ABD öncülüğündeki Batılı güçler, 2021 yılında Afganistan'dan çekilirken on binlerce kişiyi beraberinde götürdü. Ancak geride, tehdit ve tehlike altında olan binlercesi kaldı.
REKLAMPakistan'ın ülkedeki belgesiz göçmenleri zorla sınır dışı etme kararı, resmi işlemleri bitene kadar bu ülkede bulunan ve ABD'ye gitmeyi bekleyen çok sayıda Afganistan vatandaşını da olumsuz etkiledi.
İnasan hakları savunucusu gruplar ve Afgan aktivistler, İslamabad'ın sınır dışı uygulaması nedeniyle çok sayıda kişinin zorla Afganistan'a gönderildiğini bildirdi.
Pakistan'ın belgesiz göçmenleri deport kararı, bu ülkede bulunan çoğunluğu Afgan 1,7 milyon kişiyi etkiliyor.
Şu ana kadar yüz binlerce Afganistan vatandaşı zorla Pakistan'dan çıkarıldı.
Reuters'ın hak savunucularına dayandırdığı haberine göre Pakistan makamları, ABD'nin İslamabad Büyükelçiliği'nin ABD'ye yerleştirilecek göçmenlerin korunmasına yönelik taleplerini genellikle göz ardı ediyor.
Söz konusu durum, ABD'nin Kabil Büyükelçiliği'nin kapalı olması ve ülkeye döndüklerinde karşılaşacakları insan hakları ihlallerinin yanı sıra mali ve insani krizlerle mücadele etmek zorunda kalacak Afganların (daha iyi bir yaşam) mücadelesini çok daha zorlaştırıyor.
Birleşmiş Milletler, 1 Kasım'dan bu yana 450 binden fazla Afgan'ın ülkesine gönderildiğini, ancak birçoğunun halihazırda sınır kapısı yakınlarında ve zorlu kış şartları altında yaşam mücadelesi verdiğini belirtiyor.
Afgan göçmenlerin ABD'ye yerleştirilmesi için faaliyet yürüten hak gruplarının çatı kuruluşu "AfghanEvac" isimli STK'nın Direktörü Shawn VanDiver, ABD'de özel göçmenlik vizesi veya mültecilerin yeniden yerleştirilmesi için işlem gören en az 130 Afgan'ın Pakistan'dan sınır dışı edildiği bilgisini paylaştı.
ABD ve Batılı ülkeler, 2001'de Taliban'ın devrilmesi ve 20 yılın ardından yeniden iktidarı ele geçirmesi sürecinde kendileri ile çalışan Afganistan vatandaşlarını ülkelerine götürerek kalıcı sığınma hakkı tanımıştı.
Ancak 2021 yılındaki kaotik çekilme ve tahliye sürecinde geride on binlerce kişi kalmıştı.
Bu kişiler, Taliban'ın kendilerinden "Batılılarla çalıştığı" suçlamasıyla intikam alacağı korku ve endişesini taşıyor.
AfghanEvac'ın veirlerine göre, Pakistan polisi 230'dan fazla Afgan'ı gözaltına aldı ancak 80 kadarını serbest bıraktı.
ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan bir yetkili, adının açıklanmaması kaydıyla verdiği mülakatta, ABD'nin "bu tür vakaları takip etmek için resmi bir kanalının olmadığını" söyledi.
Aynı yetkili, ABD'ye yerleştirilmeyi beklerken sınır dışı edilen Afganların sayısının da "çok az" olduğunu iddia etti.
Pakistan iç ve dışişleri bakanlıkları konuya dair soruları yanıtsız bıraktı.
ABD'li yetkililer, 1 Kasım öncesi Pakistan makamlarına ülkeye yerleştirilmek üzere işlemi devam eden yaklaşık 25 bin Afganistan vatandaşının isminin bulunduğu bir liste ile koruma mektubu sunmuş.
VanDiver ve adlarının açıklanmasını istemeyen diğer iki Batılı diplomatik kaynak, Pakistanlı yerel makamların çoğu durumda bu mektupları görmezden geldiğini belirtiyor.
ABD'den verilen koruma mektubu Pakistan polisine gösterdiği halde sınır dışı edilen bazı aileler, gözaltına alındıklarını ve zorla sınır dışı edildiklerini anlattı.
REKLAMMülteci hakları savunucuları ve Afganlar, sınır dışı etme ve tutuklamaların, Washington'ın koruma ve yeniden yerleştirme sözü verdiği kişilerin işlemlerini uzatması nedeniyle bu hale düştüklerinin altını çiziyor.
Birçok Afgan, Pakistan'a kısa süreli vizelerle giriş yapmış ve ABD'nin SIV (Special Immigrant Visa/Özel Göçmen Vizesi) veya mülteci yerleştirme başvurularını zamanında işleme almaması nedeniyle da vize süreleri dolmuş.
Bu durum Afganları uzun yenileme süreçleri ve oldukça yüksek Pakistan vizesi ücretleriyle karşı karşıya bırakmış.
Bazı göçmenler, ABD'ye ulaşabilmek için Afganistan'da sahip oldukları her şeyi sattıklarını ve geride hiçbir şeylerinin kalmadığını söyleyerek çaresizliklerini dile getiriyor.
Masrafların birikimlerini tükettiğini, para kazanmak için sokak satıcılığına bile başladıklarını, kiralarını zorlukla karşılayabildiklerini ancak süresi dolan (Pakistan) vizelerini yenilemek için gerekli olan yüzlerce dolarlık mali güce sahip olmadıklarını ifade ediyorlar.
REKLAMABD'ye gitmeyi bekleyen bir kadın göçmen, "Yiyecek alacak paramız yokken vize için nasıl başvurabilirdik ki?" diyor.
Aynı kişinin kapısı geçen ay Pakistan polisi tarafından çalınmış ve koruma mektubu sahibi olmasına rağmen bu mektubu emniyet güçlerince kabul görmemiş.
ABD tarafından finanse edilen kadın hakları savunuculuk kuruluşunun eski bir çalışanı olan bu kadın göçmen, "Eşyalarımızı toplamamız için bize iki saat süre verdiler." diyor.
ABD'nin İslamabad Büyükelçiliğini aramayı denese de ulaşamamış. Şimdi ailesiyle birlikte Kabil'de gizleniyor.
"Beş çocuğum var, evim yok, şu anda akrabalarımdan birinin evinde yaşıyorum." diyor ve ekliyor:
REKLAM"Burada bir işe başvuramıyorum. Ne yapacağımı da bilmiyorum."
ABD öncülüğündeki Batılı güçler, 2021 yılında Afganistan'dan çekilirken on binlerce kişiyi beraberinde götürdü. Ancak geride, tehdit ve tehlike altında olan binlercesi kaldı. Başkent Kabil'de ABD Büyükelçiliği olmaması nedeniyle Afganlar, en yakın ülke olması hasebiyle Pakistan'a geçerek resmi işlemlerini bu ülkede takip etmeye çalışıyor. İslamabad yönetimi ise Taliban'ın iktidara gelişinden bu yana 600 bin civarında Afgan'ın Pakistan'a geçtiğini ve ekonomik gücünün bunu kaldırmaya yeterli olmadığını belirtiyor.
İslamabad, üçüncü ülkelere gitmek isteyen Afganlara Pakistan'ı terk etmeleri için 31 Aralık'ı son tarih olarak vermişti.