Libya, Fildişi Sahili, Güney Sudan ve Zimbabve. Afrika son dönemde kendi içinde yaşadığı şiddetle sık sık uluslararası kamuoyunun gündemine geldi. Afrika Birliği, bütün bunların gölgesinde Ekvator Ginesi’nde 17’inci toplantısını gerçekleştirdi.
Euronews zirveyi takip etti ve merak edilenleri sordu.
Sipopo yönetimi ve yeni konferans solanu. Burası rejimin gurur kaynağı. Toplantı ise diplomatik bir havada geçiyor. Ancak ülke, hiçe saydığı insan hakları ihlalleri ile gündemden hiç düşmedi.
Üç gün boyunca devam eden Afrika Birliği zirvesi, neredeyse kaybolan üye ülkeler arasındaki ilişkinin yeniden tesis edilmesini sağladı.
Fildişi Sahili krizinde, Nijerya Devlet Başkanı Goodluck Jonathan, eski lider Laurent Gbagbo’ya karşı güç kullanılmasını tercih etti. Gbagbo yanlısı olmakla suçlanan Güney Afrika lideri Jacob Zuma ise müzakereden yana tavır takındı.
Olayın üç ay sonrasında ise yaşananlar unutuldu ve her iki liderde aynı karede yer aldı.
Yaşanan siyasi kriz boyunca, Afrika Birliği’nin desteğini arkasına alan Fildişi Sahili lideri Alasanne Outtara, memnun oluyor ve zirvedeki yerini alıyordu.
Euronews’e konuşan Alassane Ouattara’nın heyecanı yüzünden okunuyor:
‘‘Evet bence sonuca ulaştık. Bu çok genç bir birlik. İşlerin rayına oturması biraz zaman alsa da şimdilik herşey iyi gidiyor.’‘
Birliğin gündeminde Libya gibi çok hassas olan bir başka konu daha vardı. Zirve bunun gölgesinde devam etti. Birlik tek bir ağızdan konuşmaya önem veriyordu. Libya lideri Albay Muammer Kaddafi ise bir zamanlar birliğin en önemli bağışçısıydı. Aynı zamanda bazı devlet başkanlarını da finanse ediyordu. İşte bu zirvede de kendisine vefalı bazı delegeler Kaddafi’yi güçlü bir şekilde savunurken kimileri de onun başını istiyordu. Öte yandan NATO operasyonları kınansa da Libya Geçiş Konseyi üyelerine kimsenin bir dediği yoktu.
Libya Geçici Konseyi’nden Abderrahman Chalgham’a göre Kaddafi’nin artık destekçisi kalmamıştı:
“Şimdi şunu söyleyebilirim: Çoğunluk olmasa bile, birçok ülke bize kendini açtı. Hatta kapalı oturumda Kaddafi’nin istifa edip gitmesi gerektiğini söyleyen bile oldu. Gizli ya da açıktan Kaddafi’yi destekleyen hiç kimse yok.’‘
Kapalı kapılar ardında, tartışmalar büyüdü sesler yükseldi. Etiyopya, Nijerya, Ruanda, ve Fildişi Sahili, Afrika Birliği’nin Kadaffi’ye karşı daha sert bir tutum benimsemesini istedi. Ancak bu boşunaydı. Zira podyumda yerini alan 25 konuşmacı da yapılan münazaralarda tartışmaya girdi net bir sonuç alınamadı.
Dışa karşı birlik mesajı veren Afrika Birliği Komiseri Jean Ping, ortak kararlar alındığı konusunda ısrarcıydı :
“Libya’daki kriz, Fildişi Sahili’ndeki kriz, Sudan ya da Somali’deki kriz. Diğer kıtalarda olduğu gibi bütün bu krizler ele alınmalı. Herkesin bakış açısı aynı olmak zorunda değil. Ancak uzun tartışma ve müzakerelerin ardından biz de ortak bir duruş sergiledik.’‘
Bu çok havada kalan bir anlaşmaydı. Afrika Birliği, Muammer Kaddafi ile Libyalı muhalifler arasında barışın tesis edilmesi için bir heyet oluşturulmasını önerse de kimse Kaddafi’nin gelecekteki rolünü konuşmadı.
Nijer Devlet Başkanı Mahamadou Issoufou da Jean Ping’i destekliyordu:
“Afrika, zirvenin ardından birlik olarak çıktı. Önemli birçok soruya ortak cevap verildi. Özellikle de Libya krizi konusunda. Oybirliği ile ortak bir pozisyon belirledik.’‘
Peki ya sokak? Afrika bir milyara yaklaşan nüfusu ile dünyanın en büyük yedinci nüfusuna sahip. Ama aynı zamanda en fakiri. Buradaki halk, ya gelişen demokrasilerle ya da tam teşekküllü diktatörlüklerde yaşıyor. Kara para aklanması ise aşikar bir şekilde yapılıyor. Peki bu durumda Afrika Birliği nerede duruyor?
Halk, birliğin devamını istiyor:
‘‘Afrika Birliği, Afrika halkı için harika bir şey. Çünkü dünyanın başka yerlerinde de benzer birlikler var. Neden Afrika’da olmasın?’‘
“Ben diğer Afrikalılarla da birlik olunmasını istiyorum. Sadece Ekvator Ginesi’nde değil. Aynı zamanda diğer Afrika ülkeleri ile de.
Eğer organizasyonun geleceği geliştirebilirse, Birlik birçok yöne çıkabilir. Burası gerçekten Afrika Birliği. Komşuları kendi halkının geleceğini parlak bir şekilde inşa etmesini sağlarken, bazı liderler de kendi sorunlarının üstesinden gelmeli.