Fosil yakıtların sonu geliyor mu? Dünyada sondaj ve kuyu açmayı yasaklayan ülkeler hangileri?

REKLAM

İklim değişikliği ve küresel ısınmayla ilgili şimdiye kadar yayınlanan en kapsamlı raporlardan birinin ardından, uzmanlar fosil yakıtlara tamamıyla son verilmesi çağrısında bulundu.

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, Uluslararası Bitki Koruma Birliği (IPPC) raporunun ardından "tüm insanlığın kırmızı alarm" durumuna geçmesi gerektiğini söyledi.

Son beş senedeki ortalamaya bakıldığında 1850'den bu yana kaydedilen en sıcak yılları geride bıraktık.

Bazı hükümetler konuya gereken ilgiyi gösterse de birçok devletin emisyon salınımını azaltmaya yönelik verdiği taahhütlerin gerisinde kaldığı bir gerçek.

Bilim insanları sıcaklık artışlarını durdurmak ya da tersine çevirmek için küresel emisyonları 2030'a kadar yarıya indirmemiz gerektiğini bununla da kalmayıp 2050'ye kadar "net sıfıra" ulaşmamız gerektiğini söylüyor.

Antonio Guterres, "IPPC raporu için, kömür ve fosil yakıtların gezegenimizi yok etmeden çaldığı ölüm çanı" benzetmesini yapmıştı. Guterres, "Ülkeler ayrıca tüm yeni fosil yakıt arama ve üretimine son vermeli ve fosil yakıt sübvansiyonlarını yenilenebilir enerjiye kaydırmalı." diye konuştu.

Peki ama, dünya genelinde fosil yakıt sondajı ve aramalarıyla ilgili engeller getiren ya da bu işlemleri tamamıyla yasaklayan ülkeler hangileri?

6. Fransa

2017'de Fransa parlamentosu, 2040 yılına kadar tüm bölgelerinde petrol ve gaz üretimini yasaklayan bir yasa çıkardı. Ülkede, fosil yakıtların çıkarılması için yeni izinler verilmesi kaldırıldı ve mevcut hiçbir lisans son teslim tarihinden sonra uzatılmayacak.

Fransa'da petrol üretimi düşük. Ülkede her yıl sadece 815.000 ton petrol çıkartılıyor. Bu miktar, Suudi Arabistan'da sadece birkaç saat içinde üretilen petrolle eşdeğer. Bu sebeple Fransa'daki söz konusu fosil yakıt yasağı sembolik denilebilir.

Tartışmalı "fracking" uygulaması (kayaların sondajıyla petrol çıkarma) 2011 yılında ülkede zaten yasaklanmıştı ve bu yasak herhangi bir şekilde doğal gaz çıkarılmaması için kapsamlı bir şekilde genişletildi.

5. Grönland

On sene önce Grönland'da yaşanan enflasyonun ardından bir anda petrol sondajı ve aramaları için önemli bir merkez haline geldi. ABD Jeolojik Araştırma Kurumu'nun 2007 tarihli raporuna göre, ülkenin kuzey doğusunda 31 milyar varilden fazla petrol bulunuyor.

2021'de göreve gelen sosyalist hükümet iklim sorunlarını, siyasi gündeminin merkezine koydu. İlk olarak temmuz ayında çıkarılan bir yasayla petrol aramaları yasaklandı ve petrol üreten bir ülke olma yolundaki 50 yıllık çalışmalarına son verdi.

Grönland bu atılımla birlikte büyük bir ekonomik kaynaktan vazgeçerken, hükümet fosil yakıtların çevre açısından ülkeye büyük bir bedeli olacağı konusunda halkı ikna etmeyi başardı.

Hükümet sözcüsü yaptığı açıklamada, "Doğamız adına, balıkçılığımız adına, turizm sektörümüz adına, işimizi sürdürülebilir kaynaklara odaklamak zorundayız." dedi.

4. Danimarka

2020'de Danimarka hükümeti, 2050 yılına kadar Kuzey Denizi'nde yapılacak yeni aramaları yasakladı ve petrol ve gaz üretimini sona erdirmeyi kabul etti. Kopenhang hükümeti bu yolla önümüzdeki 70 sene içerisinde ülkenin küresel ısınmaya etkisini 0'a indirmeyi amaçlıyor. Danimarka 2030 yılına kadar da 1990 emisyonlarının altına inmeyi hedefliyor.

Fosil yakıtlara son

Danimarka 2020'de çıkarılan yasayla Fransa'dan sonra petrol ve gaz üretiminin tamamen durdurulması için bir tarih belirleyen Avrupa'daki ikinci ülke oldu. Danimarka, her yıl 7.000 tondan fazla petrol çıkaran, Avrupa'nın en büyük üreticilerinden biriydi.

İklim Bakanı Dan Joergensen yaptığı açıklamada, "Artık fosil çağına bir son veriyoruz ve Kuzey Denizi'ndeki faaliyetlerimizi durdurarak 2050 yılına kadar İklim Yasası'nın hedefine ulaşmayı umuyoruz." diye konuştu.

REKLAM

Belize'deki dünyanın en büyük ikinci mercan resifi tehdit altında

3. Belize

Karayipler'e kıyısı olan Orta Amerika ülkesi Belize, yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olan mercan resiflerini korumak için 2018'de tüm sularında petrol arama ve çıkarmayı sona erdirecek bir yasa çıkardı.

Belize'deki "Bariyer Resifi", Avustralya'dan sonra "dünyanın en büyük ikinci mercan" kayaları unvanına sahip. Bu mercan kayaları yaklaşık 1.400 farklı deniz canlısına ev sahipliği yapıyor.

Bu ekosistem içerisinde, nesli tükenmekte olan şahin gagalı kaplumbağalar, yunuslar, benekli kartal vatozu ve tehdit altındaki altı farklı köpekbalığı türünü barındırıyor.

Bunun yanında bu bölgede yaşanabilecek bir petrol sızıntısı, ülke nüfusunun yarısına kazanç kapısı sunan turizm endüstrisi için de büyük bir felaket anlamına geliyor.

2. İspanya

İspanya Mayıs 2021'de, 2042 yılına kadar tüm topraklarında fosil yakıt üretimine son verecek bir iklim yasasını kabul etti. Ancak bu Akdeniz ülkesi, emisyon azaltma hedefleri söz konusu olduğunda diğer Avrupa ülkelerinin gerisinde kalıyor.

REKLAM

Fosil yakıtlar için kabul edilen yasa kömür, gaz ve petrol aramalarını nispeten yasaklıyor ve 2040 yılına kadar karbon salınımına neden olan tüm araçları trafikten men ediyor.

Ayrıca bu yasa, 2030 yılına kadar ülke elektriğinin yüzde 74'ünün yenilenebilir enerjilerden üretilmesini güvence altına alıyor.

1. İrlanda

2021'in başlarında İrlanda, yeni petrol ve gaz arama ruhsatlarını yasaklayan bir yasa çıkardı.

Çevre İklim ve İletişim Bakanı Eamon Ryan konuyla ilgili olarak, "Bugün yeni petrol arama ve çıkarma yasağı için kabul edilen kanun, İrlanda içinde ve uluslararası alanda İrlanda'nın fosil yakıtlardan yenilenebilir bir geleceğe doğru hareket ettiğine dair güçlü bir mesaj gönderecek" dedi.

Ryan, fosil yakıtları toprak altında tutacaklarını belirterek, "Yenilenebilir enerjiye geçişi teşvik edeceğiz ve 2050 yılına ülkedeki emisyon oranını sıfıra indireceğiz" diye de sözlerine ekledi.

REKLAM