Kolombiya Devlet Başkanı Santos: Barış süreci çok kolay. Pek çok benzer süreçten,IRA ve Güney Afrika örneklerinden, Salvador ve Sri Lanka'dan Kolombiya'ya uyarlanabilecek birşeyler aldık.
Kolombiya hükümeti yarım yüzyılı aşan iç savaşın ardından Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri (FARC) ile barış görüşmelerinde tarihi bir aşamaya geldi ve çatışmayı sonlandırdı.
Nobel ödüllü Kolombiya Devlet Başkanı Juan Manuel Santos’la Paris’te bir araya geldik.
euronews: Programımıza katıldığınız için çok teşekkür ediyoruz. Kolombiya’dan çok iyi haberler var, eki barış anlaşmasının üzerinde imzaların mürekkebi kururken bunun yansımalarını da görebiliyor musunuz?
Juan Manuel Santos, Kolombiya Devlet Başkanı: Evet çok önemli şeyler oldu. FARC’ın elindeki silahların tamamı Birleşmiş Milletler’e teslim edildi. Bu gerçekten FARC’ın sonu demek. Çünkü silahlı grup, tamamen silahlarından arındırıldı. Bir gerilla grubu olarak artık yoklar. Bundan sonra politik parti haline gelecekler. Legal alanda kalacaklar ki bu da barışın özü.
euronews: Silahların yüzde 100’ünü bırakacaklarını nereden biliyorsunuz? Bundan nasıl emin olabilirsiniz?
Juan Manuel Santos: Bunu kimse bilemez. Fakat grubun tüm üyeleri kayıt altına alındı. Bir da asla ellerine silah almayacaklarını taahhüt edecekler. Tüm silahlarının da envanteri tutuldu.
Çok ciddi bir süreç. FARC ile geliştirdiğimiz bu barış sürecini dünyadaki benzer diğer barış girişimleri ile karşılaştırırsanız bizimki muhtemelen silahların kontrol altına alınması anlamında en ayrıntılı ve ciddi olanıdır.
euronews: Sizi eleştirenler şimdi FARC’a silah bırakmalarının sağlanması ve bunun yöntemi konusunda çok fazla tolerans verdiğinizi söyleyecekler. Ne diyorsunuz?
Juan Manuel Santos: Eleştiriler, FARC’ı askeri yöntemle ortadan kaldırmamızın gerektiği yönünde.
Bu, 30-40 yıl daha savaşın devam etmesi demek. Ya da şimdi FARC üyelerine 40 yıl hapis cezası verelim diyorlar. Adamlara 40 yıl hapis cezası öngörsek asla silah bırakmazlar. Bir barış sürecinde daima barış ve adalet arasında bir hat çekmelisiniz.
euronews: Biraz ironik değil mi, dünyanın barış sürecini ve uygulanması gereken yöntemi tanıdığını söylüyorsunuz. Ancak kendi ülkenizde popülariteniz hızlı biçimde geriliyor. Bunu nasıl açıklıyorsunz?
Juan Manuel Santos: Savaş istemek her zaman en popüler ve en kolay yoldur.
Savunma Bakanı olarak çok etkili konumdaydım ve bu sayede de başkan oldum.
Barışı sağlamak, düşmanlarınızla oturup bunun için müzakere yapmayı gerektirir.
İnsanlar son 50 yılda giriştiği işler, zulümler yüzünden FARC’tan hoşlanmıyor.
Onlara karşı askeri olarak saldırıda bulunmuşlar… Şimdi bu yapıyla oturup konuşmak, karşılıklı anlaşmaya çalışmak çok da popüler bir şey değil.
Savaşın, barıştan çok daha iyi olduğunu söylememe izin verin. Kolombiya, bu barış sayesinde hiç olmadığı kadar gelişecek.
euronews: Bunu söylüyorsunuz ancak hemen önümüzdeki yıl seçimler var. Muhalefet ise bu barış anlaşmasını çöpe atmak konusunda çok istekli. Sizin döneminizden sonra bu barış anlaşmasının geçerli kalacağına inanıyor musunuz?
Juan Manuel Santos: Barış, şu anda geri dönüşü olmayan bir durum. Seçimleri kim kazanırsa kazansın buradan geri adım atamaz. FARC’ın tekrar silahlanabileceğini, dağlara çıkıp tekrar silaha sarılacağını düşünmek!….
euronews: Fakat, örneğin hükümette FARC’a da yer verilebileceğinden dolayı çok öfkeliler. Bu pekala değiştirilebilir.
Juan Manuel Santos: Anayasa bugün FARC’ın Parlamento’da olmasına izin veriyor. Fakat bu zaten dünyanın heryerindeki barış süreçlerinde olan bir durum. Kolombiya’da yaptıklarımızı diğer süreçlerle karşılaştırırsanız dünyada ilk kez silahlı bir gerilla grubu silahlarını teslim ediyor ve yargılanmayı kabul ediyor. Bu daha önce olan bir şey değil. Cezadan muaf olmaları da söz konusu değil.
euronews: Sürecin Kolombiya’nın sorunu olduğunu söylemenize rağmen, destek için uluslararası topluma da güven vermeli. Geçtiğimiz günlerde Beyaz Saray’da Donald Trump’la görüştünüz. Onun sürece desteğini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Juan Manuel Santos: Basın toplantısında ve sürecin tamamında çok açıktı.
euronews: Basın toplantısında barış sürecinden bahsetmedi.
Juan Manuel Santos: Kolombiya’yı desteklediğini söyledi. Kongrede bir destek söz konusuydu.
Cumhuriyetçi Parti, çatışmaların bitmesinden sonraki süreçte desteğin artırılması yönünde oy kullandı. Niyetleri konusunda daha açık olamazlar. Ne mutlu ki bizim de hem Demokratlar hem de Cumhuriyetçilerle ilişkilerimiz çok iyiydi. Washington’a son ziyaretimde yaptığım da bu ilişkilerin onaylanması anlamını taşıyordu.
euronews: Amerika Birleşik Devletleri ile uyuşturucuyla mücadele konusunda birlikte hareket etmeniz Donald Trump’ın dikkatini barış anlaşmasından ziyade buraya yoğunlaştırdı. Kendisinin uyuşturucuyla mücadele konusuna yaklaşımı çok ilginç. Duvar örmek işe yarar diyor. Buna katılıyor musunuz?
Juan Manuel Santos: Uyuşturucu ticareti bir çeşit halkalar zinciri ve her farklı halkayla gerekli şekilde mücadele etmelisiniz. İnsanlara uyuşturucu temin eden ve kar elde eden aracılara karşı çok sert davranmalısınız. Avrupa’daysa çiftçilere ve kullanıcılara karşı biraz daha yumuşak davranmalıyız. Amerika’da kullanıcılar ayrı bir problem. Bu ortak bir sorumluluk. Amerika ve Avrupa’nın üzerine düşeni yapması gerekiyor. Kolombiya uyuşturucuya karşı mücadelede etkili ve faydacı bir yol elde etmeye çalışıyor.
euronews: Duvar örmek sizce faydacı bir yaklaşım mı?
Juan Manuel Santos: Duvar inşa ederseniz, uyuşturucu duvarın etrafında dolaşır. Faydacı bir yaklaşım daha etkili olacaktır. Bence en etkili duvar, Orta ve Güney Amerika’da yaşayan ve Avrupa ya da kuzeye, yani Amerika Birleşik Devletleri’ne gitme eğiliminde olan insanların refah seviyesinin yükseltilmesi olacaktır. Bu ülkelerdeki ekonomik kalkınma çok önemli.
Ekonomik kalkınma konusunda kokain ticareti Kolombiya için büyük sorun. Dünyanın en büyük kokain ihraç eden ülkesi Kolombiya…
Juan Manuel Santos: Evet öyleyiz. Birleşik Devletler ve Avrupa da kokaini en çok tüketen bölgeler…
euronews: Bu konuda onlarla el birliğiyle mi çalışacaksınız?
Juan Manuel Santos: Zaten Avrupa ve Amerika ile birlikte mücadele ediyoruz. Bu küresel bir sorun ve evrensel bir yaklaşımla çözülebilir. Sadece bir ya da iki ülkenin savaşmasıyla uyuşturucu sorunu çözülemez. Biz de Kolombiya olarak uyuşturucu trafiğine ait zincir halkasının tüm evreleriyle, çoklu bir yaklaşım tarzıyla savaşmaya çalışıyoruz.
euronews: Avrupa Birliği’nden bir çalışma ortağı olarak bahsettiniz. AB ülkeleri barışın sağlanması için size 95 milyon euro ayırdı. Bu parayı nerede harcamayı düşünüyorsunuz?
Juan Manuel Santos: Pek çok şeye. Mayınların temizlenmesi, örneğin. Afganistan’dan sonra dünyada en fazla mayın olan ülkeyiz. Çatışma bölgelerindeki insanlara alternatif sunmalıyız, yol, hastane, okul inşa etmeliyiz. Gerilla gruplarının üyelerini normal hayata kavuşturmalıyız. Barış döneminde yapılacak çok iş var.
euronews: Daha önceki benzer deneyimlerin de gösterdiği gibi bu sürecin sizin için hiç de kolay olmayacağı çok açık. Bu açıdan zayıf ve güçlü yanlarınızın neler olduğunu düşünüyorsunuz?
Juan Manuel Santos: İnsan olarak pek çok zayıf yönüm var, belki bazen çok sabırsızım. Belki bazen ters giden bir şeylere sinirleniyorum. Bu süreç çok mu zor? Hayır. Barış süreci çok kolay. Pek çok benzer süreci inceledik ve hepsinden Kolombiya’ya uyarlanabilecek birşeyler aldık. IRA ve Güney Afrika örneklerinden, Salvador ve Sri Lanka’dan. Çok iyi deneyimli bir danışman grubum var. Başından beri bana yardımcı oldular.
Bir hedefiniz var ve ona ulaşmak istiyorsanız inat etmelisiniz. Donanmadaydım ve denizciliği öğrendim. Bir varış limanınız olmalı. Rüzgarı bunun için kullanmalısınız. Barış sürecinde bunu yaptık.