Avrupa ülkelerinde başta belsoğukluğu, frengi ve klamidya olmak üzere cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlarda önemli bir artış görülüyor.
REKLAMAvrupalı sağlık yetkilileri, cinsel yolla bulaşan enfeksiyon (CYBE) vakalarındaki "rahatsız edici artış" konusunda uyarıda bulunarak, farkındalığı artırmak ve cinsel sağlığı teşvik etmek için acilen harekete geçilmesi gerektiğini belirtti.
Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi'nin (ECDC) son yıllık raporlarına göre, 2022 yılında belsoğukluğu vakaları bir önceki yıla göre yüzde 48, frengi vakaları yüzde 34 ve klamidya vakaları yüzde 16 oranında arttı.
ECDC direktörü Andrea Ammon, "Rakamlar, acil dikkatimizi ve eylemimizi gerektiren çarpıcı bir tablo çiziyor." dedi. Ammon gözetim verilerinin gerçek enfeksiyon sayısını düşük gösterebileceğine dikkat çekerek bunun "buzdağının yalnızca görünen kısmı" olabileceğini de sözlerine ekledi.
Belsoğukluğu vakaları 2022 yılında 70 bin 800'ü aşarak son on yılın en yüksek yıllık sayısına ulaşmıştı. O dönemde Ammon bu sayıyı "şaşırtıcı" olarak nitelemişti.
Aynı yıl 216 binden fazla klamidya ve 35 binden fazla frengi vakası görüldü.
Ammon, "Vakaların çoğu erkeklerle cinsel ilişkiye giren erkeklerde bildirilmiş olsa da, kadınlarda ve heteroseksüel erkeklerde de artış görüyoruz." dedi.
Cinsel yolla bulaşan bu hastalıkların üçü de bakterilerden kaynaklanıyor ve tedavi edilmedikleri takdirde kadın üreme organlarında pelvik inflamatuar hastalığı gibi enfeksiyonlara, ağrılara ve özellikle belsoğukluğu ve klamidya için kısırlık gibi komplikasyonlara yol açabiliyor.
Frengi ise tedavi edilmediği takdirde hayatı tehdit eden sorunlara yol açabiliyor ve beyin ile diğer organları etkileyebiliyor.
Gençler arasında artış
ECDC uzmanlarına göre gençlerde birkaç temel eğilim gözlemleniyor, özellikle belsoğukluğu vakalarında önemli bir artış görülüyor.
2015'ten 2019'a kadar olan pandemi öncesi dönemle karşılaştırıldığında, 20-24 yaş arası kadınlarda belsoğukluğu vakalarında büyük artış yaşanıyor; 2023'ün başlarında bu yaş grubu kadınlarda beklenenden yüzde 89, erkeklerde ise yüzde 36 daha fazla vaka görüldü.
Avrupalı uzmanlar ayrıca anne karnında anneden bebeğe geçen doğumsal (konjenital) frengi ve cinsel yolla bulaşan bir başka bakteriyel enfeksiyon olan lenfogranüloma venereum (LGV) vakalarındaki artışlar konusunda da uyarıda bulundu.
2022'de 14 AB/AEA ülkesinde 69 doğumsal frengi vakası görülürken, bu sayı 2021'de 55 olmuştu.
Uzmanlar, kadınlarda artan frengi vakaları ışığında bunun dikkate değer olduğunun altını çizdi. Bununla birlikte, söz konusu artış, 2022'de 3 bin 700'den fazla bebeğin frengi ile doğduğu ABD'de bildirilen artıştan uzak.
Avrupa'da cinsel yolla bulaşan hastalıklar neden artıyor?
ECDC'nin cinsel yolla bulaşan hastalıklar baş uzmanı Dr. Lina Nerlander, bir basın toplantısında, sebeplerden birinin risk altındaki nüfusun test ve taramalarındaki artıştan kaynaklanabileceğini belirtti, ancak ancak bunun "hikayenin tamamı olmadığı" konusunda uyardı.
Nerlander'e göre bu artış cinsel davranışlardaki değişikliklerle de ilgili olabilir.
Örneğin, erkeklerle cinsel ilişkiye giren erkekler, kendilerini HIV kapmaktan koruyan PrEP adı verilen bir önleyici ilaç alıyor olabilir. İlk kez 2016 yılında Avrupa'da kullanımı onaylanan bu ilaç bazı erkeklerin prezervatif kullanmamayı tercih edebileceği anlamına geliyor ki bu da onları diğer cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar açısından risk altına sokuyor.
Buna ek olarak genç heteroseksüel erkek ve kadınlarda vakaların artmasına ilişkin olarak, pandemi sonrası partner sayısı veya seks türleri gibi cinsel davranışların değişmiş olabileceğine dair bir hipotez de ileri sürülüyor.
Uzmanlar ayrıca pandemi döneminde hem test ve taramaya erişim hem de insanların birlikteliğini engelleyen kısıtlamalar sonrasında buna bağlı bir artış yaşanmış olabileceğini de göz ardı etmiyor.
REKLAMAntibiyotik direnciyle ilgisi olabilir mi?
ECDC uzmanları şu anda artışların antimikrobiyal dirençle, yani bakterilerin, virüslerin ya da diğer mikropların artık ilaçlara yanıt vermemesiyle ilgili olduğuna dair bir kanıt görmediklerini, ancak bunun izlenen bir şey olduğunun altını çiziyor.
Euronews Health'in cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar arasında antimikrobiyal direncin etkisine ilişkin sorusuna yanıt veren Ammon, "Neredeyse hiçbir tedavi seçeneğinin kalmadığı yüksek dirençli bel soğukluğu vakaları gördük" dedi ve ekledi:
"Bu vakalar az olsa da, herhangi bir direnç ortaya çıkar çıkmaz bunu tespit ettiğimizden emin olmak için çok uyanık ve tetikte olmamız gerektiğini düşünüyorum".
Bu eğilimi değiştirmek için ne yapılabilir?
Uzmanlar, hükümetleri enfeksiyonlardaki artışı ele almak için test, tedavi ve önleme çabalarına odaklanmaya çağırdı.
Ammon, "Korunmayı teşvik etmek, daha güvenli cinsel ilişkiye girmek ve cinsel yolla bulaşan hastalıklar hakkında açık diyaloglar geliştirmek bulaşma oranlarını azaltmaya yardımcı olabilir" dedi.
REKLAMAmmon örneğin, insanlar prezervatif kullanmayı bırakmadan önce cinsel yolla bulaşan hastalıklarla ilgili test yaptırması ve cinsel partnerleriyle test yaptırmaları konusunda konuşmaları gerektiği önerisini getirdi.
Nerlander da, yaftalama korkusunun insanları test yaptırmaktan alıkoyabildiğini belirtti, ancak cinsel yolla bulaşan hastalıkların tedavisinin kolay olduğunun altını çizerek bu şekilde olumsuz hislerle mücadele edilmesi gerektiğini vurguladı.
Bunun hastalıkların yayılmasına neden olabileceği uyarısında bulunan uzmanlar, insanların yaftalama hissetmemelerinin önemli olduğunu vurguladı.