Bilim dünyasının "mega star"ı Schiaparelli, Mars'ın yüzeyine başarılı bir iniş gerçekleştirmeyi umuyordu. Fakat Mars planları alt üst etti.
REKLAMAvrupa Mars’a ilk kontrollü inişini gerçekleştirdi. ExoMars uydusu ise bir yaşam izine rastlamak için Kızıl gezegenin etrafındaki yörüngesine oturdu.
Jeremy Wilks, euronews:
“Space’in Almanya’daki Avrupa Uzay Ajansı’ndan gerçekleştirdiğimiz yeni bölümüne hoşgeldiniz. Amacımız ExoMars hakkında daha derinlemesine bilgi alabilmek. Uzay aracı TGO ve iniş aracı Schiaparelli son günlerde araştırmacılara heyecanlı anlar yaşattı. İstikamet Mars’ta bu macerayı yıl boyunca takip ettik. Projede gelinen son noktaya bakmadan önce, Exomars’ın ‘Kızıl Gezegen’e inişi sırasında neler yaşandığına bir göz atalım.”
Geçtiğimiz Mart’ta ExoMars, Baykonur Uzay Üssü’nden Mars gezegenine doğru yola çıktı. Amaç, Mars atmosferinde metan gazına rastlamaktı. Kızıl gezegeni inceleyecek ve fotoğraflarını çekecek uzay gemisi TGO, yörüngesine oturmayı başardı.
Fakat aynı başarı iniş aracı Schiaparelli ile yakalanamadı.
Bilim dünyasının bu “mega star“ı, Mars’ın yüzeyine başarılı bir iniş gerçekleştirmeyi umuyordu.
Fakat Mars planları alt üst etti. Uzay aracından ilk olarak olumlu bir sinyal alındı. Fakat daha sonra bağlantı bir anda koptu. Planda olmayan bir şeyler yaşanmıştı.
Ertesi gün durum netleşmeye başladı. Schiaparelli inişini yapmış fakat zeminle temastan önce işler yolunda gitmemişti.
Sorun bilgisayar programında mı, füzelerde mi yoksa paraşütte mi yaşanmıştı?
What went wrong with #Schiaparelli
ESA_EDM</a> lander? Signs point to parachute: <a href="https://t.co/VPwXWH3QUF">https://t.co/VPwXWH3QUF</a> <a href="https://t.co/LpOWL8IBrQ">pic.twitter.com/LpOWL8IBrQ</a></p>— Alan Boo-yell (b0yle) 20 October 2016
Jeremy Wilks, euronews:
Schiaparelli Mars yüzeyi üzerindeydi ama istenilen şekilde iniş yapamadı. Operasyon takımından Andrea Accomazzo ve Bilim takımından Stephen Lewis ile birlikteyim. Andrea, ne olduğunu biliyor muyuz?
Andrea Accomazzo Avrupa Uzay Ajansı Güneş ve Gezegen Operasyonları Misyon Başkanı:
“İşlerin neden ters gittiğini tam olarak bilmiyoruz. Uçuşumuzun büyük bir kısmını oluşturan başlangıç, yüksek hızlanma ve paraşüt bölümlerini tam anlamıyla algılayabiliyoruz. Sadece paraşütün açıldığı final bölümünde geri iticilerin ateşlenmesiyle yaşananları şimdilik anlayabilmiş değiliz. Bu sorunu çözmek için tüm verilere sahibiz. Daha net bir tablo ortaya çıkarmak için çalışmayı sürdürüyoruz.”
euronews:
“Mars’a inebilme potansiyelimiz konusunda bu ne anlama geliyor? Çünkü başarısız olduk.
Andrea Accomazzo Avrupa Uzay Ajansı Güneş ve Gezegen Operasyonları Misyon Başkanı:
“Aslında bu, gelecek misyonlarda kullanılmak üzere hazırlanan anahtar teknolojilerin geliştirilmesi için bir test. Ama yine de sorunun kaynağı aracın bilgisayarlarına ulaşan teknoloji enformasyonları mı, yoksa kullanılan teknolojinin uygun olmaması mı bilmiyoruz.”
euronews:
“Stephen, bu sonuç sizi mutlu mu etti, yoksa hayal kırıklığı mı yarattı?
Open University Eğitim ve Araştırma Merkezi Dr. Stephen Lewis:
“Şu anda tüm bu duygular birbirine karışmış durumda. Mars yüzeyine dair verilerden bir miktar elde edebilmeyi çok isterdik. Ama aslında AMELIA deneyimi, sanki içinde uçabiliyormuşuz gibi atmosferin yoğunluğunu ve yapısını anlamış olmaktan ibaret. Ve sadece sonuncu etap dışında tüm bu veriler sonuçta bize geri gelecek. Yani, elde etmeyi beklediğimiz bilimsel verilerin neredeyse tamamını almış olacağız.”
euronews:
“Katılımınız için teşekkürler. Schiaparelli, ExoMars projesinin tabii ki küçük bir parçası. Ayrıca uzay aracının (Trace Gas Orbiter (TGO)) kızıl gezegenin yörüngesine oturduğuna ve metan aramalarına başlayabileceğine dair olumlu haberler geliyor. Peki bu araştırma neden bu kadar önemli?
Prof. Ann Carine Vandaele Belçika Kraliyet Enstitüsü Nomad Araştırma Bölümü Başkanı:
“Yeryüzünde metan hayat ile doğrudan bağlantılı. Bu sebeple Mars’ta metana rastladığımıza göre şu anda sorulacak soru Mars’ta hayat olup olmadığı.
Prof. Nicolas Thomas, Bern Üniversitesi, Cassis Araştırma Bölümü:
“Volkanik mekanizmaların metan gazı üretebildiğini biliyoruz. Ve bu özel durumda, bunun hayatın oluşmasındaki rolü çok düşük. Metan gazına bir buza sıkışmış şekilde de rastlayabilirsiniz. Tekrarlamak gerekirse, bunun şu andaki hayatla alakası yok.”
Prof. Ann Carine Vandaele Belçika Kraliyet Enstitüsü Nomad Araştırma Bölümü Başkanı:
“Metan gazını bulmadaki temel sorun onun farklılaşıyor olabilmesi. Bu sebeple bazıları bu gazı ekvator, diğerleri ise kutup yakınlarında doğru ölçebildi. Yani bu gazı tespit etme sorunu yaşıyoruz. Bilmediğimiz şey ise gaza sadece bazı bölgelerde belirli dönemlerde rastladığımız.
REKLAMDr Ann Carine Vandaele talking about
ESA_ExoMars</a> at <a href="https://twitter.com/hashtag/DPSEPSC?src=hash">#DPSEPSC</a> press conference <a href="https://t.co/PfmiKcwnRX">pic.twitter.com/PfmiKcwnRX</a></p>— Vishnu Reddy (moonyguy) 19 October 2016
Prof. Nicolas Thomas, Bern Üniversitesi, Cassis Araştırma Bölümü:
“Hayatın atmosferde kısa ömürlü gaz izleri bıraktığını kanıtlamak çok zor olacak.”
euronews:
“Mars’ta metan gazı bulmanın ne kadar zor olduğunu öğrendik. TGO uzay aracında bulunan NOMAD aygıtı üzerinde Ann Carine Vandaele ile çalışan Manish Patel yanımızda. Metan aramak doğru yol mu?
Prof. Manish Pattel, Open University Eğitim ve Araştırma Merkezi Dr. Stephen Lewis:
“Metan temel gazlardan biri. Tüm dikkatleri üzerinde topluyor. Örneğin bir metan tabakasına rastladığımızda yapmamız gereken şey onu takip etmek, haritasını çıkarmak ve nereye gittiğini incelemek. Nereden geldiğini ortaya çıkarmaya çalışmak. Ardından da dönüp, örneğin uzay aracındaki kamerayla ona bakmak. Gazın bulunduğu yerden bir görüntü almak ve bu metan kaynağını açıklayacak ilgi çekici jeolojik özelliklerin olup olmadığını ortaya çıkarmak. Bu kanıtların hepsini bir araya getirerek ve tüm sonda araçlarını kullanarak Mars’taki metan gazının varlığı üzerindeki bilinmezlik perdesini aralamayı umuyoruz.”
Life on Mars? listen to our Dr Manish Patel talking about it https://t.co/NBGcF7B2Dh#OUSpaceMonth
— Physical Sciences (@OUPhysSci) 17 October 2016
euronews:
“Uzay aracı TGO, tabii ki metan araştırmak için orada. Ama ExoMars bundan daha büyük. Çünkü 2020’de Mars yüzeyine delikler açmak için bir uzay taşıtı gönderilecek. Gelin bunun sebebini öğrenelim.”
Jean-Pierre Bibring, IAS-Orsay MICROMEGA Araştırma Bölümü:
“ExoMars çok ilginç arazilere sahip bölgelerden birine inecek. Yüzeyde güneşten gelen partiküllerin etkisi altında kalındığı için uzay aracı ilk defa, 2 metre derinlikten numune alan bir deliciye sahip olacak. Bizim analiz etmemiz için onları yüzeye çıkaracak.”
REKLAMJean-Pierre Bibring, IAS-Orsay MICROMEGA Araştırma Bölümü:
“Mars’ta 4 milyar yıl öncesine ait topraklar var. Bunu yüzeydeki suyun minerallerin yapısını değiştirmesi sayesinde fark ettik. Ayrıca 4 milyar yıl önce oluşmuş balçık bulunduğunu da ortaya çıkardık. Bu toprak, bu sürede neler yaşandığının bir şahidi. Öte yandan su bulunmasından ve şarbonun da gökten yağmasından dolayı bu balçıkta tıpkı dünyadaki gibi hayatın oluşmuş olabileceği teorisi de imkan dahilinde.”
Avant l'“amarsissage” de Schiaparelli cet après-midi, Jean-Pierre Bibring rappelle les enjeux d'#ExoMars. https://t.co/Dt7N7dWQIp
ESA_fr</a> <a href="https://t.co/DwPMUir9t0">pic.twitter.com/DwPMUir9t0</a></p>— L'Esprit Sorcier (EspritSorcier) 19 October 2016
euronews:
ExoMars 2020 Misyonu’nun iki kilit araştırmacısıyla birlikteyim. Rusya tarafında Daniil Rodyonov, Avrupa tarafındaysa Jorge Vago bulunuyor. Daniil, Schiaparelli ile yaşananlardan sonra 2020’de Mars’a iniş yöntemlerimizi değiştirecek miyiz?
Daniil Rodyonov, Moskova Uzay Araştırmaları Enstitüsü EXOMARS Projesi Bilim İnsanı:
“Bence ana teknolojilerin değişmemesine rağmen 2020’deki iniş 2016’daki misyona fazla bağımlı olmayacak. Ama aracın ağırlığı 2020’de çok daha fazla olacak. Bunun dışında umarım Avrupalı meslektaşlarımız sorunun nerede olduğunu bulurlar. Böylece gelecekte aynı kazaları yaşamaktan kurtuluruz.”
euronews:
Jorge nereye iniş yapılacağını biliyor muyuz?
Avrupa Uzay Ajansı Bilim İnsanı Jorge Vago:
“Şu anda incelediğimiz üç aday iniş bölgesi var. Bu üç platformdan balçık bulunan ikisi çok geniş ve eski. Üçüncüsü ise su baskınlarının yaşanabileceği Nil’e benzeyen eski bir nehir yatağı.
REKLAMParliamo tra poco di ExoMars https://t.co/HBelERpWMw
Congiovannicaprara</a> Jorge Vago <a href="https://twitter.com/esa">esaBruno</a> Storni Gianpietro Tagliaferri</p>— Nicola Colotti (troglodigitale) 21 October 2016
euronews:
Belirlediğiniz bu bölgelerde hayat izine rastlayacağınızı sanıyor musunuz?
Daniil Rodyonov, Moskova Uzay Araştırmaları Enstitüsü EXOMARS Projesi Bilim İnsanı:
“Mars’ta geçmişte hayatın var olduğunu işaret eden yeterince bulguya sahibiz. Şu andaysa umarım itiraz götürmeyecek asıl kanıta ulaşabiliriz. Bu konuda çok umutluyum.”
euronews:
Katıldığınız için çok teşekkürler. Uzay gündemini euronews.com’dan takip edebilirsiniz. Hoşçakalın.