Plastik kirliliği, en derin okyanuslardan en yüksek dağlara kadar gezegenimiz için büyük bir sorun. Peki ya plastik atıkları yararlı bir şeye dönüştürüp kar etmenin bir yolu olsaydı? Bu tam da dört Kenyalı mühendisin kendileri için belirlediği bir hedef.
Üç yıl önce Kenya, plastik kullanımı, üretimi ve ithalatı hakkında dünyanın en katı yasaklarından birini getirdi. Ancak Greenpeace'ten çevre aktivist Amos Wemanya'nın da dediği gibi plastikler zaten her yerde, hatta yiyeceklerimizde bile.
REKLAM"Greenpeace farklı tuz markalarındaki mikroplastik miktarı üzerine 2018'de bir araştırma yaptı" diyen Wemanya, "Deniz tuzunda, göl tuzunda ve kaya tuzunda bile önemli miktarlarda mikroplastik bulunduğunu ortaya çıkardı. Yani mikroplastikler yemeğimizde, havamızda, suyumuzda bulunuyor ve sağlık sorunlarına neden oluyor" diyerek uyarıda bulunuyor.
Plastik atıklardan çevreci kaldırım taşları
Nairobi merkezli bir şirket, sonsuz gibi görünen plastik atık akışını, çevre dostu kaldırım taşlarına dönüştürerek durdurmayı umuyor.
Gjenge Makers adlı şirketin kurucularından Nzambi Matee sadece Nairobi'de her gün yaklaşık 500 metrik ton plastik atık üretildiğini söylüyor. "Bunun sadece bir kısmı geri dönüştürülüyor diyen mühendis, "Geri kalanı çevreye ve çöplere gidiyor. Bununla beraber, atık da bir kaynağı barındırdığı için burada bir fırsat olabileceğini gördük" diyerek 2017'de projenin nasıl başladığını anlatıyor. "2017'de plastik atıkları toplayarak geri dönüştürücülere satmaya başladık. 6 ay sonra ise satabileceğimizden daha fazlasını topladığımızı fark ettik. Bu da plastiğin çöpe gitmesinin önüne geçmemiz gerektiği fikrinin doğmasını sağladı. Biz de bu tıpayı kapattık ve iş yapmaya başladık. Artan plastikle katma değer olarak daha fazla ne yapabileceğimizi düşündük. Plastik atıkları kullanarak hangi ürünü pazara sunabileceğimize baktık ve kaldırım taşlarında karar kıldık".
Plastik, renge göre sınıflandırılan küçük parçalar halinde eziliyor. Kum ve istenen renk pigmenti karıştırılıp hidrolik prese yerleştirilerek kalıplanıyor.
Mukuru Slums Kalkınma Projesi Program Koordinatörü Ann Muthoni, Gjenge kaldırım taşlarını neden tercih ettiklerini şöyle anlatıyor: "Başlarda kırma taş kullanmamız gerekti. Fakat teste katılanlar bu taşların ayakkabılarına zarar verdiğini söyledi. Bu nedenle Gjenge kaldırım taşlarını çok daha kullanışlı buluyoruz. Lastik de ihtiva etmesinden dolayı yumuşak bir zeminde yürüyormuşsunuz gibi hissettiriyor. Çevre dostu oldukları gibi çok da güzeller. Farklı renkleri var, özellikle süpürüldüklerinde kolay temizleniyorlar. Bu ürün kurumumuza farklı bir boyut kazandırdı".
REKLAMGjenge kaldırım taşlarından günde bin 500 adet üretilebiliyor. Metre karesi ise 8 ile 10 euro arasında satılıyor. Bu da şirketin hem karlı hem de ekolojik bir kaldırımda yürümesini sağlıyor.
Geleceğin sektörü gen düzenleme araştırmaları mı?
Covid-19 aşı araştırmalarında kullanılan genetik mühendisliği ve gen düzenleme teknolojileri sağlık sektöründeki bir sonraki trilyon dolarlık endüstri olarak lanse ediliyor
euronews'ten Jane Witherspoon, Dubai'de bu yılki Körfez Bilgi Teknolojisi Fuarı'nda uzmanlarla bu alandaki son gelişmeleri konuştu.
Jane Witherspoon euronews:
Bunu trilyon dolarlık bir soru olarak adlandırıyorum. Bir sonraki büyük atılımın nereden geleceğini düşünüyorsunuz?
Prof. Zeev Rotstein, Hadassah Medical Organization Tepe Yöneticisi:
"Genom biliminden. Şu anda Covid-19'a karşı aşıların tümü, CRISPR DNA dizilimleri kümesine dayanıyor. Pfizer ve Moderna'nın aşıdaki başarısı da RNA mesajcısını anlamaya dayanıyor".
Dubai Sağlık Yönetimi Sağlık Bakım Sektörü Ceo'su Manal Taryam:
"Bunu, sadece pandeminin değil kronik hastalıkların da gelecekte kontrol altına alınması olarak görüyoruz. Bir toplum ya da nüfusun herhangi bir virüse veya bakteriye nasıl tepki vereceğinin genomik haritasını anlayabilmek çok önemli. Hatta, hastalık ya da pandemilerin sonucunu tahmin etmede bir kilometre taşı."
Peki genom bilimi ne yapabilir? Üzerinde bir yönetim planı oluşturabileceğimiz veri merkezi oluşturmasının yanı sıra, kişiye özel ilaçlara kısa yoldan ulaşmamızı da sağlayacak. Böylece hastalığı değil, hastalıktan etkilenen kişiyi tedavi etmiş olacağız.
REKLAMeuronews:
Sağlık hizmetlerinde yenilikleri destekleyebilecek bir ekosistem oluşturmak için ne gerekli?
Sanara Ventures Başkanı Assaf Barnea:
"Bir sonraki pandemiye biraz daha hazırlıklı olmalıyız. Dijital sağlık yapay zekaları kullanmanın yeniliğe uyum sağlamanın bir yolu olacağını düşünüyorum. Hizmet başına ücret yerine performans ve değere dayalı tıbba geçiş için şu anda muazzam bir yaklaşım var. Nihai olarak tüm bu geçiş ve yeni teknoloji, değer temelli tıbbın adaptasyonunu zorlayacak, hastaneleri ve hekimleri sadece yeni teknolojileri benimsemeye itecek ve farklı ekosistem yaratacak. Ama pazar da, biz yatırımcılar da yeni iş modellerini benimsemek zorunda kalacağız. Bu kriz, tıbbi yeniliğin daha iyi benimsenmesi için bir fırsat".
Covid-19'un alışveriş alışkanlıklarına etkileri ve adaptasyon süreci
Bu yıl İngiltere'deki Noel alışverişinin üçte birinin internette gerçekleşeceği tahmin edildiğinden, perakendeciler iş modellerini pandeminin taleplerini karşılayacak şekilde uyarlıyor. Ancak yüz yüze alışveriş yapanlar için bazıları "kişisel alışveriş" adlı deneyimi hizmete sunuyor.
Perakende Satış Araştırma Merkezi'ne göre, İngiltere'deki toplam perakende satışların yüzde 33'ü bu Noel'de çevrimiçi gerçekleşecek.
Bu, İngiltere'nin en eski alışveriş merkezi Londra'daki lüks Burlington Arcade'in bile dijital hizmetlerini artırdığı anlamına geliyor.
Burlington Arcade Yöneticisi Mark Lord:
"Tüm perakendecilerimiz 2020'nin zorlu zamanlarına uyum sağladı. Biz de bu yeni ve sanal perakende dünyasını gerçekten çok iyi karşıladık. Bu nedenle, hepimiz tıkla ve topla hizmeti sunuyoruz. İnternette gezinebilir, mağazalardaki ürünlere bakıp satın alabilirsiniz. Ardından da seçtiğiniz ürünü otelinize, Londra'da ya da ülkedeki başka bir adrese göndertebilirsiniz. 201 yıllık bir geçmişe sahip olmamıza rağmen modern dünyaya uyum sağladık".
L ondra'da yaşayan Georgia Bendat son dönemde yaşananlardan dolayı internet üzerinden yapacağı alıoşverişin artacağı görüşünde:
"Bu yılın çılgınca geçmesi sebebiyle belki de daha fazla internet üzerinden alış veriş yapacağım. Mağazaların açılıp açılmayacağını bilmek çok zor. Bu yüzden evet internet üzerinden yapmak daha güvenli ve basit".
Vintage Watch Company Direktörü David Silver ise kısıtlamalar sırasında internetten alışverişin olağanüstü şekilde büyüdüğünü fakat bu duruma hazırlıklı olduklarını söylüyor: "Çok öncelerden beri bir internet sitesine sahip olduğumuz için çok avantajlıydık. Tüm koleksiyonlarımız fotoğraflanmıştı ve aslına bakarsanız fazladan bir şey yapmam gerekmedi. Evet, gerçekten de talep çok büyüktü. Yurt dışına da ürünlerimizi gönderebildiğimiz için bu pozisyonda olmak büyük şanstı".
Kişisel alışveriş dönemi?
Bununla birlikte Londra'da kısıtlamaların sona ermesi durumunda bazı mağazalar "kişisel alışveriş" adlı yeni bir uygulamayı denemeye hazılanıyor.
Burlington Arcade Yöneticisi Mark Lord:
"Bence insanlar alışverişten keyif almalı. internetten alışverişi hepimiz deneyimlemiş ve istediğimiz ürünler kapımıza kadar gelmiş de olsa insanlar biraz daha akılda kalacak, daha kişisel bir alışverişten de hoşlanıyor. Burlington Arcade'da da bunu yapmaya çalışıyoruz. Mağazaya girer girmez ben ya da meslektaşlarım tarafından karşılanıyorsunuz ve 2020'nin sorunlarını biraz arkanızda bırakıp Noel'in keyfini çıkarmaya başlayabiliyorsunuz".
Business Line'ın sonuna geldik. Gelecek ay dünyanın dört bir yanından en büyük iş ve yatırım hikayelerine göz atacağımız bir sonraki bölümümüze kadar hoşçakalın.
