözlerini. Demirtaş’ın çözüm olarak sunduğu örgütlü muhasebe ve kapsamlı kongre sürecini zaten HDP de açıkladı.''
REKLAM''Demirtaş'ın başta HDP olmak üzere Kürt siyasetine yönelik sözleri çok sert''
Dr. Ecevit Kılıç'a göre, Kürt siyasetinin 14 ve 28 Mayıs seçimlerinde kaybetmesinin en önemli nedeni Cumhurbaşkanı adayının çıkarılmaması:
_''__Her şeyden önce Demirtaş’ın yazdığı yazıda başta HDP olmak üzere Kürt siyasetine yönelik sözleri çok sert. Halkın deyimiyle söylemek lazımsa, söylenmedik bir şey bırakmamış. Dernek tarzı siyaset yürütmekten, gençliğin içinde bulunduğu duruma dair tespitlerine kadar. Sonrasında verdiği röportajda ise söylediklerini farklı bir boyuta taşıyor ve bütün organlarıyla HDP yönetimini görevi bırakmaya çağırıyor._HDP'nin muhalefete eklemlenmesi oylarının diğer partilere gitmesine neden oldu ve Kürt sorununun, Türkiye siyasetindeki kapladığı belirleyici alanı azalttı. Yani hem sorunu hem de Kürt siyasetini aktör olmaktan çıkardı.''
Dr. Ecevit Kılıç Kürt siyasetini yenilgiye götüren politikaların HDP’de benimsenmesinin taşlarının bizzat Demirtaş’ın kendisinin döşediği görüşünde:
''Bir anlamda HDP kitlesinin başta CHP olmak üzere muhalefete eklenmesinin zeminini Demirtaş ve onun etrafındaki gazeteciler, yazarlar yaptı. Hani çok söylenir ya ‘Çok zordur bir Kürt’ün CHP’ye oy vermesi’ işte onu Demirtaş kırdı. Ve HDP’de kendini bu politikadan kurtaramadı. Kamuoyu baskısı oluştu. HDP’nin aday çıkardığı seçim ikinci tura kalsaydı ve Kılıçdaroğlu kazanmasaydı, dönüp Kürtler ve HDP yüzünden oldu diyeceklerdi. Belki de Demirtaş, bugün söyledikleri yerine bunu diyecekti. İşte HDP o baskıdan çekindi. Keza, Kılıçdaroğlu’na en net ve keskin desteği yine Demirtaş verdi.''
Dr. Kılıç, oy oranının düşük olmasının bir nedenini de TİP’le ilişkilerinin ve ittifak hukukunun yürütülememesi olarak görüyor.
REKLAMKılıç'a göre bu ilişki tarzında yine Demirtaş belirleyici oldu ve buna en çok alan açan yine Demirtaş’ın söylemleri oldu.
''Oysa Kürt tabanı bu konuda çok netti, özellikle de TİP’e tavır ortada. Demirtaş’ın hikayesi, politikası dediğimiz şey zaten seçimi kaybettiren bu iki şeye tekabül ediyor. Demirtaş her konuda net olarak attığı tweetlerden birini de “TİP ayrı listeyle seçime girerse ittifakta olmamalı” deseydi sonuç bu olmazdı. Seçim yenilgisine götüren politikalar Demirtaş’la özdeşleşmiş konular.''
Bununla beraber gazeteci Dr. Ecevit Kılıç, Demirtaş'ın HÜDA-PAR ile ilgili uyarısını önemli buluyor:
_''Diğer taraftan Demirtaş’ın başta HÜDA PAR konusu olmak üzere Kürt sorununun yeniden dizaynıyla ilgili tespitleri çok önemli. Kürt sorunu duruyor ama sorununun aktörleri değişiyor. İsterse devletin mühendislik aklıyla yapılsın isterse kendi akışından bu değişim yaşansın Kürt siyasal hareketinden yenilenme olmazsa yeni aktörler doldurur.''
_