Insiders bu hafta Ukrayna'nın güney bölgesine giderek burada Rusya taraftarı askerlerle Ukrayna güvenlik güçleri arasında devam eden iç savaşı konu alıyor.
Terk edilmiş bir binanın çatı katındayız. Ukraynalı askerler Rusların kontrolündeki Donetsk şehri önünde nöbet bekliyorlar. Buranın adı Avdiivka… Şehrin ortasındaki tampon bölgenin içerisindeyiz. Minsk ateşkes antlaşması yapılmasına rağmen Kyiv güçleriyle ayrılıkçı Rus kuvvetlerinin çatışması iki yıldır devam ediyor.
Komutan Sergey’in anlattığına göre, Avdiivka çok stratejik bir yol kavşağında bulunuyor.
Sergey, Ukraynalı Asker: ‘‘Donetsk ve Yasinovataya’dan gelen tali yol Gorlovka’ya gidiyor. Doğal olarak burası, önemli bir ulaşım noktası. Zaten düşman da bu bölgeyi ele geçirmek istiyor. Bu gerçeğe rağmen, biz sadece vatandaşlarımızı korumak için buradayız.’‘
Komutan Sergey hala insanların yaşadığı yandaki binayı gösteriyor.
Bu insanlardan biri de Alexey. O, savaşın zorluklarına rağmen evine tadilat yaptırmış. Ancak apartmanın her an vurulma ya da yok olma riski var.
EU will reject any changes in #AssociationAgreement with #Ukraine – EU envoy https://t.co/UWvT7Ht2tfpic.twitter.com/T861DGpQ4t
— Sputnik (@SputnikInt) July 7, 2016
Alexey, Avdiivka Sakini: ‘‘Duvar kağıdı ve yer döşemelerini değiştirmek istiyorum. Savaştan önce bunu yapacak vaktimiz yoktu. Poroşenko iktidara geldiği zaman savaş bir ay içerisinde bitecek demişti. Bu onun sözüydü ancak üç yıldır ülkeyi yönetmesine rağmen savaş hala devam ediyor.’‘
Paraşütçülerle buluşuyoruz. Şimdi bizi önemi bir bölgeye götürecekler. Burada Rus askerlerinin hareketlerini izleyebiliyor ve onların ana caddeye çıkışını engelleyebiliyorlar. İki tarafta da sık sık silahlarını değiştiriyor. Ağır bombardıman, ağır makineli tüfekler ya da füze saldırısı…
Ancak ulaşmaya çalıştığımız bölgenin bombalandığını öğreniyoruz. Konvoyumuz bir Ukrayna karakolunda durduruluyor.
Staryi, Ukraynalı Asker: ‘‘Donetsk’te teröristler akşam yediden sonra ateş açmaya başlar. Silahlı Ukrayna güçlerine karşı hafif silahlar ve havan mermileri kullanırlar.’‘
Şu anda karakol olarak kullanılan eski traktör fabrikası, sıklıkla Moskova taraftarı grupların topçu ateşine tutuluyormuş.
Bombardımanın bittiğini haberi geldi ve biz de Horlova ve Donetsk yoluna yakın ‘krater’ denilen bölgeye vardık.
Sergey, Ukraynalı Asker: ‘‘Buraya insanlar krater diyor. Çünkü bu bölgeye 300’den fazla havan topu isabet etti.’‘
Savaştan önce Avdiivka’da 35 bin kişi yaşıyordu. Bu insanların yarısından çoğu, özellikle de gençler bölgeyi terk etti. Birçokları burada neden hala savaşın sürdüğüne anlam veremiyor. Şimdi bir pazar yerine giriyoruz. Burada gıda konusunda sıkıntı yaşanmadığı görülüyor.’‘
Why #Ukraine veterans are reluctant to go back to the front: https://t.co/Hnmm7wthV9#RussiaInvadedUkrainepic.twitter.com/vC7kf3dq8e
— Euromaidan Press (@EuromaidanPress) June 27, 2016
Valentina, Avdiivka Sakini: ‘‘Siviller, askerler öldürüldü. Avrupa Birliği’ne bu şekilde kan dökülerek mi gireceğiz? Ukrayna’da, eski barış dolu Ukrayna’da olmak istiyoruz. Rusya’ya ihtiyacımız yok. Milletvekilleri gelsin de, ne şartlarda yaşadığımızı bir görsün.’‘
Avdiivkalı sakinlerin çoğu Metinvest Kömür Fabrikası’nda çalışıyor. Bu fabrikanın Ukrayna ticaret piyasasında büyük önemi bulunuyor. Savaştan dolayı iki sene önce üretim durduğu için, ülke genelindeki kömür fiyatları yüzde 20 oranında artmış. Bu fabrika savaşın vurduğu noktalardan bir tanesi…
Geçen sene Viktor Kruglenko 25 yaşındaki oğlunun havan mermisiyle vurularak ölümüne şahit olmuş. Baba oğul burada birlikte çalışıyormuş.
Viktor Kruglenko, İşçi: ‘‘Oğlum burada yatıyordu. Anında can verdi. Arkadaşı Sasha da buradaydı. Ağır bir şekilde yaralanmıştı. Hemen ameliyata aldılar. Tam adı Yalovoy Sasha’ydı.’‘
euronews: ‘‘Siz neredeydiniz?’‘
Viktor Kruglenko, İşçi: ‘‘Ben şuraya doğru savruldum. Başımdan hafif bir şekilde yaralanmıştım.’‘
Fabrika, Sergey’in öldüğü yere onun anısına küçük bir plaket çakmış. Şirket çalışanları fabrikanın belirli aralıklarla hala hafif bombardıman ateşine maruz kaldığını söylüyor.’‘
Viktor Kruglenko, İşçi: ‘‘Patlama işte tam şurada oldu. Şarapnel parçası buraya isabet etti.’‘
Güneye, Azak Denizi kıyılarında bulunan Mauripol ön cephe hattına gidiyoruz. Burada Azak Rejimi gönüllüleriyle buluşacağız. Iaromir, diğer arkadaşları gibi Sivastopollü bir Rus. Onlar, Moskova yanlıları ayaklandığı zaman bulundukları bölgeyi Ukrayna tarafında savunmuş. Buradaki Rus vatandaşları, Ukrayna’daki savaşın ırk ve milliyetle alakalı olmadığını, mücadelenin demokrasi ve Rusya otoriter rejimine karşı yapıldığını belirtiyor. Burada toplam 20 Rus vatandaşı, Azak Rejimi saflarında Rus askerlerine karşı savaşıyor.
Iaromir, Azak Rejimi Askeri: ‘‘Russkiy mir’, yani ‘Rusya dünyası’ tabiri Putin dönemi ortaya çıkan bir şey. Rus vatandaşlarının bununla bir ilgisi yok. Biz Rus vatandaşlarına karşı değil, Modern Rusya’nın bu topraklarda yaptıklarıyla savaşıyoruz.’‘
Azak rejimi yabancılar dahil gönüllülerden oluşuyor ve Ukrayna İç İşleri Bakanlığı’na bağlı… Iaromir’in Hırvat kardeşi Dennis, tam 20 sene boyunca Sırplara karşı savaşmış.
Dennis Sheller, Azak Rejimi Askeri: ‘‘Bu Soğuk Savaş‘ın başlangıcı… Ve Putin bu savaşta iyi bir yer edinmek istiyor. Bence tüm Avrupa ve tüm özgür dünyanın bizim tarafımızı desteklemesi gerekiyor. Yani Ukrayna’yı…’‘
Azak Rejimi’ne Ukrayna ve diğer ülkelerde karşı bir duruş var. Savaş karşıtları burada savaşan insanların Nazi yanlısı paralı askerler olduklarını söylüyor. Ancak kimilerine göre Azak Savaşçıları Rusya’nın yayılma politikasına karşı duran ender güçlerden.
‘‘Batılı ülkelerdeki bazı insanlar, burada savaşan yabancılara yani sizlere, paralı askerler diyor.’‘
Dennis Sheller, Azak Rejimi Askeri: ‘‘Bir şeyleri saklamak için bir nedenim yok. Dün Şubat ayı maaşımı aldım. Şubat ayı maaşım 6000 hryvnias, yani 220 Euro. Ben paralı askerim, bunda bir sorun yok. Hırvatistan’daki hayatımda gecede bir barda yemek ve içmek için 2000 Euro harcıyordum.’‘