Ücretsiz internet bağlantısının her yerde erişilebildiği Sofya’da bir grup genç, sayısal yetilerini girişimcilikle birleştirerek yeni iş sahaları yaratıyor. Aleksandra Nikolova, internet üzerinden kurduğu şirketin işleriyle meşgul. Genç girişimci, birkaç yıl önce, kendisine pratik bir eitim sağlamadığını düşünerek üniversiteyi bıraktığından söz ediyor: “Üniversiteyi yeni bitiren bir çok genç var. Deneyimsizlikten dolayı iş bulamıyorlar ve bu tür kişiler bu gerçeklik karşısında hayal kırıklığına uğruyorlar.”
Aleksandra, sayısal yeteneklerini geliştirme fırsatını Sofya’da bulacağına güveniyor. Dünyada en hızlı intermet erişimine sahip ülkelerden biri olan Bulgaristan’da genç beyinlerin taze fikirlerini destekleyen yatırımlar bu girişimciler için bir avantaj oluşturuyor. Aleksandra, gençlerin iş dünyasındaki önemli bir avantajlarına dikkat çekiyor: “Gençler buna hazır. Çünkü zaman bilgisayarla büyüyen bir neslin zamanı.”
Y Nesli ekibi olarak söz konusu bilgisayar çağının çocuklarıyla görüştük. Ancak bu genç girişimcilerin en önemli farkı, ofis ortamında kapalı kalmamaları. Aleksandra ve arkadaşlarının kurduğu Eleven adlı ekip Avrupa Yatırım Fonu’ndan destek aldı. Eleven projesi önümüzdeki 3 yıl süresince fondan 12 milyon Euro tutarında destek almaya devam edecek. Avrupa Yatırım Fonu, yalnızca Bulgaristan’dan değil Romanya ve Türkiye’den de başvurulara açık.
Eleven projesinin yatırım ortaklarından Daniel Tomov, genç girişimcilerin karşılarına çıkan en büyük engelden söz ediyor: “Bu bölgede bir işe başlamak için finans bulmak oldukça zor. Bankalar, teminat gösteremedikleri için yeni girişimleri genellikle finanse etmiyor. Bu yeni kurulan işler harika ibr ekip ve yeni fikirlerle yola çıkıyor ama teminat bulmaları mümkün değil.”
Ekibin internet üzerinden yönettiği işin liderlerinden biri olan Aleksandra, boş zamanlarında da internet üzerinden Sayısal Ekonomi alanında iş imkanlarının tanıtımını yapıyor. Üzerinde çalıştığı internet sitesi Avrupa Komisyonu’nun Bilgi Teknolojileri alanında gençlere verdiği bir özel ödüle layık görüldü. Aleksandra, internet gibi günlük hayata dair bir alışkanlığı işe dönüştürmenin henüz pek alışıldık bir durum olmadığına dikkat çekiyor: “Gençler interneti genellikle eğlence amaçlı kullanıyor. Normal bir iş bulmaya çalışıyorlar. Yani normal buldukları alanda iş arıyorlar. Risk almaya pek yanaşmıyorlar. Her yenilik onların zihninde bir riske işaret ediyor.”
Ancak Sofya’da risk almaktan çekinmeyen çok sayıda genç bulunuyor. Betahaus’un kurucuları bu girişimciler arasında yer alıyor. Alexandre Mihaylov ve Alexandre Kitov Betahaus projesini Almanya’dan ihraç ettiklerinden söz ediyor. Betahaus, ortak çalışma alanının yanı sıra konferans salonları ve hatta organizasyonların yapıldığı bir kafeyi de içinde barındıran bir ortak çalışma kompleksi. Mihaylov, Betahaus’un işleyişini anlatıyor: “Bu, özel yaşamla profesyönel yaşamı birleştiren bir ekosistem, diyebiliriz. Burası yalnızca bir ofis değil. Bu nedenle isim koyarken “ev” anlamına gelen “haus” sözcüğünü kullandık. İnsanlar masaya, sandalyeye ya da internete değil, bu topluluğa para ödüyor. İşbirliği yeni fırsatlar ve güzel bir ortam sağlıyor.”
Betahaus’daki çalışma ortamı, Martina Todorova’nın da belirttiği gibi bilgi paylaşımına olanak tanıyor: “Örneğin ben Facebook uygulamalarına pek alışık değilim, ama hemen yan masada bunu çok iyi tanıyan biri çalışıyor.”
Genç girişimcileri destekleyen “Start it Smart/Zeki başlangıç” adlı girişimcilik klübü de Betahaus’ta çalışmayı tercih ediyor. Klübün kurucusu Radoslav Georgiev, girişimciliğin henüz yeterince yaygınlaşmadığına değiniyor: “Bulgaristan’da girişimcilik herkesin aşina olduğu bir konu değil. Herkes iş yerinin, kapalı kapılar ardında olması gerektiğini sanıyor. Biz sadece kendi kurduğumuz topluluktan öğrendiğimiz bilgileri paylaşmayı seviyoruz.”
Bulgaristan’da görünen o ki genç girişimciler konusunda zihniyet değişiyor. Gençlerin yürüttüğü projeleri desteklemek yeni fikirlerin iş dünyasını renklendirmesine katkıda bulunuyor.