Rusya'nın Ukrayna ile yaşadığı kriz sonucunda İsveç ve Finlandiya hava sınırlarını ihlal etmesi bu iki ülkeyi gerekli önlemleri almaya itti.
Rusya’nın Kırım’ı işgaliyle başlayan ve Ukrayna’da yaşanan iç savaşla kesinleşen Kremlin-Batı ilişkilerinde yaşanan gerginlik İskandinav ülkelerinde paniğin oluşmasına neden oldu.
Eski Sovyetler Birliği ülkeleriyle sınırı olan ve NATO’ya üye olmayan bu ülkeler, Rusya’yı büyük bir tehlike olarak görmeye başladıklarından savunma bütçelerini arttırıldı.
Öte yandan Rusya’nın Ukrayna ile yaşadığı kriz sonucunda İsveç ve Finlandiya hava sınırlarını ihlal etmesi bu iki ülkeyi gerekli önlemleri almaya itti.
İsveç, bu kapsamda en büyük adalarından olan Gotland’daki bir ormanda rutin olarak askeri eğitimlere başladı.
İsveç ordusunun 61. Hava Savunma Taburu’na bağlı bu askerler şu an için sadece bir kaç aylığına görev yapıyor. Fakat yakın bir zamanda Gotland’da 300 askerden oluşan kalıcı bir ordunun burada görev alması bekleniyor.
Gotland Bölge Komutanlığı Komutanı Mattias Ardin: “Askeri birliklerin buradaki varlığı Baltık ülkelerinin kırılgan yapısından kaynaklanıyor. Baltık bölgesinde daha fazla tatbikat yapılıyor. Biz burada İsveç genelinden daha fazla askeri güç barındırıyoruz. Gotland da aktif olarak katılıyor”
Baltık Denizi’nin ortasında bulunan ve yüzünü Baltık Devletleri ve Kaliningrad’ın Rus yerleşim yerlerine dönen 57 bin nüfuslu bu ada stratejik bir konuma sahip.
Rusya’nın buraya askeri güçlerini göndermesi ihtimali oldukça düşük görünüyor fakat İsveç ordusu her türlü olasılığa karşı hazır olmak istiyor.
- Hava Savunma Taburu, Başçavuş Henrik Wulff: “Arka planda da görebileceğiniz gibi bu Hawk sisteminin İsveç versiyonu. İçerisinde 4 adet yakma ünitesi bulunuyor ve bu model tüm Gotland’ı etkisi altına alabilme kapasitesine sahip. Neredeyse her türlü tehdidin üstesinden gelebiliriz. Ancak bugünkü silah teknolojisi ve gelişmiş modellerle her türlü tehlikeye karşı savaşmamız daha da zor. Örneğin Gotland’da Kaliningrad’dan atılabilecek İskender füzelerine karşı koymak mümkün olmayacak.”
Askeri harcamalarını arttırma kararının yanı sıra, İsveç üye olmasa da NATO ile yakın bir zamanda ev sahibi ülke desteği anlaşması (host-nation support agreement) imzaladı. Anlaşma kapsamında gerek duyulduğu takdirde, Atlantik İttifakı adaya askeri destek gönderebilecek.
Euronews muhabiri Valerie Gauriat: “Gotland önümüzdeki Eylül ayında, 20 bin kişilik bir ordu ve ABD, Fransa, Norveç, Danimarka ve Estonya’dan gelen askeri birliklerle dev bir tatbikata ev sahipliği yapacak. Ancak bu durum Rusya’yı korkutmuşa benzemiyor. Zira Rusya da aynı dönemde 100 bin kişilik ordusuyla Belarus’ta Kaliningrad bölgesinde kendi askeri tatbikatlarını yürütecek.”
Soğuk Savaş sırasında İsveç savunmasında önemli rol alan Gotland, 2005’te askeri birliklerden arındırıldı. Eski şehir Visby sakinleri için askeri birliklerin buraya geri dönmesi büyük bir heyecan uyandırmadı.
Gotland sakinlerinden Egil Falke: “Bu adada askeri kapasiteyi yeniden arttırmaları çok güzel bir durum. Özellikle Rusya’dan gelecek bir tehdit olduğunu düşündüğümden değil. Bu durumun olacağını zannetmiyorum çünkü gerçek anlamda bir neden yok. Ama belkide dünyanın bir yerinde bir şey olacak ve oluşan kartopu etkisiyle biz de etkileneceğiz.”
Gotland sakinlerinden Anne Scheffer: “Askeri gücünüzü arttırmak istediğinizde belki bazı şeyler yaşanabilir. Bu oyun içerisinde bir oyun. Tırmanmaya başladığınızda birisi yanıt verecek. Belki bazı şeyler de değişecek. Fakat çok da korktuğumu söyleyemem.”
İsveç devleti tüm belediyelerden savunma programlarını geliştirerek, ulusal güvenlik anlayışının bir parçası olmaları gerektiği uyarısında bulundu. Amaç ise halkı askeri müdahale dahil her türlü krize karşı hazırlamak. Ülke genelinde bir farkındalık kampanyası başlatıldı. Christer Stolz Gotland’ın sivil güvenliğinden sorumlu:
Gotland Bölgesi Risk Planlama Başkanı Christer Stoltz: “Bir krizin üstesinden gelmek için bunlar evde sahip olunması gereken önemli şeyler; İçinde yemek pişirebileceğiniz bir kap, sıcak kıyafetler, kibrit, mum… Evinizde içecek suyunuz ve bir kaç kutu konserve yiyeceğinizin olması sizi üç gün boyunca idare edebilir. Farklı senaryolar mevcut. Örneğin elektrik kesintisi yaşanabilir veya tüm halkın hayatını sarsacak bir durum meydana gelebilir. Gotland’da bir adada yaşıyoruz. Ulaşım araçlarına bağımlı bir hayat sürüyoruz. Örneğin bu araçlar arızalansa üç gün boyunca başımızın çaresine bakabilmeliyiz.”
Soğuk Savaş‘tan kalma havadan saldırılara karşı yapılan sığınakların yeniden yapılandırılması kapsamında ülke genelinde büyük çaplı bir program başlatıldı.
İsveç yaklaşık 65 bin hava saldırısı sığınağıyla, dünyada kişi başına düşen en fazla sığınağa sahip.
André Samuelson Gotland’daki 200 ila 300 arası sığınağın durumlarını kontrol etmekle sorumlu.
Barınak denetçisi André Samuelson: “Bu günümüzdeki barınaklarda görmeye alışkın olduğumuz bir görüntü ve siviller tarafından depo odaları olarak kullanılıyor. Benim görevim bu sığınaklarda yılların geçmesiyle oluşan hasarları tespit etmek. Duvarlar veya iç kısımlar hasarlı mı, sorun var mı onları tespit etmek. Bu sığınakların hazırlanması için yaklaşık 48 saat gerekiyor. 120 kişi bu barınaklarda sığınabiliyor ve kullanılmaya başlandığında her şey kolayca atılabiliyor.”
Tabii bu tür senaryolar atletizm kulübünde antrenman yaparken karşılaştığımız gençlerin en son kaygılarından biri. Kalıcı birliklerin adaya dönmesi herkes için güven verici. Gençler tehlikenin arttığı bir dünyada, İsveç‘te askerlik görevinin yeniden zorunlu kılınmasının iyi bir şey olduğu görüşünde.
Lise öğrencisi Johan Burvall: “Önceleri tüm bunlar bize çok uzak ve soyut şeyler olarak görünüyordu. Fakat kısa bir süre önce Stockholm’da bir terör saldırısı oldu. Hepimiz sarsıldık ve düşünmeye başladık.” Lise öğrencisi Linus Örevik: “Gotland stratejik öneme sahip bir yer. Harita üzerinde kavşak konumunda. Güzel fakat biz İsveç ve Gotland’da yaşayanlar için iyi bir şey değil. Bu nedenle askeri güce ihtiyacımız var.”
Lise öğrencisi Tristan Cales: “Tüm zamanımızı boş geçirerek ve başımıza bazı şeylerin gelmesini bekleyerek geçiremeyiz. Olayların gidişatını değiştirmek istiyorsak bunun en iyi yolu askere giderek elimizden geldiği kadar devletimize hizmet etmek.”