ABD, küresel ısınmanın etkilerini azaltmak amacıyla binlerce yıl yaşayan sekoya ağaçlarını klonluyor

REKLAM

Endüstriyel üretim sebebiyle Çin ile birlikte dünyayı en çok kirleten ülke olan Amerika Birleşik Devletleri'nde (ABD) iklim krizi ve küresel ısınmanın etkilerini azaltmak amacıyla on yıllardır süren ilginç bir "gönüllü çalışma" var: Dünyanın en uzun ve en büyük ağaç türü olan sekoyaları klonlayarak karbon emilimini hızlandırmak.

Kaliforniya çamı, mamut ağacı ya da deve ağacı olarak da bilinen sekoyalar, boyları 120 metreye ulaşan ve kabukları yaklaşık yarım metre kalınlığına erişebilen dünyanın en büyük ağaç türlerinden.

Yaklaşık 40 yıldır ağaç diken, fide ve ağaç çeliği üretmede uzman olan David Milarch'ın önderliğinde bir grup gönüllü son 5 yılda hızlandırdığı çalışmaları daha da ileriye götürerek sekoya harici dünya üzerinde bulunan en eski ağaç türlerini keşfederek bu ağaçlardan fidan üretiyor ve tahrip olan ormanları yeniden onarmaya çalışıyor.

David Milarch'ın kurucu ortaklarından olduğu Dört Melek Tarihi Ağaç Arşivi (Archangel Ancient Tree Archive-AATA) sivil toplum örgütü bu işi yaklaşık 25 yılı aşkın süredir yapıyor.

Milarch, avucunu açarak dev sekoya ağaçlarından elde ettikkleri tohumları ve çelikleri gösteriyor: "Hz. İsa yürürken, bu gördüğünüz ağaç dünyada vardı."

Bazı sekoya ağaçları 4000 yaşında

AATA daha ziyade boyları 100 metreyi geçen sekoya ve dağ sekoyası (redwood) ağaçlarını klonluyor. David Milarch şu anda klonladıkları ağaç türlerinin 2000 ila 4000 yaşında olduğunu ve bu ağaç türlerinin bu kadar uzun yaşayabildiklerine şaşırdıklarını ifade ediyor.

"Bu durum, çok uzak diyarlarda ailenize mensup akrabalarınıza rastlayıp onların 200-300 sene yaşadıklarına şahit olmak gibi bir şey. Bu ağaçların nasıl bu kadar uzun yaşayabildiklerini ve bu türlerin genlerini araştırmak gerekiyor."

AATA, kendi doğal ormanlarına dikmeden önce yaşlı ağaçları ve genetiklerini inceliyor. Eğer ağaç uygun bulunursa yaprak ve dallardan klonlanıyor. Amaç, yangınlara ve küresel ısınmaya karşı dayanıklı olan ve normal ağaçlara göre 10 kat hızlı karbon gazı emen bu sekoya ormanlarını büyütmek ve bu ağaçların sayısını artırmak.

Sekoya ormanlarının yüzde 10-15'i çıkan yangınlarda yok oldu

Dünyanın en eski ve hayatta kalan sekoya ağaçları ve ormanları Kaliforniya eyaletindeki batı Sierra Nevada bölgesinin dar bir kuşağı boyunca uzanan 75 koru ile sınırlı. Bu ağaçların kabukları yaklaşık 45 santimetre kalınlığa sahip ve boyları 100 metreye kadar uzayabilir.

Dev sekoya ağaçları binlerce yıl boyunca birçok yangın ve doğal afete karşı hayatta kalmayı başardı. Ancak ABD'de ve özellikle de Kaliforniya eyaletinde son yıllarda artan devasa orman yangınları bu ağaç türünü tehlikeye atıyor.

Dev sekoya ağaçları 2015 yılına kadar orman yangınlarından etkilenmemişti ancak son 10 senede çapları 1.5 metreye ulaşan 75 bin ağacın yüzde 10-15'i alevlerin kurbanı oldu.

Kaliforniya'da bulunan Sekoya Ulusal Parkı'ndaki meşhur General Sherman adlı ağacın, kütle bakımından dünyanın en büyük ağacı olduğu tahmin ediliyor. Bağımsız araştırmalar gösterdi ki, bu ağaç günümüzde yaşayan bir insanın 86 sene boyunca sebep olduğu karbon gazı salımını tek başına emiyor.

David Milarch yaşlı sekoya ağaçlarının ortalama bir ağaçtan 10 kat daha fazla karbondioksit tutma kapasitesine sahip olduğunu belirtiyor.

Milarch'a göre bu ağaçlardan dikmek ve bu türün yaygınlaşmasını sağlamak iklim değişikliğiyle mücadelede yapılması gereken şeylerden biri.

"Yaptığımız araştırmada dünya genelinde 130 farklı ağaç türünün olduğunu belirledik. Örneğin İrlanda'da bazı meşe ağaçlarının yaşları 22 ile 1000 arasında değişiyor.

David Milarch, yaklaşık 4 yıllık bir çalışmayla sağlıklı bir sekoya ağacından 5 milyon fidenin klonlanabileceğini söylüyor. Ağaçların çelikleri üst dallardan elde ediliyor ve steril köpük saksılara hormon takviyesiyle ekiliyor.

"İlk çelik denemelerimizde yüzde 3-4 oranında başarı sağlıyorduk. Şimdi bu oran steril köpük saksılar sayesinde yüzde 97'lere kadar çıktı."

Tek türlü tarımın önüne geçmek ve biyoçeşitliliği artırmak için yaşlı ve dayanıklı ağaçların DNA'ları harmanlanıyor. Bu sayede sekoya ağaçları hastalıklara karşı daha dirençli hale geliyor.

REKLAM

Bu işe adeta ömrünü adayan Milarch, "Kıtaları, ülkeleri gezerek en büyük ve en sağlıklı yerel ağaç türlerini araştırdık ve bulduk." diyor ve ekliyor: "Dünya'daki diğer ülkelerde yüz binlerce hatta milyonlarca dayanıklı yerel ağaç türleri klonlanabilir ve bu ağaçlardan oluşan ormanlar oluşturulabilir."

Ancak şu da bir gerçek ki, şu anda hızla devam eden küresel ısınma ve karbon salımını durdurmak için gezegenimizin milyarlarca daha yeni ağaca ihtiyacı var.