AK Parti, 12 Haziran 2011 seçim beyannamesinde açıkladığı 2023 ekonomik hedeflerinin oldukça gerisinde kaldı.
REKLAMCumhuriyetin ilanının 100. yılında, AK Parti hükümetinin 12 Haziran 2011 seçimleri öncesinde 2023 yılı için açıklamış olduğu hedeflerini ne kadar tutturduğunu inceledik.
Peki 2002'den bu yana iktidarda bulunan AK Parti hükümetleri, 2023 ekonomik hedeflerini ne kadar tutturdu? Hedefler neydi, bunların ne kadarı gerçekleşti?
Henüz yılın sonuna gelinmemiş olsa da 2023 verileri ortaya çıkıyor. Ekim sonu itibariyle açıklanan son güncel veriler eşliğinde AK Parti’nin 2023 ekonomik hedeflerinin gerçekleşme durumuna mercek tutmak mümkün.
En önemli hedefler şüphesiz Türkiye’nin milli gelirinin büyümesiydi. Hükümet 2023 yılı için Gayrisafi Yurtiçi Hasıla (GSYH) hedefini 2 trilyon dolar olarak koymuştu. Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) Ekim 2023 tahminlerine göre Türkiye’nin 2023 sonunda GSYH’si 1 trilyon 155 milyar olacak.
Bu dönemde Türkiye’nin ekonomisi giderek büyüdü ancak aynı dönemde diğer ülkelerin ekonomileri de hızla büyüyor. Türkiye GYSH büyüklüğünde hedefin yarısını az farkla geçecek.
Zaten bu hedef gerçekleşse idi Türkiye Kanada’nın altında; Rusya’nın ise üzerinde dünyadaki en büyük 11. ekonomi olacaktı.
Hükümet Eylül 2023’te açıkladığı On İkinci Kalkınma Planı’nda (2024-2028) ise 2028 yılı için GSYH hedefini 1,6 trilyon dolara düşürdü.
Kişi başına gelir hedefi 25 bin dolardı, 13 bin oldu
AK Parti’nin kişi başına düşen milli gelir hedefi 25 bin dolar idi. Ancak IMF’nin Ekim 2023 tahminlerine göre bu miktar 13 bin 384 dolar olacak. Böylece hedefin yarısı az farkla aşılacak.
OVP’ye göre ise 2028 hedefi 17 bin 554 dolar.
En büyük 10 ekonomi hedefi tutturulamadı
2023 hedeflerinden birisi de GSYH büyüklüğü bakımından dünyanın ilk 10 ekonomisi arasına girmekti. Bu hedef Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından da sık sık dile getiriliyor. Ancak IMF’nin 2023 tahminlerine göre Türkiye bu hedefin oldukça uzağında.
2023 sonunda Türkiye’nin GSYH’sinin 1 trilyon 155 milyar dolar olması bekleniyor. Sıralamada ise 17. durumda olacak.
İlk 10 için milli gelir ikiye katlanmalı
10. sıradaki Kanada’nın yıllık milli geliri 2,12 trilyon dolar. İlk 10 hedefi için diğer ülkelerin GSYH’si artmazken Türkiye’nin milli gelirini iki katına çıkarması gerekiyor. Ancak diğer ülkeler de düzenli olarak büyük ölçüde milli gelirlerini arttırıyor.
İhracat hedefi 500 milyar dolar idi. Ancak Ekim 2022-Eylül 2023 arasını kapsayan son bir yılda ihracat toplamı 253,6 milyar dolar oldu. Sene sonunda yıllık ihracatta büyük bir fark beklenmiyor. OVP’de 2028 ihracat hedefi de 375 milyar dolar olarak güncellendi.
Türkiye’nin ihracatı artış eğiliminde ancak aynı anda ithalat da artıyor. Sonuç ise dış ticaret açığı. Hükümet cari açığı kapatıp cari fazla vermeyi amaçlıyordu. Ancak Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (SBB) verilerine göre 2023 yılı Ağustos ayı itibarıyla yıllıklandırılmış cari işlemler açığı ise 57 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti.
2023 hedeflerinde enflasyonun tek hanelere düşmesi planlanıyordu ancak Eylül ayında yıllık enflasyon yüzde 61,5 oldu. 2028 hedefi ise yüzde 4,7 olarak güncellendi.
AK Parti hükümeti 2011’deki seçim beyannamesinde işsizlik hedefini yüzde 5 olarak belirlemişti. Ancak Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre işsizlik yüzde 9,2 seviyesinde. Yeni açıklanan 2028 hedefi ise yüzde 7,5.