Kira fiyatları artarken konaklama sorununun başka bir yönü de yetersiz oda sayısı. Türkiye’de 15-29 yaş arasındaki gençlerin yarısı “aşırı kalabalık evlerde” yaşıyor, bu oran AB’de yüzde 26.
REKLAMTürkiye’de rekor derecede artan konut ve kira fiyatları geçim sıkıntısı ve konaklama sorununu beraberinde getiriyor.
Yüksek enflasyona rağmen hükümetin kira artışlarını yüzde 25 ile sınırlandırmasından sonra yeni tutulan evlerin kira bedelleri fırladı. Meselenin başka bir boyutu ise evlerde oda sayısının yetersiz olması.
15-29 yaş arasındaki gençlerin yarısı “aşırı kalabalık evlerde” yaşıyor. Türkiye’de bu oran yüzde 51 iken AB’de yüzde 26. Toplam nüfusa bakıldığında ise Türkiye’de 10 kişiden dördü aşırı kalabalık evlerde ikamet ediyor. Bu oran AB’de sadece yüzde 17.
Peki, aşırı kalabalık ev ne demek? Türkiye’de gençlerin kendilerine ait odası var mı? Türkiye’de halkın ne kadarı aşırı kalabalık evlerde yaşıyor?
Aşırı kalabalık ev ne demek?
Avrupa İstatistik Ofisinin (Eurostat) tanımına göre aşağıdaki şartlar sağlanmıyorsa bir kişi aşırı kalabalık evde yaşıyor:
- Hanedeki çift başına bir oda düşmüyorsa
- 18 yaş üstündekilere bir oda düşmüyorsa
- 12-17 yaş arasında ve aynı cinsiyetteki iki kişiye bir oda düşmüyorsa
- Cinsiyetleri farklı ise 12-17 yaş arasındaki bir kişiye ayrı bir oda düşmüyorsa
- 12 yaş altındaki iki çocuğa bir oda düşmüyorsa
Eurostat verilerine göre 2022 yılında AB’de halkın yüzde 17’si oda sayısının yetersiz olduğu evlerde yaşıyor.
AB ülkeleri içinde bu oran en düşük Kıbrıs’ta (yüzde 2); en yüksek ise Romanya’da (yüzde 41). Aday ve potansiyel adaylar dahil edildiğinde en yüksek oran yüzde 61 ile Karadağ’da. Ardından Arnavutluk (yüzde 58) ve Sırbistan (yüzde 51) geliyor.
Türkiye 2021 verisiyle 35 ülke içinde 7. sırada yer alıyor. Diğer bazı ülkelerde bu oran şöyle: Yunanistan yüzde 28, İtalya yüzde 25, Almanya yüzde 11, Fransa yüzde 9 ve Hollanda yüzde 3.
Yetersiz oda sayısı gençler için daha yüksek
AB’de toplam nüfusun yüzde 17’si aşırı kalabalık evlerde yaşarken bu oran 15-29 yaş arasındaki gençlerde yüzde 26’ya kadar çıkıyor.
Türkiye’de ise gençlerin yüzde 51’i oda sayısının yetersiz olduğu evlerde yaşıyor. Türkiye 35 ülke içinde yine 7. sırada bulunuyor.
Zirvede yine Balkan ülkeleri var. Bu oran Karadağ’da yüzde 73; Arnavutluk’ta yüzde 70. En düşük oranlar ise yüzde 4 ile Kıbrıs, Malta ve İrlanda’da.
Aşırı kalabalık evlerde yaşayan gençlerin oranı diğer bazı ülkelerde şöyle: Bulgaristan yüzde 55, Yunanistan yüzde 46, İtalya yüzde 40, İsveç yüzde 32, Almanya yüzde 19, Fransa yüzde 17 ve Belçika yüzde 9.
Kiracı ve ev sahipleri arasında cinayete varan kavgalar
Öte yandan hükümetin kira artışlarını yüzde 25 ile sınırlandırması sonrası kiracılar ile ev sahipleri arasında cinayetle sonuçlanan tartışmalar yaşanıyor. Birkaç yıllık kiracı olan birisi yeni ilanlardaki kira bedellerine göre “yok pahası” denecek kadar ucuz ücret ödüyor. Gelecek zam döneminde yüzde 25 sınırlamasına maruz kalmaktan endişe eden ev sahipleri ise evlerini olabildiğince yüksekten kiraya vermeye çalışıyor.
2022 son çeyrek itibariyle 58 ülkeden 14’ünde konut fiyatlarında reel artış yaşanırken ilk sırada Türkiye bulunuyor. Türkiye’deki yıllık yüzde 51’lik artış dikkat çekiyor. İkinci sıradaki İsrail’de yıllık reel artış yüzde 11.