Hakikat ve Uzlaşma Komisyonu, Tornedalya kültürünün ve dilinin nasıl güçlendirilebileceğine dair bir dizi tavsiyede bulundu.
REKLAMİsveç'te bir hakikat ve uzlaşma komisyonu, devletin ve İsveç Kilisesi'nin Tornedalyalılar olarak adlandırılan azınlık grubuna karşı işlenen tarihi adaletsizlikler için özür dilemesi gerektiğini söyledi.
Tornedalyalılar için Hakikat ve Uzlaşma Komisyonu, İsveç'in 19. ve 20'nci yüzyıllarda topluluklarını asimile etmesinin "azınlık grubuna zarar verdiğini ve bugün hala dillerini, kültürlerini ve geleneksel endüstrilerini korumayı zorlaştırdığını" tespit etti.
Tornedalyalılara karşı işlenen ihlalleri incelemekle görevlendirilen Komisyon, Haziran 2020'den bu yana rapor üzerinde çalışıyordu. Nihai rapor Çarşamba günü yayınlandı ve İsveç hükümetine sunuldu.
"İlerlemek için telafi gereklidir," diyen Komisyon ilk adımın "bugün ortaya çıkarılan tarihi ihlallerin kabul edilmesi" olacağını vurguladı.
Tornedalyalılar kimdir?
Tornedalyalılar, İsveç'in kuzeyinde Finlandiya sınırına yakın Torne Nehri vadisi bölgesinde yaşayan topluluğa verilen isim. Topluluk nehrin iki ülke arasında bir sınır haline gelmesinden önce, 1800'lü yıllarda buraya yerleşen Finlilerin torunlarından oluşuyor.
Tornedalyalılar, Finceye çok yakın bir Fin-Ugor dili olan Meänkieli konuşan İsveç vatandaşlarıydı. Farklı dilleri ve kültürleri başlangıçta İsveçliler tarafından desteklense de, 1880'lerde bir 'İsveçlileştirme' ve asimilasyon politikası uygulamaya kondu.
Çocukların anadillerini konuşmaları ya da geleneksel kıyafetler giymeleri 1960'ların başına kadar okullarda sıkı bir şekilde yasaklandı. Binlerce çocuk Lutheran Kilisesi tarafından yönetilen yatılı okullara gönderildi ve İsveççe konuşmaya zorlandı.
Tarihsel olarak Tornedalyalılar tarım, avcılık, balıkçılık ve ren geyiği çobanlığı yaparak geçimlerini sağlıyor ve bugün İsveç'te yaklaşık 50 bin Tornedalyalı yaşıyor.
İsveç devleti 2000 yılında Tornedalyalıları ulusal azınlık, Meänkieli'yi de eğitim ve hukuk sistemi, medya ve kültürel yaşamda korunan resmi bir dil olarak tanıdı.
Komisyon tarafından yayınlanan yeni raporda, Meänkieli'nin kamu yayıncılığına ve okullara dahil edilerek dilin statüsünün güçlendirilmesi için daha fazla şey yapılabileceği ve İsveç Devleti'nin Tornedalyalılardan "derhal resmi bir özür dileme süreci başlatması" gerektiği belirtiliyor.
İsveç'te bir başka komisyon da şu anda yerli Sámi halkına uygulanan ayrımcı politikaları araştırıyor. Bu rapor 2025 yılında kamuoyuna açıklanacak.