Türkiye’de 2 buçuk yılı aşkın süredir erişim yasağı bulunan, dünyanın en büyük çevrimiçi ansiklopedisi Vikipedi için İngiltere’deki Türkçe konuşan gönüllülere “içerik üretme eğitimi” verildi. Etkinliği düzenleyenler, “herkes kendi anadilinde bilgiye kolayca ulaşabilmeli ve içerik hakkında söz sahibi
REKLAMDünyanın en büyük internet ansiklopedisi Wikipedia’nın Türkiye’de açılması gündemdeyken, İngiltere’deki Türkçe konuşan gönüllülere “içerik üretme eğitimi” verildi.
Türkçe kanadı Vikipedi olan ansiklopediye, Türkiye’de Nisan 2017’de getirilen erişim yasağı, Anayasa Mahkemesinin kararıyla ifade özgürlüğünün ihlali olarak görüldü.
İnternet kullanıcılarının eklemeler yapıp düzenlemelerde bulanabildiği Vikipedi’ye yönelik yasağın tartışıldığı döneme denk gelen 11 Ocak”taki atölyede, başkent Londra’daki Türkçe konuşan gönüllüler, ansiklopedinin genişletilmesine nasıl katkıda bulabileceklerine dair bilgi edindi.
“Toplumlar kendi anadillerinde bilgiye kolayca ulaşabilmeli”
Atölyeyi düzenleyen John Lubbock ve Stuart Prior, katılımcılara Vikipedi’nin nasıl işlediğini, içerik üretirken uyulması gereken kuralları ve dikkat edilmesi gereken hususları aktardı.
Wikimedia Vakfı’nın İngiltere ayağı Wikimedia UK’den Prior, amaçlarının bu ücretsiz eğitimlerle hem herkesin çevrimici ansiklopediye katkıda bulunabileceğini duyurmak hem de bunun nasıl yapılabileceğini göstermek olduğunu söyledi.
Vakıf olarak dünyadaki tüm bilgilerin kamuoyunun elinin altında olmasını önemsediklerini belirten Prior, insanlara yalnızca İngilizce kaynak dayatmanın doğru olmadığını, toplumların kendi anadillerinde bilgiye kolayca ulaşabilmesi gerektiğini ifade etti.
Eğitimi alanlardan gazeteci Nida Dinçtürk atölyeye neden katıldığını şöyle aktardı:
“Vikipedi workshopunun (atölyenin) başladığını şu an mevcut karar çıkmadan önce duymuştum. Bu workshopa vesile olan John’un bir açıklaması var bence de çok mantıklı. Vikipedi kapalı kalsa bile oradaki bilgi birikiminin büyümesi gerektiğini düşünüyorum. Buradaki bilgilerin genişlemesi, yanlış bilgilerin de doğru bilgilerle tazelenmesi için neler yapabileceğimi görmek istedim.”
“Türkçe konuşanlara söz hakkı verilmeli”
Eğitime, “Bence herkesin çöp şişin ne olduğunu bilmeye hakkı var” diyerek başlayan John Lubbock ise, ansiklopedinin felsefesinde, herkesin kendi dilinde kendi kültürünü, toplumunu ve tarihini anlatmakta söz hakkı olması gerektiğinin yattığını ve Vikipedi’nin kullanıcılara bu imkanı tanıdığını söylüyor.
Wikipedia (Vikipedi) kendini, “Kullanıcıları tarafından ortaklaşa olarak birçok dilde hazırlanan, özgür, bağımsız, ücretsiz, reklamsız, kâr amacı gütmeyen bir internet ansiklopedisi” olarak tanımlıyor.
Türklerin kendi kültürlerinin nasıl temsil edildiği hususunda söz sahibi olmasını istediklerini söyleyen Lubbock, açık bilgi portalının ekonomiye, turizme, eğitime, kültürün tanıtılmasına faydasından dolayı erişim yasağının kalkmasının her iki tarafın yararına olacağı görüşünde. Lubbock, “Erişim sağlanmadığında Türkçe konuşanlar içeriği zengileştiremiyor, aynı zamanda onlara söz hakkı verilmemiş oluyor.” dedi: “Vakıftaki Türk olmayan biri olarak Türkiye tarihi ile bilgilerin internet sitesine eklenmesi bize değil, Türklere kalmış.”
Türkçe Vikipedi, 336 bin 380 konu başlığı ile ansiklopedinin en büyük 30’uncu dili.
Neden yasaklandı?
Vikipedi’ye erişim, “bazı yorum ve yazıların Türkiye'yi çeşitli terör gruplarıyla aynı düzlemde ve iş birliği halinde göstermeye çalışması" gerekçesiyle Ankara 1. Sulh Ceza Hakimliği tarafından 29 Nisan 2017'de engellenmişti.
Ansiklopedi, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından, ayrıntılı açıklama yapılmadan kapatılmış, daha sonra erişim engelinin “Devlet destekli terörizm” ile “Suriye’deki iç savaş” başlıklı makalelerde Türkiye ile ilgili bölümlerden kaynaklandığı ortaya çıkmıştı.
Bir yıl sonrasında ortaya atılan, söz konusu içeriklerin kaldırıldığı yönündeki iddialarla ilgili 2018 yılında BTK şu açıklamada bulundu: “Erişim engelleme tedbiri uygulanmadan önce Wikipedia, Türkiye’nin terör örgütlerine destek verdiği şeklindeki iftiralara yer veren makalelerde yer alan içerikleri kaldırması konusunda yasaya ve uluslararası uygulamalara uygun bir şekilde uyar-kaldır yöntemi uygulanarak resmi iletişim kanalları üzerinden uyarılmış, ancak bu konuda bir cevap alınamaması nedeniyle erişim engelleme tedbiri uygulanmak zorunda kalınmıştır.”
İçeriklere herkesin müdahale edebilmesi bir tehlike mi?
“Herhangi bir denetim olmadan, herkesin rastgele bir konuda içerik yazmasının veya mevcut metinleri değiştirebilmesinin bir tehlike oluşturduğuna veya manipülasyona sebep olacağına inanıyor musunuz?” sorusuna ise Prior şu yanıtı verdi:
“Tehlikeye yol açıcağını düşünmüyorum. Vikipedi kullanıcıları içerikleri gözden geçiriyor, dolayısıyla yanlış veya yanıltıcı bilgiler çok uzun süre internet sitesinde kalmıyor. Yazılanları teyit etmek için çok fazla yöntem mevcut ve kullanıcılar da yazdıkları bilgileri güvenilir kaynaklara dayandırmak zorunda. Vikipedi ‘objektif gerçek’ olmayabilir ama bir konu hakkında kamuoyunun görüşünü yansıtan güzel bir örnek.”
Lubbock da aynı tezi savunarak, Vikipedi’de sansür veya düzeltme mekanizmasının olmadığını, ancak yazılanların doğruluğunu teyit ettiklerini, yanlış bilgiler olduğunda da siteden kaldırabildiklerini söyledi: “İçeriğin ne olacağı hakkında kontrolün bizde olmaması gerektiğini savunuyoruz”
REKLAMLubbock, erişim yasağı ile ilgiliyse, “Türk hükümeti nasıl gelişebileceğimizle ilgili bizimle birlikte çalışırsa, yasağı tartışmaya gerek kalmayacak, ne kadar çok kullanıcı olursa ansiklopediye o kadar katkı olacak” deyip erişim yasağıyla bunun mümkün olmayacağını belirtti.
• Wikipedia'dan Türkiye açıklaması: İçerikleri biz kontrol etmiyoruz
• İstanbul Vikipedi'nin en popüler 3. şehri
Bakan Gül: Mahkeme kararı bağlayıcıdır
Yasağın kalkıp kalkmayacağı belirsizliğini korurken, Vikipedi ile ilgili en son 10 Ocak’ta açıklama yapan Adalet Bakanı Abdulhamit Gül, Anayasa Mahkemesinin Vikipedi kararının gerekçesinin henüz yayınlanmadığını aktarıp, "Elbette Anayasa Mahkemesinin kararı bağlayıcıdır. Anayasa Mahkemesinin kararı elbette hem idare, hem mahkeme tüm ilgilileri bağlayan bir süreçtir. O uygulanacak bir konudur." demişti.
Gül, “Mahkeme bir gerekçeli karar yayımlamadı. Türkiye bir hukuk devleti ve mahkemelerin verdiği kararlar da bağlayıcıdır. Türkiye'yi terörle şiddetle özdeşleştirmeyi kabul edemeyiz. Son yargı paketinde suça konu olan metindeki ilgili kısımın çıkarılması gibi bir düzenleme de yapıldı. Bu platformda zaman zaman bizler de faydalanıyoruz.” diye konuşmuştu.
REKLAM