Mali açıdan giderek daha çok köşeye sıkışan Rusya ekonomisini ayakta tutmak için bütün seçenekleri gözden geçiriyor. Bu seçenekler arasında "dijital rublenin" yaratılması da bulunuyor. Rusya Merkez Bankası ilk pilot denemeler için Nisan 2023 tarihini verdi.
REKLAMAmerika Birleşik Devletleri Hazine Bakanlığı'nın Rus'yanın yaptırımlara rağmen yabancı bonoları için ödeme transferi yapmasına izin veren muafiyet bugün itibarıyla sona erdi. Bu durum Moskova'yı kaçınılmaz olarak borcunu ödeyememe riski ile karşı karşıya bıraktı.
Rusya dolar cinsinden son ödemesini nisan ayında yapmıştı. Euro cinsinden kalan son ödemesini de 27 Mayıs'ta ödeyemez konuma düşmemek için birkaç gün öncesinden yaptı.
Bugünden itibaren Rusya resmi olarak ödemelerini ABD Doları ile ödeyemeyecek ve euro piyasasından da kara listede kalmaya devam edecek.
Rusya, aralarında SWIFT'in de bulunduğu küresel ödeme piyasalarından çıkarıldı ve 24 Şubat'ta Ukrayna'yı işgalinden bu yana uygulanan yaptırımlarla yurtdışındaki 500 milyar eurodan fazla varlığı donduruldu.
Mali açıdan giderek daha çok köşeye sıkışan ülke şimdi ekonomisini ayakta tutmak için bütün seçenekleri gözden geçiriyor. Bu seçenekler arasında "dijital rublenin" yaratılması da bulunuyor.
Dijital ruble nedir?
Rusya finans sistemini modernleştirmek üzere dijital para kapasitesi geliştiren ilk ülke değil.
2020'de ulusal dijital para birimini oluşturan Bahamalar bu alanda ilk örnek olmuştu. 2021'de ise Nijerya mağaza ödemeleri ve para transferleri için kullanılan dijital para birimi e-Naira'yı geliştirmişti.
Antigua ve Barbuda, Dominika, Granada,Monserrat, St Kitts ve Nevis, Saint Lucia ve St Vincent, Doğu Karayip Birliği'ndeki Grenadinler kendi dijital para birimlerini geliştirdiler. Jamaika da bu yıl kendi dijital para birimini kullanıma sunmayı planlıyor.
Avrupa'da ise Avrupa Merkez Bankası (AMB) Ekim 2021'de dijital euroyu piyasaya sürmek için iki yıl süreli deneme projesine başladı. İsveç de e-kronu test ediyor.
Dünyanın bazı büyük ekonomileri de bu yönde adım atmaya hazırlanıyor. Hindistan 2022-2023'te dijital rupiyi piyasaya sürmeyi planlıyor. Çin ise 2022 Pekin Kış Olimpiyatları sırasında dijital yuanın denemelerini yaptı.
Dijital para birimleri bir ülkenin merkez bankası tarafından oluşturuluyor ve banka hükmet güvencesinde dijital madeni para ve hesapları yaratıyor. Dijital para birimleri ülkelerin finans sistemi üzerinde kontrolü yitirmeden kripto para birimi gibi modern teknolojilerden en iyi şekilde yararlanmalarına imkan veriyor.
Rusya dijital para birimini ne zaman piyasaya sürecek?
Rusya Merkez Bankası Başkanı Elvira Nabiullina bankanın dijital para birimi yaratmayı öncelik kabul ettiğini belirtti. Nisan ayında Rus parlamentosuna bilgi veren Nabiullina, "Bir prototipi oldukça kısa sürede yarattık... Şimdi bankalarla test ediyoruz ve gelecek yıl pilot işlemlerle yavaş yavaş piyasaya sürmeye başlayacağız" diye konuştu.
Bankadan bugün yapılan açıklamada ise gerçek müşteriler ve gerçek işlemlerle dijital rublenin kullanılacağı pilot projelere planlanandan daha önce geçileceğini duyurdu ve tarih olarak Nisan 2023'ü verdi. Moskova önümüzdeki yıldan itibaren dijital para ile uluslararası ödemeler yapabilecek hale gelmeyi umuyor.
Dijital ruble Rusya'ya nasıl yardım edebilir?
Dijital ruble, yaptırımlarla uluslararası bankacılık sistemine erişimi kesilen Rusya'nın iç ve uluslararası ödemelerini yapmaya devam etmesine olanak verebilir. Rusya'nın uluslararası ödemeleri dijital ruble ile yapabilmesi ülkelerin öncelikle para birimini dolara çevirmeden kabul etmeye istekliliğine bağlı.
Rusya'nın dijital rubleyi dijital para birimlerini çalmak ve yaptırımlarla kaybettiği parayı fidye yazılım gibi şifre kırma teknikleriyle telafi etmek için kullanabileceği kaygısı bulunuyor.
Ancak Batılı ülkeler aslen Rusya'nın dijital para birimini piyasaya sürmede başarılı olmasından kaygılanıyor. Dijital rublenin tutması halinde Batılı yaptırımların Moskova üzerindeki gücü zayıflayacak ve Kremlin'e karşı kullanabileceği araçlardan biri eksilmiş olacak.
Öte yandan Rusya'nın kripto para birimlerini yasallaştırmayı düşündüğüne dair işaretler bulunuyor.
Rusya Sanayi ve Ticaret Bakanı Denis Muratov, 18 Mayı'ta yaptığı açıklamada ülkesinin er ya da geç kripto para birimlerini bir ya da öbür şekilde ödeme aracı olarak kabul edeceğini belirtmişti. Bu daha önce kritpo para birimlerinin para aklama ve terörist organizasyonlar için kullanılabileceğinden endişe duyduğunu dile getiren Rusya için büyük bir değişime işaret olabilir.
REKLAMAlternatif ödeme metodu olarak kripto para birimleri Rusya'nın Batılı ülkeler tarafından geleneksel piyasalarda uygulanan bütün engelleri pas geçmesine yardımcı olabilir. Rusya'nın iç ve uluslararası ödemelerinde kriptoları devreye sokması Rus vatandaşlarını Batılı yaptırımların doğrudan etkisinden koruyarak ülke içi durumu yumuşatmasına da imkan verebilir.
Rus hükümetinin bağımsız kaynaklarca onaylanmayan son raporlarında Rusların 200 milyar eurodan fazla kripto para birimi sahip olduğu belirtiliyor. Ancak Putin'in kontrolü bırakmaya ne derece gönüllü olacağı ve liderlik tarzına aykırı şekilde merkezi olmayan finansal sistemini ne derece benimseyeceği merak konusu.