Tiktok'ta gezen "Boraks sağlığa yararlıdır" videoları hakkında konuşan doktor ve sağlık uzmanları bu içerikleri "dünyanın en aptal sağlık trendi" olarak yorumladı ve karşıt bir video kampanyası başlattı.
REKLAMPopüler sosyal medya platformu Tiktok'da dolaşan boraks içerikli temizlik malzemelerinin sağlığa yararlı olduğuna dair videoların gerçeği yansıtmadığı kaydedildi.
Kimyasal içeriğine bakıldığında bir tuz türü olan boraks maddesi daha çok ev ve eşya temizliğinde kullanılan bir ürün.
Ancak Tiktok'da bir akım haline glen "boraks trenine ben de bindim" (jumped on the Borax train) etiketiyle paylaşılan videolarda söz konusu maddenin suya katılıp içildiğinde bazı hastalıklara iyi geldiği, cildi güzelleştirdiği ve böbrek taşlarını döktüğüne dair söylemler yer alıyor.
Bilim insanları ve sağlık uzmanları ise boraks içerikli ürünlerin sağlığa iyi geldiğini iddia eden bu görsel içerikleri "gelmiş geçmiş en aptalca sağlık trendi" olarak tanımlıyor.
ABD Ulusal Mesleki Güvenlik ve Sağlık Enstitüsü'ne göre, boraks solunduğunda gözlerde, ciltte ve üst solunum sisteminde tahrişe, cilt iltihaplarına, burun kanamasına, öksürüğe ve nefes almada zorluğa neden olabiliyor.
Sağlık konuları üzerine haberler yapan bilgi platformu WebMD'de yayınlanan bir makalede boraksın tek başına alındığında mide bulantısı, kusma ve ishale neden olabileceğini, büyük miktarlarda alındığında ise şok yaşanmasına ve böbrek yetmezliğine yol açabileceği ifade ediliyor.
TikTok'ta ve diğer sosyal medya platformlarında konuyu açıklığa kavuşturmak için bazı doktor ve sağlık uzmanları tersi bir akım geliştirdi. Uzmanlar yaptıkları paylaşımlarda boraks maddesinin doğrudan cilde teması, solunması ya da yenmesi durumunda vücuda verebileceği zararlardan bahsederek bu akımın tehditlerinden bahsediyor.
Ünlü doktordan arsenik-boraks benzetmesi: İkisi de doğal
Tiktok'ta yaklaşık 2 milyon abonesi olan İngiliz Doktor Idrees Mughal, platformda bulunan Dr Idz adlı hesabında konuyla ilgili konuşarak, "Doğal bir madde olması, yediğiniz zaman sağlığınıza iyi gelecek anlamına gelmez. Unutmayın arsenik de doğaldır." ifadelerini kullandı.
Boraks içeriğinde sodyum, oksijen, su ve bor elementi bulunuyor ve doağl bir mineral. Ancak kimya endüstrisinde farklı türevlerde oldukça sık kullanılan bir madde.
Çocukların oynadığı akışkan ve esnek hamur "slime" içeriğinde ve ev temizlik ürünlerinde kullanılan boraksın ABD'de gıda maddelerinde kullanılması yasak. Ancak bazı diş macunları, kozmetik ürünleri ve pestisit gibi tarım zehirlerinin içerisinde boraksın kullanıldığı biliniyor. Boraksın cilde doğrudan teması halinde yaralar oluşturduğu ve solunması durumunda da cilde zarar verdiği uzun yıllardır bilinen bir gerçek.
Avrupa Kimya Ajansı: Boraks kısırlığa yol açıyor
TikTok'ta bazılarının iddia ettiği gibi boraksın küçük dozlarda ya da herhangi bir dozda yenmesinin zehirli olmadığı iddiası, Avrupa Kimya Ajansı (ECA) tarafından da yalanlandı. Kurum, boraksın vücuda herhangi bir şekilde girmesi durumunda kısırlığa yol açtığını belirtiyor. Yapılan açıklamada, boraksın "doğurganlığın yanı sıra ve anne rahminde gelişecek doğmamış bir bebeğe de hasarlar" verebileceği kaydedildi.
ECA ayrıca boraksın Avrupa ve İsviçre'de biyosit (pestisitler gibi tarımdaki bakteri, mantar, yosun gibi zararlı organizmaları kontrol etmek için kullanılan kimyasal bir madde) olarak kullanımının onaylandığını, ancak bu onay süresinin dolduğunu da ekliyor.
Avrupa Birliği etiketleme ve sınıflandırma yönetmeliğine göre de boraks zehirli bir madde olarak tanımlanıyor.
Platformda yanlış bilgilerin yayılmasıyla ilgili olarak TikTok yönetimi, aralarında Vox ve NBC News'in de bulunduğu birçok haber medyasına, boraks ile ilgili videoları bir akım olarak görmediklerini ve bu konuyla ilgili çoğu içeriğin söz konusu maddenin yutulmasıyle ilgili karşıt görüşler içerdiğini kaydetti.