Belçika sosyal yardım sistemine taşınması mümkün olmayan bir yük teşkil ettikleri gerekçesiyle başka Avrupa ülkelerinden gelen çalışanları sınır dışı ediyor. Reporter ekibi bu hafta konuyu araştırmak
Avrupa’nın kalbinde, 11 milyon nüfuslu Belçika’da yaklaşık 1 milyon göçmen yaşıyor.
Bu insanların yüzde 70’i İtalya, Hollanda ve Fransa gibi, Avrupa Birliği’ne üye ülkelerin vatandaşları…
Son yıllarda Belçika hükumeti göçmenlere uyguladığı politikayı sıkılaştırdı. Bu sebeple birçok kişinin oturma izinleri iptal edildi. 2008 yılında 8, 2014 yılında yaklaşık 2000 kişi bu sebeple Belçika’yı terk ederken, 2016 yılına geldiğimizde bu rakam 10 binin üzerine çıktı.
Belçika’nın Flaman Bölgesi’ndeki şehri Antwerp’te Giorgia’nın geleceği şu anda belirsiz… Yaklaşık 28 yıl İtalyan bir şirket için çalıştıktan sonra terzilik zanaatine sahip bu kadın, Belçikalı ortağıyla bu şehre taşınmaya karar vermiş.
Giorgia, Hollandaca dersleri almış ve gönüllü işlerde çalışmış. Ancak iş ve işçi bulma kurumu onun her türlü pozisyona karşı fazla tecrübeli olduğunu söylemiş. Kasım 2013’te Antwerp’den ayrılmak zorunda kalmış.
Giorgia Bergamini, İtalyan Terzi, Moda Tasarımcısı: ‘‘Belçika oturum kartımı elimden alıp artık Brüksel ile bir işimin kalmadığını ve Belçika’da yaşamak için gerekli şartları yerine getirmediğimi söylediler. Bu çok saçma.’‘
Giorgia hiçbir sosyal yardım fonuna başvurmamış. Ancak yetkililer bu imkandan yararlanabileceğini çünkü iş bulmasının olanaksız olduğunu belirtmiş.
Giorgia Bergamini: ‘‘Ben hiçbir şekilde yardım istemedim. Belçikalı ortağımın buradaki yetkililere söylediği ilk şey bu oldu. Ancak gelecekte bunu isteme hakkından dolayı ‘bu her ihtimale karşı alınan bir önlem ‘dediler.’‘
Avrupa kanunlarına göre, kişiler yeterli kaynaklara ve maddi imkana sahip değilse ülkeden ihraç edilebiliyor. Uyum konusunda gerekli tüm şartları yerine getirdiği için Giorgia ve ortağı Sven konuyu yargıya taşımış.
Ancak mahkeme Giorgia’nın iş bulma amaçlı ülkede kalamayacağını, Belçikalı biriyle evli olması sebebiyle sadece oturum izni alabileceğine karar vermiş.
Sven Gysels: “Bu durum bizi hala korkutuyor çünkü hiç beklemediğimiz bir karar çıktı. Umarım şu anda her şey yolundadır.’‘
Giorgia gibi sınır dışı edilmek istenen Avrupalılar Belçika’da yasa dışı yollarla gerekli belgeleri olmadan yaşamaya devam ediyor ve oturum izni almak için farklı yolları deniyorlar. Birçoğu bizimle konuşmayı reddediyor.
Ancak İspanyol bir kadın röportaj yapmayı kabul ediyor. Mahkeme devam ettiği için yüzünü göstermemizi istemiyor. Nadia takma adını kullanıyor.
Kendisi bugün Yunan, İspanyol, İtalyan ve Belçikalı aktivistlerden oluşan ve sınır dışı edilen Avrupalılara destek vermek amacıyla kurulan ‘Europe4people’ adlı sivil toplum örgütü üyeleriyle buluşacak.
Nadia, Brüksel’e 2012 yılında temizlik işçisi olarak gelmiş ancak sonra bir kaza geçirmiş. Çalışamadığı için sosyal yardım almaya başlamış ve şirketi onu dil kursuna göndermiş.
Ancak Geçtiğimiz Kasım ayında yerel yetkililer onun oturma iznini iptal etmiş.
Nadia, İspanyol İşçi: “Bana ‘sen Avrupa vatandaşısın ve buraya okumaya değil çalışmaya gelmişsin’ dediler. Onlara dil okuluna gittiğimi söyledim. Ancak beni dinlemediler ve belgelerimi bile kontrol etmediler. Ülkeyi terk etmem için bana 30 gün verdiler. Eğer gitmezsem polisin bana ceza yazacağını açıkladılar.’‘
Ancak Avrupa’daki yönerge, vatandaşların sadece iş aradığını kanıtlayamaması durumunda sınır dışı edilmelerine izin veriyor. Fakat İspanyol bir avukat Belçika’nın işsiz Avrupa vatandaşlarının sosyal yardımlardan yararlanmaması için çok sıkı ve sistemli bir uygulama dayattığını belirtiyor.
Sara Lafuente Hernandez, Europe4people Çalışanı: “Belçika, herhangi bir geliri olmayan insanları sistemli bir şekilde kontrol ederek onları sınır dışı ediyor. Ancak bunu yapmak Avrupa yönetmeliğine göre yasak.’‘
Nadia, bu grubun ‘yardım masası’na başvuruyor. Europe4people ücretsiz danışmanlık hizmeti veriyor. Sınır dışı edildiği için artık Nadia’nın hakları bulunmuyor. fakat şu anda yeni bir iş buldu ve başvurmayı düşünüyor. Ancak Belçikalı yetkililer Nadia’nın durumunu iki yıl geç fark ettiklerini belirterek, kaza geçirmiş işçi statüsünü tanımayabilirmiş. Ancak bu durum, Avrupa Birliği işçi göçü kanunlarına aykırı…
Anthony Valcke, Avukat, AB Hakları Kliniği: ‘‘Avrupa kanunlarına göre işçi olmak size doğrudan oturma izni veriyor. İşçi olmak illa çalışacağınız anlamına da gelmiyor. Kaza geçirdiyseniz çalışmayabilirsiniz. Ve sosyal yardımlardan yararlanarak yine de oturum iznine sahip olabilirsiniz.’‘
Burası Brüksel’de sınır dışı kararlarının alındığı ofis… Buradaki yönetmelik Belçika Göçmen Dairesi Sekreterliği tarafından düzenlenmiş.
Burada verilen savaş, ülkenin sosyal yardım fonuna yük getiren Avrupa vatandaşı işçilerin Belçika’ya girişini engellemek için yapılıyor.
Kurumun resmi verilerine göre, 2015 yılında 1.700 Avrupa vatandaşının Belçika’dan sınır dışı edilmesine karar verilmiş. Bu vatandaşların çoğu sırasıyla Romanya, İspanya, Bulgaristan, İtalya ve Hollanda vatandaşı…
Sosyal yardımlardan yararlanan Avrupalıları daha hızlı tespit etmek amacıyla 2011 yılından beri bu kurum Sosyal İşler Departmanı ile birlikte çalışıyor.
Geert de Vulder, Belçika Göçmen Ofisi Yetkilisi: “Sosyal güvenlik sistemine ya da Belçika’nın kendi sosyal yardım sistemine katkıları yoksa ve sadece bu haklardan yararlanıyorlarsa, Bu vatandaşların oturum izinlerini iptal ediyoruz.’‘
Nadia’nın avukatı durumu mahkemeye taşıdı. Kendisi Mart ayı sonuna kadar 100 sınır dışı vakasının Avrupa Birliği serbest dolaşım ve çalışma kanunlarına aykırı olduğunu ispatlamak istiyor.
Elde ettiği delillerle Avrupa Birliği Komisyonu’na Belçika’nın yasalara uymadığını kanıtlamayı amaçlıyor.
Anthony Valcke, Avukat, AB Hakları Kliniği: “Avrupa Birliği yasalarına göre bir kişinin sınır dışı edilebilmesi için, bireysel olarak durumunun açıkça belirtilmesi gerekiyor. Ancak Belçikalı yetkililerin verdiği bu kararlarda kişilerin bireysel durumları açıkça belirtilmemiş. Sınır dışı edilen insanlara verilen belgeler hiçbir ayrıntı içermiyor ve bu kağıtlarda insanların ne yapması gerektiğiyle ilgili hiçbir danışmanlık ve aydınlatıcı bilgi yok.’‘
İngiliz asıllı Belçikalı avukat Anthony Valcke, eldeki sınır dışı verilerini diğer Avrupa ülkeleriyle kıyaslamaya çalışıyor ancak rakamlar arasında adeta uçurum var.
En çok sınır dışı eden ülke Fransa, Birleşik Krallık, Hollanda ve Belçika… Valcke, Avrupalı yetkililerin Belçika’daki bu uygulamaya bir son vermesi için İtalya ve Belçika’daki sendikalarla birlikte çalışıyor.
Belçika FGTB Sendikası Eyalet Sekreteri, gelecek birkaç aydaki stratejilerini belirlemek için İtalyan meslektaşıyla bir araya geliyor.
Birleşik Krallık sosyal yardımları kesme kararı aldıktan sonra, Avrupa Birliği vatandaşı işçiler diğer ülkelerin de bu uygulamaya geçmesinden endişe ediyor.
Jean-Francois Tamellini, FGTB Eyalet Sekreteri, İtalya: ‘‘Avrupa Komisyonu, İngiltere Avrupa Birliği’nden ayrılma sürecinde olduğu için şu andaki göçmen politikası konusunda baskı altında. İnsanların ve nakit para akışının serbest bir şekilde yapılabilmesi için büyük adımlar atmıştık. Ancak Belçika’daki bu durum komisyonun riskini daha artırıyor.’‘
Sendikalar şimdi Giorgia gibi İtalya’daki bir fabrikada çalışarak 28 yıl boyunca sigortasını ödemiş işçilerin, başka bir Avrupa Birliği ülkesine gidip bu haklarını korumasını sağlamak amacıyla harekete geçti.
Giorgia Bergamini, İtalyan Terzi, Moda Tasarımcısı: “Sadece mallar diğer ülkelere gittiğinde, hiçbir sorun yoktu. Yalnızca mozarella sınırları aşıyordu. Ancak şimdi sadece peynir değil, insanlar da hesaba katıldı. Şu anda ülkelerin sınırlarını kapattığını ve yabancıların oradaki fırsatlardan yararlanmasına engel olmaya çalıştığını görüyoruz.’‘
Avrupa Birliği kanunlarına göre vatandaşlar ülkelerin haklarından karşılıklı olarak yararlanma fırsatına sahip. Ancak tüm üye ülkeler bunu tam olarak uygulamıyor.
2012 yılında 10 milyon Avrupa vatandaşı başka bir üye ülkede yaşıyordu.
Avrupa Komisyonu şu anda, işçilerin ülkeler arası serbestçe hareket edebilmeleri konusundaki çalışmalarını artırdı. Ancak öncelikle İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden çıkmak için yapacağı referandumun sonucu bekleniyor.