Uzun yıllardır ekonomik olarak zor durumda olan Ermenistan'ı siyasi alanda belirsiz ve çalkantılı bir gelecek bekliyor.
REKLAMDağlık Karabağ'ın Azerbaycan'ın kontrolüne geçmesi sonrası mülteci akınına uğrayan Ermenistan zorlu bir dönemden geçiyor.
Bir taraftan Azerbaycan'ın kontrolüne geçen bölgede evlerinden kaçarak ülkeye sığınan on binlerce göçmene barınak ve iş bulunması, diğer yandan bölgenin kaybedilmesi sonrası halkta yönetime karşı artan hoşnutsuzluk.
Başbakan Nikol Paşinyan hükümetinin bölgede garantör rolü oynayan Rusya ile yıpranan ilişkileri krizin bir diğer boyutu.
Neredeyse her gün Başkent Erivan'ın sokaklarını dolduran protestocular başbakanın görevden alınmasını talep ediyor.
Göstericiler, Başbakan Nikol Paşinyan'ı Karabağ'ı savunmamakta başarısız olmakla suçluyor. Gösteriye Karabağ'dan gelen etnik Ermeniler de destek veriyor.
Chatham House'da Kafkasya uzmanı olan Laurence Broers, "Nikol Paşinyan'a yönelik muazzam bir öfke ve hayal kırıklığı var" diyor.
Paşinyan'ın ekonomik olarak zor durumdaki hükümeti onlara hızlı bir şekilde konut, tıbbi bakım ve iş sağlamak zorunda.
Ermeni diasporası yardım sözü vermiş olsa da, bu durum denize kıyısı olmayan ülke için büyük mali ve lojistik sorunlar teşkil ediyor.
Gözlemciler ülkedeki protestoların ve hoşnutsuzluğun kan dökülen bir geçmişe işaret ettiği görüşünde.
1999'da silahlı kişilerin Ermenistan parlamentosuna baskın düzenleyerek Başbakan Vazgen Sarkisyan, parlamento başkanı ve diğer altı üst düzey yetkili ve milletvekilini öldürmesi şiddetin bugün de tekrarlanabileceği endişelerini artırıyor.
Carnegie Europe düşünce kuruluşunda kıdemli araştırmacı olan Thomas de Waal, "Ermeni kültüründe bir tür siyasi suikast geleneği var" diyor.
Paşinyan Rusya'ya Rusya Paşinyan'a 'kızgın'
De Waal gibi gözlemciler, Paşinyan'ın kendisine karşı oluşmakta olan bu 'öfke'yi Moskova'ya yönlendirmeye çalıştığı konusunda hem fikir.
Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ ve çevresindeki toprakların bir kısmını geri aldığı 2020'deki zaferinin ardından Rusya, Kremlin'in arabuluculuğunda sağlanan ateşkes kapsamında bölgeye yaklaşık 2 bin barış gücü askeri göndermişti.
Paşinyan barış güçlerini, Azerbaycan'ın ilerleyişini engelleyememekle suçluyor.
Rusya'nın Ukrayna savaşı nedeniyle uygulanan yaptırımlara karşı kilit ekonomik ortağı olan Türkiye ve Azerbaycan'a karşı gelmekte 'isteksiz' davranması, son Karabağ operasyonundaki başarının da bir kanıtı olarak yorumlanıyor.
De Waal, "Açıkçası, Rus barış gücü, barışı korumaya çalışsaydı Azerbaycan'ın bu askeri operasyonu mümkün olmazdı, ancak onlar sadece geri çekildi" dedi.
Azerbaycan'ın bölge üzerindeki egemenliğini kabul eden Moskova ise Ermenistan'ı yüzünü Batı'ya çevirmek suratiyle Rusya ile olan bağlarına zarar vermekle suçluyor.
Rusya Dışişleri Bakanlığı, "Politikada çark eden ve Rusya ve Azerbaycan ile yakın çalışmak yerine Batı'nın desteğini arayan Ermenistan yönetiminin tutarsız tutumunu eleştiriyoruz" açıklamasında bulundu.
REKLAMBatı çözüm mü?
Uzmanlara göre Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve müttefiklerinin Ermenistan'ın ana destekçileri olarak Moskova'nın yerini alması zor olabilir.
Rusya Ermenistan'ın en büyük ticaret ortağı ve 1 milyon Ermeni'ye ev sahipliği yapıyor.
"Ekonomik ve stratejik açıdan bakıldığında Rusya, enerji tedariki ve kilit stratejik varlıklar üzerindeki mülkiyet açısından Ermenistan ekonomisine hala çok derinden yerleşmiş durumda" diyen Broers, "Ermenistan'ın dış politikasını genişletmesi için diğer ortakların yaratıcılığına ihtiyacı olacak." ifadelerini dile getiriyor.
Ermenistan'ın 'Nahcıvan endişesi'
Dağlık Karabağ'da 2025 yılına kadar kalması planlanan Rus barış gücü askerlerinin geleceği belirsiz.
Kremlin sözcüsü Dimitry Peskov, statülerinin Azerbaycan ile müzakere edilmesi gerektiğini söyledi.
REKLAMRus askerlerinin Ermenistan'daki varlığı, Azerbaycan ve Türkiye'nin Nahcıvan yolu gibi bazı tartışmalı konularda Erivan'a baskı yapma olasılığına karşı koymaya yardımcı oluyor.
Bakü uzun zamandır Ermenistan'dan, Nahcıvan'a bir koridor açmasını talep ediyor.
2020'deki savaşı sona erdiren anlaşma, Dağlık Karabağ çatışmasının başlamasından bu yana kesilmiş olan Nahcıvan'a demiryolu ve karayolu bağlantılarının yeniden açılmasını öngörüyordu, ancak iki ülke arasında devam eden gerginlik nedeniyle çalışmalar durdu.
Azerbaycan, Ermenistan'ın konuyu sürüncemede bırakmaya devam etmesi halinde koridoru güvence altına almak için güç kullanabileceği uyarısında bulunuyor ve Ermenistan'da koridorun egemenliğini ihlal edebileceğine dair korkular oluştu.
Broers, "Bugün Ermenistan ve Azerbaycan arasındaki dev askeri asimetri ve Rusya'nın Ermenistan için güvenlik garantörü rolünden görünüşte vazgeçtiği gerçeği göz önüne alındığında, Ermenistan'da bu konuda aşırı bir endişe olduğunu düşünüyorum" dedi.
REKLAMDe Waal, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in pazartesi günü Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı Nahcıvan'da ağırladığını hatırlattı.
De Waal, "Mesele, Rusya'nın belki de sessizce desteklediği Azerbaycan ve Türkiye'nin bu konuyu ne ölçüde zorlayacağıdır" dedi ve ekledi:
"Ermenistan'ı müzakere masasında zorlamaya mı çalışacaklar yoksa istediklerini elde etmek için gerçekten güç kullanmaya mı başlayacaklar? Herkesin korktuğu senaryo bu."