Ebola virüsü hastalığı tarihe karışabilir mi? Sierra Leone'de aşı kampanyası

Ebola virüsü hastalığı tarihe karışabilir mi? Sierra Leone'de aşı kampanyası
By Julian GOMEZGizem Sun
Haberi paylaşınYorumlar
Haberi paylaşınClose Button
Aşağıda yerleştirilen video haber linkini kopyalayın/yapıştırınCopy to clipboardCopied

Sierra Leone, Liberya ve Gine gibi Batı Afrika ülkelerinde Aralık 2013 - Mayıs 2016 arasında Ebola virüsü hastalığından yaklaşık 28 bin kişi etkilendi, en az 11 bin 300 kişi de hayatını kaybetti. Bu ölümcül hastalıkla savaşmak için güvenli ve etkili bir aşı bulma çalışmaları sürüyor

Sierra Leone, Liberya ve Gine gibi Batı Afrika ülkelerinde Aralık 2013 - Mayıs 2016 arasında Ebola virüsü hastalığından yaklaşık 28 bin kişi etkilendi, en az 11 bin 300 kişi de hayatını kaybetti.

Bu ölümcül hastalıkla savaşmak için güvenli ve etkili bir aşı bulma çalışmaları ise sürüyor. Araştırmacılar çalışmalarının meyve vermeye başladığını ifade ediyor.

"Ebola gerçek bir virüs!"

Bu hastalığın yakın şahitlerinden Emma Bangura 2014 senesinde 23 yaşındaydı ve ülkenin başkenti Freetown'da İşletme okuyordu. Bir çok insanın vücut sıvılarıyla bulaşan ölümcül bir virüsten dolayı acı çektiğini biliyordu.

Ve bir gün yüksek ateş, şiddetli kusma, kas ağrısı ve ishal ile karşılaştı.

Ebola virüsü hastalığından sağ kurtulan Emma yaşadıklarını şöyle anlatıyor: "Arkadaşım babasını kaybetti ve ben onu ziyarete gittim. Orada üç gün kaldım. Babası öldü ve onu gömdüler. Ben hala evdeydim. Onlar babasını toprağa verdikten sonra kaldığım yere geri döndüm. Ve ateşim çıktı. O an kendimi çok çaresiz hissediyordum. Hastalık bana saldırıyordu. Korktum, çünkü 'seni tedavi merkezine aldıklarında asla geri dönmüyorsun' diyorlardı. Bu yüzden kendimi odaya kilitledim."

Evde 6 gün kalan Emma daha sonra semtteki kliniğe götürülmüş. Ebola'ya karşı savaşta kazanan taraf olsa da hastalığın bedelini ödemek zorunda kalmış. Emma eğitime devam edememiş. Evde oturan genç kızın artık iş bulma ihtimali neredeyse kalmamış.

Klinik deneye binden fazla gönüllü katıldı

Emma'nın yaşadığı bölge salgından büyük ölçüde etkilendi. Bütün köyler karantina altına alındı. Aileler hastalığın bulaşması korkusuyla birbiriyle görüşemez oldu. Yerel ekonomi çöktü.

İşte tüm bu sebeplerden ötürü bir Avrupa araştırma projesinden bilim insanları, hastalığı önleyen bir aşı geliştirmek için çalışmalarını bu bölgede yürütme kararı aldı.

Sierra Leone'deki devam eden klinik çalışmaya, yetişkinler ve 1-17 yaş arası çocuklar dahil binden fazla sağlıklı gönüllü kaydoldu.

Bugün 2 yaşındaki bir çocuğa annesinin gözetimi ve hemşirelerin tavsiyeleri altında iğne yapılıyor. Klinikte çalışan hemşire Isha "Ebeveynler 'bu aşı yapılırsa çocuğum Ebola'ya karşı bağışıklık mı kazanacak?' diye soruyor. Biz de onlara bu aşının deneme sürecinde olduğunu, bu sebeple henüz işe yarayıp yaramadığını söyleyemeyeceğimizi anlatıyoruz." diyor.

"Ebola kanamalı ateşi vücuttaki her organı etkileyebilir"

Tüm gönüllüler aşı uygulanmadan önce ve sonra yakından takip ediliyor. Doktorlar gönüllüleri ve ailelerini, önlemeye çalıştıkları hastalık hakkında düzenli olarak bilgilendiriyor.

Sierra Leone Üniveristesi'nden Doktor Michael Kamara Ebola'nın başlıca virütik kanamalı ateşten biri olduğunu; göz, kulak, kan damarları, cilt, üreme sistemi, yani vücuttaki hemen hemen her organı etkileyebileceğini söylüyor.

Sonuçlar umut verici

Dünya Sağlık Örgütü'ne göre hastalığın ölüm oranı yüzde 50'den 90'a değişiyor.

Şu an klinik deneyde çalışan doktorlardan Agnes Bangura salgın zamanı kimsenin güvende olmadığını söylüyor ve tüm bunların tekrarlanmasını önlemek için bu aşı üzerinde çalışmanın onu motive ettiğini dile getiriyor.

Doktorlar deneme sürecindeki bu aşının umut vaadeden sonuçlar verdiğini söylüyor. Doktor Bangura "Aşının güvenli olduğunu gördük. Ve katılımcılar virüse karşı kanlarında antikor üretiyor. Bu yüzden çok umut verici." şeklinde konuşuyor.

Gönüllülerden alınan kan örnekleri daha sonra yerel laboratuvarlarda analiz ediliyor. Bu laboratuvarlar, Ebola salgınından önce yoktu ve tam anlamıyla sıfırdan inşa edildi. Bölge ulusal şebekeye bağlı bile değil. Bu nedenle araştırmacılar burada kullanılan özel ekipmanlara güç sağlamak için jeneratörleri çalıştırmak zorunda. Biyomedikal bilim adamı Ken Awundo öncelikle aşının güvenliliğini, ikinci olarak hastalığı önleyecek yeterli etkiye sahip olup olmadığını, son olarak da antijeniteye, yani vücuda giren antijenin kendisine karşı antikor oluşturma yeteneğine baktıklarını anlatıyor.

"Ebola bitmeyecek, orada var olmaya devam edecek ve tekrar gelecek"

Sierra Leone'de denenen bu aşı Hollanda'da geliştiriliyor ve burada yakın takibi yapılıyor. Araştırmacılar bu tehlikeli virüse karşı potansiyel olarak daha iyi ve daha dayanıklı bir bağışıklık sağlamayı amaçladıklarını söylüyor.

Klinik çalışmanın başarılı sonuçlar verdiğini düşünenlerin yanı sıra Ebola virüsüne karşı savaşın asla kazanılamayacağı görüşünde olan uzmanlar da mevcut. Janssen Vaccines'ten Johan Van Hoof hastalığın çok hızlı bir şekilde yayıldığını, virüslerin hızla çoğaldığını anlatıyor ve "Kanınızda milyonlarca virüs taşıyorsunuz, bu da çok yüksek bir ölüm oranına yol açıyor. Bu virüslerin sayısı o kadar çok ki bir aşı ile almanız gereken bağışıklık korumasının çok çok üstünde bir rakam, baş etmek çok zor. Ebola bitmedi, bitmeyecek de. Orada var olmaya devam edecek ve tekrar gelecek." diyor.

Bilim insanları laboratuvar araştırmalarının yanı sıra, yerel toplulukların aktif katılımının bu gibi uzun ve karmaşık klinik deneyleri yürütmede önemli bir unsur olduğunu söylüyor. Janssen Vaccines'te Klinik Gelişme ve Sağlık İşleri Müdürü Macaya Doıoguih "Aşıyı, süreci, araştırmanın prosedürlerini ve bunu neden yaptığımızı açıklamak gönüllülerin amacımızı anlamasına yardımcı oluyor. Bu da klinik denemenin daha sorunsuz geçmesini sağlıyor." diye açıklıyor.

Sonuçlar şimdilik başarılı, çalışmalar devam ediyor

Çalışmalar devam ediyor ve daha fazla araştırma gerekiyor, ancak bilim insanları aşı denemesinin şimdilik başarı sonuçlar verdiğini düşünüyor. Janssen Vaccines'ten Ebola takım lideri Kerstin Luhn, "Aşı güçlü ve kalıcı bağışıklık tepkileri oluşturuyor. Sonuçlardan çok memnunuz. Elimizdeki veriler ile artık lisans almayı planlıyoruz. Bu ilk hedeflerimizden biri." diyor.

Tüm bu araştırmalar, yaşam bilimleri alanında dünyanın en büyük kamu-özel ortaklığı olan Yenilikçi İlaçlar Girişimi'nin çatısı altında yürütülüyor.

Projenin 3.2 milyar euroluk bütçesi Avrupa Komisyonu ve Avrupa ilaç endüstrisi tarafından finanse ediliyor.

Amaç Ebola dahil sayısız hastalığa karşı, yeni nesil aşı, ilaç ve tedavileri geliştirmek için bilgiyi paylaşmak. Yenilikçi İlaçlar Girişimi Genel Müdürü Pierre Meulien programı hızla hayata geçirdiklerini anlatıyor: "Dünya Ebola salgını devam ettiği sırada oldukça endişeliydi ve kimse ne olacağı konusunda bir tahminde bulunamıyordu. Bu nedenle, hem sanayi hem de kamu sektörünü harekete geçirebildik. Böylece sadece aşı değil aynı zamanda hastalığın teşhisini de içeren tüm Ebola programını çok hızlı bir şekilde geliştirdik."

Hastalıktan sağ kurtulanlar tecrübelerini paylaşıyor

Hayatta kalanlar ise anılarıyla baş etmeyi öğreniyor. Bir yerel okulda müdürlük yapan Kadiatu'ya hastalığın erken aşamasında Ebola teşhisi kondu. Şimdi 34 yaşında olan genç kadın, ailesi ve öğrencileriyle hastalığa karşı önleyici bilgiler paylaşıyor: "Hasta olan insanlarla oynamamalısınız. Et yememelisiniz, özellikle de vahşi hayvan eti. Hasta olan biriyle bazı eşyaları paylaşmamalısınız, mesela hasta birinin fincanını asla kullanmamalısınız. Artık bu konuya dair her şeyi biliyorum."

Bu yeni potansiyel Ebola aşısı ile ilgili araştırmalar, risk bölgelerinde yaşayan yeni nesillere umut sunmak için daha da kapsamlı klinik çalışmalarla devam ediyor.

Haberi paylaşınYorumlar

Bu haberler de ilginizi çekebilir

Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nde bir günde 8 kişi eboladan öldü

Ebola tehditi artıyor: Bir günde 13 yeni vaka tespit edildi

Dünya Sağlık Örgütü: Ebola'nın yayılma riski yüksek