Avrupa insan hakları örgütlerinden Birleşmiş Milletler'e Türkiye raporu

REKLAM

Birleşmiş Milletler, birkaç ay içinde Türkiye'de darbe girişiminden sonra yaşanan insan hakları ihlalleri ile ilgili kapsamlı bir rapor yayımlayacak. Türkiye'nin de aralarında bulunduğu 193 ülkeyi mercek altına alan Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği (OHCHR) Ocak sonu Türkiye ile ilgili Evrensel Periyodik İnceleme (UPR) raporunu açıklayacak. Her 5 yılda bir yayımlanan Evrensel Periyodik İnceleme (UPR) raporu bütün ülkelerin, insan haklarını güçlendirmek için aldıkları önlemleri ifade etmelerini sağlıyor. Türkiye'nin durumu, 47 üyeli İnsan Hakları Konseyi'nde incelenecek, tüm BM üyesi ülkeler toplantılara katılıp müdahale edebilecek. Öte yandan, uluslararası sivil toplum örgütleri de BM'ye raporlarını sunmuş durumda.

Sivil toplum örgütlerinin BM'ye sunduğu ortak raporda ne yazıyor ?

Dünyanın dört bir tatafında bulunan sivil toplum örgütleri Birleşmiş Milletler'e Türkiye ile ilgili Evrensel Periyodik İnceleme (UPR) hazırlığı çerçevesinde rapor sundu.

İnternational Observatory of Human Rights (İOHR), The Press Emblem Campaign (PEC) ve London Advocacy Group (LAG), "Türkiye'de ifade özgürlüğü ile ilgili UPR ortak sunumu" adında bir rapor hazırladı. 17 Temmuz 2019 tarihinde Birleşmiş Milletler'e sunulan 14 sayfalık metinde birçok gazetecinin cezaevinde bulunduğu, birçok kişinin sosyal medyada yaptıkları paylaşımdan dolayı gözaltına alındığı, avukat ve hakimlerin görevlerinden ihraç edilmesi, insan hakları aktivistlerinin hedef gösterilmesi, 2017 yılında "cumhurbaşkanına hakaretten 20 bin 539 soruşturma açıldığı" bilgileri yer alıyor.

Söz konusu STK'ların kaleme aldığı raporda, "Hükümet medya gruplarının kendine yakın olan işadamlarına satışında rol oynadı." ifadeleri yer alıyor. Raporda yabancı kökenli "gazetecileri sınır dışı etmek için basın kartlarının yenilenmediği veya iptal edildiği" belirtiliyor. Raporda basın kartı yenilenmeyen Norveçli gazeteci Silje Rønning Kampesæter'in ismi geçiyor. Raporda, 15 Temmuz'dan sonraki altı aylık dönemde, 3 bin 710 kişinin sosyal medya paylaşımları nedeniyle adli süreçlerle karşı karşıya kaldığı ifade ediliyor. 27 Ekim 2015 tarihinde İpek Medya Grubu'na ait gazeteler ve televizyon kanallarının ele geçirildiğ belirtiliyor. Raporda Özgür Gündem gazetesinin de ismi geçiyor.

"Türkiye terörle ilgili yanlış tanımlamalardan kaçınmalı"

Euronews'in sorularını cevaplayan İsviçre merkezli "The Press Emblem Campaign (PEC)" üyesi Ricardo Espinosa, "Önemli sayıda STK özellikle 15 Temmuz darbe girişiminden sonra BM'ye rapor sundu çünkü Türkiye'de gözle görülür şekilde insan hakları ihlalleri yaşanıyor. Raporda ifade özgürlüğüne nasıl darbe vurulduğunu yazdık, gazeteci ve entellektüellere yönelik şiddeti kaleme aldık." ifadelerini kullandı.

Daha önce Birleşmiş Milletler'de görev yapmış olan Ricardo Espinosa, "Bizler sağlam delillere dayanan diğer raporlar ile birlikte Türkiye'de terör suçlaması ile karşı karşıya kalan Kürtler, gazeteciler, entellektüeller, muhalifler, Gülen hareketi, hakimler, avukatlar ile ilgili insan hakları ihlallerini dile getiriyoruz." dedi.

Türkiye'nin uluslararası kurumlar ile insan hakları konusunda şeffaf bir şekilde işbirliği içinde çalışması gerektiğini ifade eden Espinoza, "terörle ilgili yanlış tanımlamalardan kaçınması gerektiğini" belirtti.

Evrensel Periyodik İnceleme (UPR) nedir ?

Birleşmiş Milletler'in üye ülkeler ile ilgili Evrensel Periyodik İnceleme raporu çalışması, İnsan Hakları Konseyi'nin son yıllarda attığı en önemli adımlardan birisi. Üye ülkeler böylece insan hakları konusunda alınan önlemleri açıklayabiliyor. Diğer ülkeler sorularını sorabiliyor, sivil toplum örgütleri de tartışmalara katkı sağlayabiliyor. İnceleme tartışma şeklinde gerçekleşiyor, BM'ye üye ülkelerin tamamı sorularını sorabiliyor, interaktif bir tartışma alanı oluşturuluyor. Her ülke için toplantı yaklaşık 3 saat sürüyor.

BM'den çıkacak nihai raporda Türkiye'ye yönelik tavsiyelerde bulunulacak. Ankara'nın bu tavsiyelere uymaması halinde bazı önlemler alınması öngörülüyor.

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği (OHCHR) 28 Ocak'ta Cenevre'de Türkiye'deki insan hakları ihlallerine yönelik kişisel veya kollektif şekilde yapılan şikayetleri, metinleri görüşecek.

Birleşmiş Milletler, Türkiye ile ilgili UPR raporlarını en son 2010 ve 2015 yıllarında yayımlamıştı.

• Avrupa Konseyi yolsuzluk raporu: Türkiye yargıdaki yolsuzluğu önlemek için tavsiyelere uymadı.

• Avrupa hukuk örgütlerinden Birleşmiş Milletler'e Türkiye raporu