REKLAM1 Temmuz 2013 Hırvatistan’ın Avrupa Birliği’ne katılacağı tarih. Üyelik beraberinde yeni yasal korumalar ve haklar getirecek. Peki ülke, bu haklardan tam olarak faydalanmak için ne kadar hazırlıklı ?
Avukat Damjan Krivic:
“Bu Avrupa Birliği yolunda çok uzun ve zorlu bir süreçti. Bu dönemde pek çok şey yapılsada yine de yeteri kadar adım atılmadı. Yani daha halledilmesi gereken çok şey var. Özellikle uygulama alanında.”
Hırvatistan’ın Avrupa Birliği’nin 28. üyesi olmasından önce özellikle adalet sisteminde yapılacak reformlara önem verildi.
Kanunların AB standartlarına uygun hale getirilmesi gerekiyordu. Bu sırada insanların hakları için mücadele edenler arasında da büyük bir öğrenme eğrisi var.
Hırvat ve Avrupalı yetkililer için ilk proje, hakimlerin, savcıların, avukatların ve AB hukukunun diğer alanlarında da görev alan hukukçuların eğitimiydi. Şimdi bu konudaki eğitim seminerlerine katılmış Zagrepli genç bir avukat ile bir araya geleceğiz.
Avukat Damjan Krivic:
“Vatandaşlar bir kez Avrupa uygulamalarını anlamaya başlayınca, bunu günlük yaşamlarındaki olaylarla karşılaştırmaya başlayacak ve birçoğunun aynı olduğunu görecek. Sonra da gelip bazı uygulamaların kendi davaları için de geçerli olup olmadığını soracaklar. Bu belki onların mahkemede kazanması için hayati öneme sahip bir şey olacaktır”
Damjan reformlara bağlı hataların olduğunu ve yasal uygulamalarda da yine bu hataların devam edebileceğini dile getiriyor. Fakat bu hataların hemen telafi edileceği görüşünde. Peki ya mevzuatın uygulanması. Konu ile ilgili olarak bir ilçe mahkemesi hakimi ile görüşeceğiz. O artık yerel hakimlerin Avrupa hakimi olacağını. Bu yüzden de AB hukukuna uymak zorunda olduklarını söylüyor.
Hakim Neri Radas:
“Hırvatistan, Avrupa hukuku ile Hırvat hukuku arasındaki eşleştirme çalışmaları kapsamında oldukça gayret gösterdi. Hakim ve savcıların mesleki eğitimi için muazzam çalışmalar yapıldı. Buna rağmen, biz ileride de yeni misyonlarla karşılaşacağımızın farkındayız. Hırvat hakimler bu zorlukları göze alıyor. “
Hak örgütleri, Hırvatların AB vatandaşları olarak yeni haklarından tam olarak faydalanması için yeni yasal standartlara tamamen aşina olunması gerektiğini ve bu sebeple büyük gayret gösterilmesinin şart olduğunu söylüyor. Tabi bu sadece Avrupa hukukunun detaylarını öğrenmekle alakalı bir durum değil. aynı zamanda vatandaşlar da kendi haklarından ve bunları nasıl kullanacaklarından haberdar olmak zorunda.
Geçen sene halkın yüzde 66’sı referandumda AB’‘ye evet demiş olsa da herkes üyeliği desteklemiyor. Sivil toplum örgütleri kamuyu bu konuda bilgilendiriyor. AB savunucuları, reformların halkın katılımı olmadan çok hızlı bir şekilde geldiğini söylüyor. Ama şimdi giderek artan farkındalık hayati önem taşıyor.
Martina Horvat:
“Kamu yeteri kadar bilgi sahibi değil. Hükümet, özellikle AB hakları konusunda sıradan vatandaşları bilgilendirmek için daha fazla çaba göstermeliydi.Tabi ki bu sadece hükümetin görevi değil, toplumun tüm kesimlerinin, hatta tüm sektörlerlerin de görevi olmalı.”
Hükümetin, pürüzsüz ve mümkün olduğunca adil bir şekilde AB üyeliğine geçiş yapmak için elinden geleni yaptığı düşünülüyor. Ancak bazı uzmanlara göre insanlar bu uzun ve zorlu refom sürecinden sonra yorgun düşecekler ve değişikliklerle mücadelede direnç göstermek zorlaşacak.
Onlar daha yapılması gereken çok iş olduğunu, reformların çoğunun tamamlanmadığını hatta bu işleri tersine çevirmek isteyen muhaliflerin de olacağını söylüyor.
Hukuk Profesörü Alan Uzelac:
“Bu süreç boyunca yani şimdiye kadar ana yönlendiricilerin asıl istekleri, Hırvatistan’dan talep edilen refomların gerçekleştirildiğini Avrupa Komisyonu’na gösterip, onları memnun etmekti. Tabi bazı alanlarda özellikle yargı alanında, bu reformlar öngörülen zamandan çok daha hızlı yapıldı. Bu yüzden de birçok şey yarım kaldı. Yani reformlar henüz bitmiş sayılmaz.”
Şimdi Hırvatlar, kendi milli renklerinin yanında yer alacak AB’yi temsil eden renklerin nasıl uyum içinde duracağını öğrenmeye çalışıyor.