On yıllardır Çin'de et tüketimi yükselen hayat standardı ve gelir göstergesiydi. Ne var ki, son yıllarda geliri ve eğitimi artan kesim 'vegan devrimi'ni benimsemeye ve bunu üst sınıf bir trend olarak görüp uygulamaya başladı.
REKLAMOn yıllardır Çin'de et tüketimi yükselen hayat standardı ve gelir göstergesiydi. Ne var ki, son yıllarda geliri ve eğitimi artan kesim 'vegan devrimi'ni benimsemeye ve bunu üst sınıf bir trend olarak görüp uygulamaya başladı.
Çin bugün hala 86 milyar dolara ulaşan bir piyasa payıyla dünyadaki toplam et tüketiminin yüzde 28'ini gerçekleştirse de et alternatifleri yavaş ama sağlam bir şekilde kendilerine bir pay oluşturuyor.
Yeni nesil tüketiciler hayvancılık sektörünün çevre ve sağlık üzerindeki etkilerinden oldukça haberdar. Son olarak Koronavirüs ve Afrika Domuz Gribi'nin ülkede yarattığı kriz ve endişeler toplumun hayvanlarla olan ilişkiyi de gözden geçirmesine neden oluyor.
Bu trendin ne kadar ciddi olduğunu 'Küresel düşün yerel hareket et' vizyonu ile iş yapan uluslararası fast-food zincirlerinin attığı adımlardan da görmek mümkün.
Örneğin Çin'deki KFC'lerde 'nugget' deniler tavuk parçacıklarının vegan alternatifleri menüde en çok satanlar arasında. Burger King de 'Impossile Foods' firması ile anlaşma yaptı ve vegan burgeri menüsüne ekledi. 'Beyond Meat' markasıyla anlaşma yapan Starbucks şubeleri ise makarna, salata ve dürümlerinde alternatif et seçenekleri sunuyor.
Çinli rakip firmalar çoğalıyor
Cargill, Unilever ve Nestle'nin de bu pazara adım attığını gören Çinliler rekabete girmek ve kendi ülkelerindeki pazar payını erkenden kapmak için yerli alternatif et markaları ortaya çıkarmaya başladılar. Bunların başında OmniFoods, Z-Rou ve ZenMeat geliyor.
İlk restoran ve ürün satış yerini açan Şangay'da açarak başlayan OmniFoods hızlı bir büyüme gösteriyor. 2021 içerisinde 13 farklı ülkede ürün satışına başlayacak olan OmniFoods'un İngiltere'deki operasyonları başladı bile.Şirketin kurucusu David Yeung 2022'de Çin'de kurulacak olan büyük bir fabrika sayesinde maliyetlerin düşeceğini ve küresel seviyede rekabetçi bir marka haline geleceklerini düşünüyor.
Z-Rou CEOsu Franklin Yao da okulları, hastaneleri ve kurumsal yerleri hedef aldıklarını belirterek bilinç düzeyi artan orta sınıfın giderek daha sağlıklı ve çevreci seçimler yapacaklarını belirtiyor.
Çin'in en kozmopolit şehirlerinde artık vegan bir yaşam tarzına vakfedilmiş çok sayıda sosyal medya grupları, internet siteleri, bloglar ve topluluklar var. Çin'deki tüm vejeteryan ve vegan restoranların haritadaki yerlerini sunan VegeRadar ve Good Food Enstitüsü raporuna göre 2018'de 1 milyar dolar olan bitkisel bazlı et alternatifleri pazarının her yıl yüzde 25'lik bir büyüme göstermesi bekleniyor.
Çin et tüketimini yüzde 50 düşürmeyi amaçlıyor
2016'da karbon emisyonlarını düşürme sözü veren Çin hükümeti de ülkedeki et tüketimini yüzde 50 oranında azaltmayı hedefliyor. Bu çerçevede alternatifleri daha cazip kılmak için bazı vergi adımları atılabilir. Ayrıca et alternatiflerinin promosyonu ve yatırımları için de ek destekler sağlanacak.
Çin'in et tüketimine yönelik bu duruşu oldukça iddialı zira karbon emisyonlarını azaltmak isteyen diğer ülkeler genellikle hayvancılık konusunu planlarına dahil etmeden bunu yapmanın yollarını arıyorlar.
Avrupa'da bir ülke hariç; İtalya
Süper bakan hayvancıları kızdırdı
Ekolojik dönüşüm için yeni atanan ve geniş yetkileri ve bütçedeki payı ile medyada 'süper bakan' olarak geçen Çevre Bakanı Roberto Cingolani tüketilen hayvansal protein miktarının azaltılması ve bitki temelli alternatiflerle değiştirilmesi gerektiğini söyledi.
Fizik profesörü ve İtalya Teknoloji Enstitüsü eski Başkanı olan Cingolani'nin daha ilk yaptığı konuşmasında bu açıklamaya yer vermesinin ardından İtalya'da hayvancılıkla uğraşan çiftçileri öfkelendirdi. Et tüketiminin çevreye olduğu kadar insan sağlığına da zararlı olduğunu belirten Cingolani, hayvanlardan elde edilecek aynı miktarda protein için 6 kat su ve çok daha büyük tarımsal alan harcandığını hatırlattı.
"Ulaşım sektöründen daha büyük zararı var"
Bugün dünyada hayvancılık sektörü tüm küresel emisyonların yüzde 20'sini oluşturduğunu belirten Cingolani, bu oran tüm ulaşım araçlarının neden olduğu emisyondan fazla olduğuna dikkat çekti ve şöyle konuştu:
"Diyetimizi değiştirdiğimizde birden fazla alanda eş zamanlı olarak kazanacağız: Kamu sağlığı iyileşecek, su kullanımı azalacak ve karbon salınımı düşecek."
Cingolani aynı zamanda Avrupa Birliği'nden gelecek olan kalkınma ve kurtarma fonlarının dağıtımı ve harcanmasından sorumlu bakan olduğu için et alternatiflerinin üretimini ve vegan girişimleri yüksek ölçüde destekleyeceği bekleniyor.
AB düzeyinde de adımlar atılmaya başlanacak
Bu konu AB düzeyinde de 'Yeni Gıda Politikası' çerçevesinde 'Farm to Fork' (F2F) stratejisi altında tartışılıyor. Hayvancılığın çevre ve iklime olan zararlarını azaltmak adına yeni tür düzenlemelerin yolda olduğu biliniyor.