Hazar Denizi'nde anlaşmaya varıldı; deniz altı kaynakları sorunu sürüyor

Hazar Denizi'nde anlaşmaya varıldı;  deniz altı kaynakları sorunu sürüyor
By Apostolos Staikos
Haberi paylaşın
Haberi paylaşınClose Button
Aşağıda yerleştirilen video haber linkini kopyalayın/yapıştırınCopy to clipboardCopied

Hazar Denizi için anlaşmaya varıldı ancak deniz altı kaynaklarının kime ait olduğu belirsiz

REKLAM

Kazakistan’ın liman kenti Aktav, 5.Hazar Denizi Zirvesi’ne ev sahipliği yaptı. Kıyıdaş 5 ülke; Kazakistan, Rusya, İran, Azerbaycan ve Türkmenistan burada Hazar Denizi'nin yasal statüsünü belirleyen bir anlaşma imzaladı.

Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından ortaya çıkan 4 ülke ile İran denizin kıyılarının paylaşımı konusunda bir anlaşmaya varamadılar. Kendilerine 'Hazar Beşlisi' olarak adlandıran kıyıdaş ülkeler uzun yıllardır soruna çözüm arıyordu.

Euronews muhabiri Apostolos Staikos Aktav'dan bildirdi: "Hazar Denizi'nin yasal statüsü anlaşması için 20 yılı aşkın bir zaman ve 50'nün üzerinde çalışma grubu toplantısı gerekti. Şimdi, 5 Hazar Denizi ülkesi güçlerini birleştirdiler ve ticaret, ulaşım, enerji ve çevre konularında işbirliği için yeni bir sayfa açtılar."

Kazakistan Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev'in ev sahipliğinde bir araya gelen liderlerin daha önce de 2002 Aşkabat, 2007 Tahran, 2010 Bakü ve 2014 Astrahan zirvelerinde sorunun çözümü için toplanmışlardı.

Liderler ancak bu 5.zirvede konsensüse vararak Hazar Denizi Yasal Statüsü Anlaşması'nı imzaladı.

5 ülke, 15 mil karasuları ve buna ek olarak 10 mil balık avlama alanı ile ortak sular konuları üzerinde anlaşmaya vardı.

Kazakistan Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev, bölgede sotluk vurgusu yaptı: "Hazar denizi ülkeleri anlaşmanın ana maddelerini uygulamayı ve bu maddelere uymayı kabul ettiler. Hazar Denizi komşuluk ve dostluk yeridir. Hazar'a kıyısı olan tüm ülkeler bu denizi barışçıl bir şekilde kullanacak ve diğer ülkelerin bağımsızlık ve egemenliğine saygı duyacak. Hazar Denizi'nde herhangi başka bir ülkenin askeri bulunmayacak."

İran Cumhurbaşkanı'na göre öncelikli konu güvenlik. Hasan Ruhani'nin "Hazar Denizi sadece Hazar ülkelerine aittir" sözüyle, adını anmasa da, Washington'u kastettği oldukça açık:

"Bu anlaşmanın en önemli maddesi bu bölgeye hiçbir yabancı askeri güçün giremeyecek olması.

Biz Hazar Denizi'nde herhangi bir yabancı ordu ve geminin bulunamayacağını çok açık ifade ettik.

Bu anlaşmayı imzalayarak tüm bölgenin güvenliğini arttırmış olduk ve hepimiz için çok önemli."

5 ülke bakanları, Hazar Denizi Anlaşması haricinde Ulaşım, Ticaret ve Ekonomik İşbirliği alanlarında da Hükümetlerarası Sözleşme'ye imza attılar.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ise açıklamasında güvenlik ve terör tehditine odaklandı: "Hazar Denizi ülkeleri açısından en önemli husus güvenlik konusu. Karşılaştığımız uluslararası tehditlere bir yanıt vermek durumundayız. Hazar Denizi'nin Ortadoğu ve Afganistan gibi uluslararası çatışma ve terör alanlarına çok yakın bir konumda bulunduğunu hiç aklımızdan çıkarmamalıyız"

Çözülemeyen nokta: Deniz altının paylaşımı

Ancak bu noktaya gelmek hiç de kolay olmadı. Hala 5 ülkenin ayrıştığı bazı noktalar bulunuyor.

En çetin konu ise denizin hidrokarbon kaynağınca zengin altının nasıl paylaşılacağı.

Uluslarası Siyaset uzmanı Zhumarek Sarabekov bu konuda görüşlerini şu şekilde dile getiriyor: "Bu süreçte çıkmaza girilen konu olan deniz tabanı altının sınırlarının çizilmesiydi. Her ülke kendi yaklaşımının doğru olduğunu savundu. Ancak gene de bu anlaşma herkesin işine gelen bir formül sunuyor. Denizin altı, kıyıdan komşu olan ülkelerin aralarında alacakları ortak kararla paylaşılacak."

Bu konunun çözümü için ülke liderleri kurmaylarına taslak oluşturma ve bir anlaşma zemininin ana hatlarını oluşturacak müzakere metodolojisi belirleme görevi verdi.

Türkmenistan'da yapılacak bir sonraki Hazar Denizi Zirvesi'nin tarihi ise daha sonra belirlenecek.

REKLAM

Şimdi Aktav'dan ayrılıyor ve Kurik limanının açılış törenine katılmak için Mangistav Eyaleti'ne gidiyoruz.

Kara, deniz ve demiryolu ağlarıyla toplam yıllık 7 milyon tonu aşan bir kapasitesiteye sahip olan liman, uluslarası ulaşım ve taşımacılık koridorları ağındaki yerini aldı.

Limanın gümrük alanı altyapısı, araçların 30-40 dakikadan daha kısa bir sürede işlem yapabilmesine olanak sağlıyor.

Kanat Alpysbayev - Kazakistan Ulusal Demiryolu İşletmesi Genel Müdürü: "Kazakistan son 5 yıl içerisinde taşıma kapasitesini Hazar Denizi kıyısındaki Aktav limanı ve yeni yapılan Kurik limanı sayesinde yıllık 6 milyon tondan 25 milyon tona çıkardı. Bu da, büyüme potansiyelini gözler önüne seren çok büyük bir artış. Hazar Denizi iş yapabileceğiniz bir yer ve burada rekabetçi lojistik hizmetler sunabiliyoruz.

Açılış, Kazakistan Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev'in katılımıyla gerçekleşti.

REKLAM

Açılışa taşımacılık sektörünün öncü firmalarının yanısıra Türkiye, Azerbeycan, Gürcistan, Türkmenistan, İran, Çin, Rusya ve Özbekistan'dan pek çok taşıma ve lojistik fiması da katıldı.

Bu haberler de ilginizi çekebilir:

5 maddede Türkiye-Katar ilişkileri

Amerikalı Kongre adayı: ABD, İsrail'e askeri yardımları kesmeli

Haberi paylaşın

Bu haberler de ilginizi çekebilir

"Hazar'da yeni dönemin kaybedeni AB ve Türkiye": 22 yıl süren müzakerelerde bu duruma nasıl gelindi?