REKLAMDünya’da enerji dengeleri değişiyor. Peki gidişat ne yönde? Kazakistan’ın başkenti Astana’da yapılan Kazenerji Avrasya Forumu’nun ana konusu buydu?
Son yıllarda petrol talebinin dünya üzerindeki dağılımı değişti. Asya, eski Sovyet ülkeleri ve Orta Doğu’daki güçlü ekonomik büyüme bu bölgelerdeki talebi de yükseltti. Aynı dönemde Euro Bölgesi ve Amerika’da talep zayıfladı ve bu gerilemenin yapısal olduğu görülüyor.
Geçtiğimiz yıl Uluslararası Enerji Ajansı gelişmekte olan ülkelerin petrol talebinin bu yıl gelişmiş ülkelerdeki talebi ilk defa geçeceğini öngörüyordu.
Kazakistan Doğal Gaz Bakanı Uzakbay Karabalin yeni durumda Asya’nın enerji ihracatçısından tüketicisine dönüştüğünü vurguladı:
“Orta Doğu’da dahil olmak üzere Asya kıtası petrol tüketicisi haline geliyor. Çin ve Hindistan’daki tüketim tahminlerini göz önüne aldığımızda önemli bir tüketici haline gelecek. Bu durumda ortaklarımıza istikrarlı bir enerji tedariğinin önemli bir uluslararası sorumluluğumuz olduğunu düşünüyoruz.”
Yani talep eğilimleri değişiyor ama arz kaynakları da değişiyor. Petrol ve doğal gaz rezervlerinin azalmasıyla enerji şirketleri ulaşılması zor noktalarda aramalar yapmak ve şist gazı gibi yeni kaynaklara başvurmak zorunda kalıyor.
Amerika Birleşik Devletleri’ndeki şist gazı, Kanada’daki petrol kumları, Brezilya’daki derin okyanus kuyuları ve Kazakistan’daki Kaşagan petrol sahası bunlardan bazıları. Son zamanlarda bulunan dünyanın en büyük rezervinde çalışan uluslararası konsorsiyum Hazar Denizi’nin kuzeyindeki kötü hava koşulları ve denizin buz tutması nedeniyle petrol platformları yerine yapay adalar kurmak zorunda kaldı. Tamamlanması sekiz yıl geciken projenin maliyeti de 10 milyar dolardan 50 milyar dolara çıktı. Fakat proje ortaklarında Total’in üst yöneticilerinden Michael Borrell bu maliyetlerin makul olduğunu düşünüyor:
“Maliyetlere baktığınızda teknik problemler ve Kuzey Hazar’daki çalışma şartlarının zorluğu nedeniyle nerelere harcandığını görebilirsiniz. Şu andaki hedefimiz üretimi maksimum seviyeye çıkarıp birinci aşamayı tamamlamak. Sonrasında da enjeksiyon basıncını arttırmak gibi yeni projelerle üretim kapasitesini arttırmanın ve yeni geliştirmeler yapmanın yollarına bakacağız.”
Öte yandan rezervlerin azalması ve iklim değişikliği yeni çevresel sorunları da gündeme getiriyor ki enerji sektörünün bunu göz ardı etmesi düşünülemez.
Enerji uzmanı Ivan Sandrea’ya göre yeni trendler olan kutup ve derin deniz araştırmalarıyla geleneksel olmayan kaynaklar yeni sosyal, lojistik ve çevresel sorunları gündeme getiriyor:
“Petrol sektörü çevreyi koruma ve daha güvenli hidrokarbon üretimi konularında kesinlikle ilerleme kaydediyor. Ama her sanayi dalında olduğu gibi kazalar ve sorunlar olabiliyor. Son tahlilde sektörün çevre güvenliği noktasında karnesi oldukça düzeldi ve iyileşmeye de devam edecek.”
Jambulat Sarsenov gibi uzmanlar sektördeki yaşanan değişimi enerji şirketlerini daha çevre dostu teknolojileri geliştirmek için bir fırsat olarak kullanmasını istiyor:
“Yeni teknolojiler geliştirmeliyiz. Daha önceden imkansız olarak kabul edilen metotlar şu anda hayata geçiriliyor. Petrol fiyatları yüksek olduğu için daha pahalı projelere yatırım yapılabilir. Çünkü şu anda en son teknolojiyi almak ve kullanmayı öğrenmek için gerekli para mevut. Yarın fiyatlar düşse bile bu teknolojik yöntemler kalacaktır.”